Коммерциялық емес акционерлік қоғам

АЛМАТЫ ЭНЕРГЕТИКА ЖӘНЕ БАЙЛАНЫС УНИВЕРСИТЕТІ

Өндірістік кәсіпорындарды электрмен жабдықтау кафедрасы   

 

 

ЭЛЕКТРМЕН ЖАБДЫҚТАУ 

5В071800 – Электр энергетикасы мамандығы бойынша оқитын күндізгі бөлім студенттері үшін курстық жұмысты орындауға арналған методикалық нұсқаулар мен тапсырмалар 

 

 

 

Алматы 201

ҚҰРАСТЫРҒАН: Мұхтар Б. Электрмен жабдықтау. 5В071800 – Электр энергетикасы мамандығы бойынша оқитын күндізгі бөлім студенттері үшін курстық жұмысты орындауға арналған әдістемелік нұсқаулар мен тапсырмалар. - Алматы,  АЭжБУ, 2011. – 34 б.

 

          Аталған жұмыста тапсырмалар, курстық жұмысты орындауға арналған методикалық нұсқаулар, анықтамалық берілгендер мен ұсынылған әдебиеттер тізімі қарастырылған

          Без. 9, кесте 4, әдеб.көрсеткіші – 12 атау.     

 

Пікір беруші: техн.ғыл.канд, доцент. С.А. Бұғыбаев

 

«Алматы энергетика және байланыс университетінің» КЕАҚ, 2010 жылғы жоспары бойынша  басылды.

 

 

©Алматы энергетика және байланыс университеті КЕАҚ, 2011 ж.

 

Мазмұны

 

Кіріспе                                                                                                                          4

1 Курстық жұмысқа тапсырмалар                                                                             4

2 Курстық жұмысқа әдістемелік нұсқаулар                                                             5

Әдебиеттер тізімі                                                                                                      31

  

 

Кіріспе 

«Электрмен жабдықтау» пәні 5В071800 – Электроэнергетика мамандығының базалық бөліміне кіретін маңызды пән болып табылады. Бұл пән  «Электроэнергетика» курсының жалғасы, сондықтан тәжірибелік сабақтар мен курстық жұмыс тереңдетіп қайталауға және  1 кВ дейінгі қондырғылардың электрлік жүктемесін есептеу материалдарын қорытындылауға арналған. Аталған курста  дәрістер (34 сағат), практикалық сабақтар (8 сағат), лабораториялық жұмыстар (16 сағат) және курстық  жұмыс қарастырылған, пәннің оқылған бөлімдерін студенттердің өз бетінше қорытындылауын мақсат етеді. Курстың жалпы көлемі 135 сағат, олардың  58 аудиториялық сағаттар.      

Пәннің мақсаттары мен тапсырмалары

Пәнді оқытудың  мақсаты өндіріс орындарының тұтынушыларын сапалы электр энергиясы болғанда сенімді, заманға сай және үнемді электрмен жабдықтауды қамтамасыз ету тапсырмасын атқара алатын  жоғарғы дәрежелі маман даярлау болып табылады.

  Пәннің негізгі бөлімдерін зерттеудің тапсырмасы болып электрлік жүктемені, реактивті қуатты компенсациялауды есептеудің әдістерін, цехтік және зауыт ішіндегі тораптардың сызбасын құрастыруды игеру  табылады. Өзіндік жүктемесі бар тұтынушыларды өзіндік жүктемені электрмен жабдықтауды есептеуге байланысты сұрақтарды зерттеуге көп көңіл бөлінеді.

 

1 Курстық жұмысқа тапсырмалар

 

Курстық жұмыстың тапсырмалары 50 нұсқаға бөлінген. Тапсырма нұсқасы сынақ кітапшасының соңғы екі саны бойынша алынады. Мысалы, бірнеше студенттің шифры 127, 177 немесе 03, 353 болсын. Бірінші екі студент  27 /77-50=27/  нұсқасын, келесі екі студент 3  /53-50=3/ нұсқасын орындайды.  

Курстық жұмыстың бастапқы берілгені технологиялық құрал-жабдықтар мен электрқабылдағыштар (2 кесте) орналасқан цехтың жоспары (2-9 суретті қара). Өнеркәсіп орнының жоспары төменде келтірілген бір цехы үшін схемалар мен электр желісінің электрлік құрал-жабдықтарын таңдап, есептеулер мен келесі жұмыстарды жүргізу қажет.

1   Электрқабылдағыштардың қорек көздерін белгілеу қажет (күштік шкафтар, таратушы шиналар).

2    Цех үшін қорек көздері бойынша күштік жүктемені, жарықтандыру және есептік жүктемесін қолдану, максимум коэффициенттерін пайдаланып   есептеу керек.

3  Цехтің қоректену және тарату тораптарының схемасын таңдау керек.

4  Трансформаторлардың саны мен қуатын, цехтік қосалқы станцияның орналасу орнын таңдау қажет.

5  Цех торабының сымдарының, кабельдері мен шиналарының  қимасын және  маркасын анықтау қажет. 

6 Электрлік аппараттарды таңдап, сақтандырғыштар мен автоматтардағы өтетеін токты есептеу керек.

7  Цехтің күштік электрлік торабының жоспарын сызу қажет.

8 Цехтің күштік қоректендіру және тарату тораптарының схемасын сымдардың, кабельдердің қимасын, өшіру және қорңаныс аппараттары мен электрқабылдағыштардың параметрлерін көрсете отырып сызу қажет.

9 Цехтің 1 кВ дейінгі күштік қоректендіру және тарату тораптарының бірсызықты схемасында тораптың, қорғаныс аппараттарының, КТП – дан қашықтағы қуаттты электр қозғалқышына дейінгі нөлдік сымның параметрлерін,   есептік және пиктік токтарды көрсету керек.

10 Белгіленген К1, К2 және К3 нүктелерінде үш -, екі - және бірфазалы қысқа тұйықталу токтарын анықтау керек. Қысқа тұйықталудың қуатын трансформатордың жоғарғы жағында 100¸150 МВА шамасында етіп шартты түрде  алу қажет. Бірфазалы қысқа тұйықталуды екі рет есептеу керек: трансформатордың  D/Uо - 11 схемасында U/Uо - 12 схемасында.

11 Таңдап алынған автоматтар мен сақтандырғыштардың сөндіру қабілеттілігін тексеру керек.

 

2 Курстық жұмысқа әдістемелік нұсқаулар

 

2.1       Цех жоспарында (2-9 суретті қара) қорек көздері белгіленеді: таратқыш шкафтар (ШР), күштік пункттер (СП), таратушы шиналар (ШРА).

2.2       Цехтің барлық электрқабылдағыштары қорек көздеріне жалғанады. Жалғау барысында ескеру қажет:

а)  берілген қорек көзіне қосылған электрқабылдағыштардың максимал шамасын (ПН2 сақтандырғышы бар ШР-11 сериясының  күштік таратушы шкафтартары үшін  – 8 электрқабылдағыштан артық емес; ВА типті сөндіргіші бар ПР8501 сериясының шкафтартары үшін  – 12  электрқабылдағыштан артық емес; таратушы шиналар үшін электрқабылдағыштар саны шинаның номиналды тогына байланысты) [6];

б)  электрқабылдағыштан қорек көзіне дейінгі қашықтық түсті металды үнемдеу және кернеу шығынын азайту  мақсатында мүмкіндігінше минимал болуын; 

в) қуаты 75 кВт  және одан да жоғары электрқабылдағыштарды ТП және РП шиналарынан радиалды қоректендіру қажет;

г) цех бойынша қуаттардың кері ағынына жол бермеу.

2.3       Әрбір қорек көзіне қосылған электрқабылдағыштарды А тобына   (жүктеме графигі айнымалы электрқабылдағыштар ) және Б тобына (жүктеме графигі тұрақты электрқабылдағыштар).  Б тобындағы электрқабылдағыштарға мысалы, сумен жабдықтау насостарының, желдеткіштердің  электрқозғалтқыштарын, жылытқыш және қыздырғыш құралдар т.б. жатқызуға болады. Б тобына қолдану коэффициенті 0,6 – дан кем емес электрқабылдағыштарды жатқызады.

 2.4      Электрлік жүктемені есептеу 1-ші кестеде жүргізіледі. Бұл кесте қорек көзінің жекелеген түйіндерінің күштік және де ТҚ шиналары жүктемелерін есептеу үшін  қолданылады.

 

 

1 Кесте Цех бойынша жүктемені есептеу

№№ жоспар бойынша

ЭҚ топтары және қорек түйіндеренің атаулары

n

Орнатылған қуат, кВт

m

Ки

сosφ/ tgφ

Орташа қуат

Анықтау

nэ кезде Ки<0,2;  m>3

nэ

Км

Максималды есептік жүктеме

Iр, А

Бір ЭҚ

Қосынды

Рсм, кВт

Qсм. квар

n1

Рn1

Р*

n*

nэ*

Рм, кВт

Qм, квар

Sм, кВА

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

 

2.5       Есептеуді жүргізу мен кестені толтыру реті:

2.5.1 1–бағанаға  цех жоспарына сәйкес технологиялық құрылғылардың рет саны жазылады.

2.5.2    2 – бағанаға  әрбір қорек көзі үшін жазылады:

 а) қорек көзінің атауы мен рет саны, олар үшін электрлік жүктемені анықтау жүргізіледі;

 б)  А және Б тобы, бірінші ретте берілген қорек көзіне жалғанған барлық А тобындағы электрқабылдағыштар үшін жүктеме есептеледі, содан кейін Б тобындағы электрқабылдағыштар үшін есептеледі;

в) берілген қорек көзіне жалғанған А тобындағы барлық электрқабылдағыштар бірдей жұмыс режиміне ие бөлінуіне байланысты сәйкес топқа бөлінеді (Ки және cosφ коэффициенттері бірдей электрқабылдағыштар).  Үш сәйкестік тобы болады: бірінші – жеңіл жұмыс режимі (қуаты 10 кВт – қа дейін); екінші – қалыпты жұмыс режимі (қуаты 10 кВт – тан  20 кВт – қа дейін); үшінші – ауыр жұмыс режимі (қуаты 20 кВт – тан жоғары және қуатқа тәуелді емес – крандар, пресстер, конвейерлер);

г) әрбір сәйкес топ үшін оған енетін электрқабылдағыштардың саны мен қуаты көрсетіледі;

д)  қайталама – қысқа мерзімді режимді электрқабылдағыштар үшін ПВ паспорттық берілгендері жазылады;

е) Б тобының электрқабылдағыштары А тобының қорытынды жолынан кейін жазылады.

2.5.3    3 - бағанаға жұмыс істейтін электрқабылдағыштардың саны жазылады.  

2.5.4 4 - бағанаға электрқабылдағыштардың сәйкес тобы үшін жазылады: электрқабылдағыштардың қуаты тең болғанда – бір электрқабылдағыштың номиналды орнатылған қуаты киловаттпен, әртүрлі қуатты электрқабылдағыштар болғанда – топтағы электрқабылдағыштардың ең төменгі және сызықша арқылы ең  жоғарғы номиналды қуаты.

2.5.5 5 - бағанаға  берілген топтың  электрқабылдағыштарының ПВ=100% – ға келтірілген қосынды орнатылған қуаты киловаттпен жазылады:

паспорттық қуаты киловаттпен ПВ ¹ 100% деп көрсетілген электрқабылдағыштар үшін

;

паспорттық қуаты киловольтампермен ПВ ¹ 100% деп көрсетілген электрқабылдағыштар үшін

,

мұндағы   ПВ – қосылудың номиналды паспорттық ұзақтығы, пайызбен;

паспорттық қуаты киловольтампермен көрсетілген электрқабылдағыштар үшін

.

2.5.6 6 - бағана А тобы бойынша қорытынды жолда ғана толтырылады және  электрқабылдағыштардың эффективті санын nэ табу әдісінде қолданылады. m саны келесі формула бойынша анықталады

                                          ,                                                 (1)

мұнда  Pн.макс., Pн.мин.  –  А тобындағы электрқабылдағыштардың  төменгі және жоғарғы номиналды активті қуаты.

m  санының дәл қажет емес, m>3 немесе m ≤3 екендігін анықтау жеткілікті.

2.5.7 7 - бағанағақолдану коэффициентінің мәні.

2.5.8. 8 - бағанының алымында co коэффициенттерінің мәндері, берілген кесте бойынша, ал бөлімінде tgφ жазылады.

2.5.9. 9 - бағанда электроқабылдағыштың әрбір топшаға арналған ең көп жүктелген аусымдағы орташа активті жүктемесі төмендегі формула бойынша есептеледі:

Рсм = КИ · РН,  кВт.                                                 (2)

2.5.10. 10 - бағанада электроқабылдағыштың әрбір топшаға арналған ең көп жүктелген аусымдағы орташа реактивті жүктемесі төмендегі формула бойынша есептеледі.

Qсмсм ·  tgφ,    кВАр.                                          (3)

2.5.11. Қоректендіргіштің түйіндегі қорытынды жүктемесін анықтау үшін, есептелінген түйіндегі А тобындағы электроқабылдағыштың қолдану коэффициентіннің орташа мәнін есептеу керек.

Ол үшін:

а) 2-бағанада “қорытынды” сөзін ерекше көрсетіп, 5,9 және 10 бағаналар бойынша қорытынды жүргізілгеді;

б) алынған мәліметтерден есептелінген түйін бойынша пайдаланылатын коэффициентінің орташа өлшемді мәні анықталады:

Ки =.                                                     (4)

Алынған нәтижені 7 бағанадағы қорытынды қатарына жазып қояды.

2.5.12. Сонан соң электроқабылдағыштың тиімді санын nэ санап алу қажет, берілген қоректендіргіштің есептелінетін түйін үшін - 16 бағана ( 11, 12, 13 және 15 бағаналар nэ анықтау үшін көмекші болып табылады).

Бұл тәсіл nэ анықтаудағы келесі ықшамдалған қолдануға ұсынады:

m ≤3 болған кезде, электроқабылдағыштың эффективтілік саны олардың фактілік санына тең етіп алынады: nэ=n;

m>3 және топтық коэффициенті Ки>0,2 болған кезде, электроқабылдағыштың эффектілік саны мына формула бойынша анықталады:

  ,                                                   (5)

Егер бұл формуладан табылған nэ, nэ (3 бағана) электроқабылдағыштың фактілік санынан үлкен болса, онда nэ=n деп қабылдаймыз:

m>3 және топтық коэффициенті Ки<0,2 болған кезде, электроқабылдағыштың эффектілік саны келесі кезектілікпен анықталады:

а) Берілген қоректендіргіштің қуаты бойынша ең үлкен электроқабылдағыш алынады

б) 11 - бағанада  берілген түйін бойынша электроқабылдағыштардың саны n1 жазылады, олардың әрбір номиналды қуаты, қуаты ең үлкен электроқабылдағыштың жарты қуатынан кем емес;

в) осы n1 электроқабылдағыштардың толық қуаты   анықталады және 12 бағанаға жазылады;

г) 13 - бағанаға  мәні жазылады, ол төмендегі формула бойынша анықталады:

 ,                                                      (6)

д) 14 - бағанаға n* мәні жазылады, ол төмендегі формула бойынша есептеледі:

;                                                         (7)

е) 15 - бағанаға  (13 бағана) және n* (14 бағана) байланысты [7] кестеде анықталатын nэ*=nэ/n  қатысты мінін енгіземіз.

ж) 16 - бағанада іздеп отырған электроқабылдағыштың эффектілік санын анықтаймыз.

nэ = nэ* · n .                                                     (8)

2.5.13. 17 - бағана Км максимальды коэффициент электроқабылдағыштың nэ және орта өлшенген Ки,эффектілік санына байланысты [7,10] кестемен анықталады.

2.5.14. 18 – бағана түйіннің күштік электроқабылдағышынан максимальды активті жарты сағаттың жүктемесі:

Рм = Км  · Рсм  .                                                (9)

Электроқабылдағыштың n≤ 3 топтағы фактілік саны бойынша, қуат – Рм=∑ Рн , реактивтік қуаты – Qм=0,75×SРн, ЭҚ созылмылы режим үшін (cosφ=0,8), Qм=0,87×SРн – ЭҚ қайтымды үзілмелі режим (cosφ=0,75).

2.5.15. 19 – бағана түйіннің күштік электроқабылдағышының максимальды реактивті жарты сағатты жүктемесі мынаған тең етіп қабылданады:

–  nэ ≤ 10 болғанда, Qм =1,1 Qсм;                                 (10)   

–  nэ >10 болғанда,  Qм =Qсм.                                    (11)

2.5.16. Км бірге тең болады, егер Б топтағы электроқабылдағыштар тұрақты бір жүктемеде болса және масималды электрлік жүктеме - жүктелген ауысымның орташа мәніне тең.

Рмсм ,        Qм =Qсм.                                        (12)

2.5.17. А және Б топтағы электроқабылдағыштардың толық, орташа және максимальды активті және реактивті жүктемелері, осылардың  қосындысымен анықталады.

2.5.18. 20 - бағана максимальды толық жүктемесі төмендегі формула бойынша анықталады:

            .                                             (13)

2.5.19. 21 - бағана – үш фазалық ток үшін, есептелінетін максималды ток

.                                                (14)

2.6 Электроқабылдағыштарға марка, сымдардың қимасын және өткізу тәсілін, қорғаныс аппаратын (сақтандырғыштар, автоматтар) таңдау есептеулерге сәйкес.

Жүктеме түйінге типін (түрін) (ШР, ПР, ШРА) және марка, оларға кабельдік қимасын және орнату тәсілін таңдау.

1 кВ кернеу желісіне дейін қорғанысты балқымалы сақтандырғыш және автоматты ажыратқыш орындайды.

Сақтандырғышты таңдау келесі шаттар бойынша жүзеге асырылады:

а) Iном.пред.    ³ Iдл.;

б) Iном.пл.вст..³ Iрасч пл.вст.

мұнда, Iдл  созылмалы есептелінетін ток, ол мына формула бойынша анықталады:

                      .                                          (15)

Iрасч.пл.вст. –есептелінетін балқымалы тоқ, ол келесі формула бойынша табылады:

 

 ,                                             (16)

мұнда, a - жіберу токтың төмендеткіш коэффициенті, ол ЭҚ жіберу режиміне байланысты: a =1,6 – ауыр жіберу режимінде, a = 2 орташа жіберу режимінде, a =2,5 жеңіл жіберу режимінде.

Автоматты ажыратқыштарды таңдау келесі шарттар бойынша жүзеге асырылады:

а) Iном.ав.³ Iдл.;

б) Iном.расц. ³ Iдл.;

в) Iсраб.эл.расц. ³ 1,25´ Iпуск.

Электроқабылдағыштарға сымды таңдау және жүктеме түйінге кабельді таңдау келесі шарттар бойынша жүзеге асырылады:

а) Iдоп.пров.   ³ ;

б) Iдоп.пров.³ ,

мұндағы, Кзащ  –қорғау коэффициент, Кзащ=0,33 – сақтандырғыш үшін Кзащ=0,22; 0,66; 1 – автоматты ажыратқыштар үшін;

Кпопр түзету коэффициенті, кабельдер мен сымдарды орнату жағдайында;

Iзащ = Iном.пл.вст.сақтандырғыштың қорғаныс тоғы;

Iзащ = Iном.расц.автоматты ажыратқыштың қорғаныс тоғы.

Жүктеме түйінінің типін  есептелінетін токқа байланысты анықтама мәліметтер бойынша таңдалады.

Жүктеме түйінінің есептелген нәтижелерін есептік - монтажды кестеге енгізіледі.

2.7 Сақтандырғыш пен автоматтарды таңдағаннан кейін, сақтандырғыштың балқымалы тіреуіш және автомат таратқыш орнатылған аймақ желісін мықты қорғауын тексеру қажет. Төртсымдық 380/220 В және 660/380 желісіндегі жерленген нейтральі бар, бірфазалық жерге тұйықталу болғанда қ.т. болады және қорғаныспен сенімді өшіру керек. Мысал ретінде, шинадан алыстатылған ТҚ электроқабылдағыш. Қысқа тұйықталу тоғын есептеуге арналған есептеу нүктелері 1-суретте келтірілген.

 

 

 

 


1 Сурет

ТП – трансформаторлы қосалқы станция; А1 (П), А2, А3 - қорғаныс аппараттары;

КС - кабельді сым; АПВ - ЭҚ қоректендіруге арналған сым; КП - күштік пункт; ЭҚ - электроқабылдағыш; К1 - электроқабылдағыштың қысқышындағы қ.т. нүктесі; К2 - қоректендіру түйін шинасындағы қ.т. нүктесі; К3 - ТП шинадағы қ.т. нүктесі.

Бірфазалық қ.т. қысқа (еселік) тоқ желінен едәуір алыстатылған нүктесі төмендегідей болу қажет:

                       I(1)к.мин. ³ 3 Iпл.вст.ном.,                                                        (17)

                             I(1)к.мин. ³ 1,25 Iном.расц.

 

Бірфазалық қ.т. тоғы төмендегідей анықталады:

                       I(1)к.мин.  = .                                                  (18)

Мұндағы, Uф – желінің фазалық кернеуі , В;

Zтр - трансформатор кедергісі , Ом;

- фазалық нольдік сымның желідегі ілмектік толық кедергісі,Ом.

Бірфазалық к.з. тоқтың қажетті мөлшері қиманың нөлдік сымын дұрыс таңдау есебінен қамтамасыз етіледі, ал оның тиімділігі фазалық сымның өткізуінен 50% кем болмауы қажет. Нөлдік өткізгіш ретінде мыналар қолданылады: шина өткізгіштік металдық  қабаты, кабельдік алюминийдің қабаты, электроөткізгіштің болатты құбырлары, осы мақсатта арнайы алынған өткізгіштер. Барлық аймақ желі ішінде трансформатордан электроқабылдағышқа дейінгі нөлдік сым арнайы құрылысымен және түрлі металдан орындалады, сондықтан оның кедергісін анықтау кейбір қиындықтар тудырады. Бұл шешімді оңайлату үшін 3,4 кестелерде нольдік сымның, трансформатордың, 1/3 Z трансформатор мен фазалық-нольдік тізбектегі кедергісінің кейбір техникалық мәліметтері келтірілген.

Егер сақтандырғыш немесе автомат желіні қ.т.. ғана қорғаса, онда номиналды ток Iпл.вст.ном. және  Iном.расц аймақ желісін қорғауға қажетті тоқтан (Iдоп) аспауы қажет. Iпл.вст.ном. ³  3 Iдоп; Iном.расц. ³ 4,5 Iдоп


Подпись: 12


Подпись:

Подпись: 15

13-18 тапсырмаларына престі-таңбалау цехының жоспары

 

 
Подпись: 14

4 Сурет

 

 

 
 
 

 

31-36 тапсырмаларына дайындау-дәнекерлеу цехының жоспары

 

 

Подпись: 18Подпись: 12

 

Сурет 7

 

Подпись: 19

 

37-43 тапсырмаларына механикалық цехының жоспары

 

 

9 Сурет

 
Подпись: 19

 

Сурет 9

 

44-50 тапсырмаларына термиялық цехының жоспар12

 

 
  2КестеЦехтағы электрқабылдағыштардың тізбегі   

Жоспар

Тапсырма

1

2

3

4

5

6

Құрылғылардың атауы

Электрқабылдағыштың берілген қуаттары (кВт)

1,22

 ПВ-25 % болғандағы, кран

14,6

19,7

13,2

27,2

25,7

36,5

2,33

Өңдеу-қашау

7,5

5,5

4,0

3,0

11,0

7,5

3,6,30-32

Горизонтальды-фрезерлы

16,22

13,12

25,1

9,82

28,2

30,8

4,5

Кесіп турайтын

4,25

7,75

4,37

5,87

5,75

11,55

7,9

Тоқпақтау

11,55

13,1

16,75

9,37

20,75

13,37

8,10

Шлифовальдық

7,15

15,12

12,85

17,8

25,1

10,85

11,12,13

Хромирдық электролиздық ванна

6

8

4

6

8

8

14

Ваннаға арналған түзеткіштік агрегат (кВА)

22

28

16

22

28

28

Подпись: 2015-17

Электрлік кедергі пеші

50

40

60

65

30

20

18,19

Қалпақтық пеш

35

65

50

40

35

50

20

Электродтық тұзды пеш

15

20

25

15

20

25

21,35,36

Желдеткіш

22

18,5

30

37

22

30

23,28,29

Токарлы-винторездық

38,2

30,85

48,82

25,15

41,2

36,47

24-27

Координатты-жону

17,5

22,3

15,4

13,15

12,75

17,5

34

Плазмотрон (кВА)

40

28

20

12

30

37

38

Жоғарғы жиіліктегі құрылғы

80

80

75

100

80

75

37

Көшірме-тігілмелі

7

7

8

11

5

4,5

39

Лазерлық құрылғы

7

4

8

5

10

12


    2
Кестенің жалғасы

Жоспар

Тапсырма

7

8

9

10

11

12

Құрылғылардың атауы

Электрқабылдағыштың берілген қуаттары (кВт)

1,11

ПВ-40 % болғандағы, кран

90

101

130,5

141

58,2

90

25

ПВ-25 % болғандағы, кран

14,6

19,7

13,2

27,2

25,7

36,5

2-5

Сынақ стенды

45

55

75

90

30

45

6,7

Гильотиндық қайшы

4,0

5,5

7,5

11,0

4,0

7,5

8,9,23

Егеулі-шлифовальдық

3,0

4,0

4,0

5,5

7,5

5,5

10,22

Пышақтық ара

3,28

4,25

5,87

3,18

5,87

4,25

12,13

Калорифердың желдеткіштері

30

22

18,5

15,0

22

30

14,15

Бойлық-строгальды

75,5

48,8

53,5

53,5

59,8

75,8

16,17

Токарлы-револьверлық

35,75

42,8

57,5

61,75

35,75

67,3

Подпись: 2118-20

Тесілмелі

5,75

7,87

11,55

4,25

11,55

5,75

21,24

Шлифовальдық

12,25

8,8

13,85

12,25

8,8

15,5

26-28

Пресс

7,5

11,0

15,0

5,5

7,5

11,0

29

Жоғарғы жиіліктегі құрылғы

100

75

80

80

100

75

30

Көшірме-тігілмелі

5,75

4,37

3,18

2,38

4,37

3,25

 


    2
Кестенің жалғасы

Жоспар

Тапсырма

13

14

15

16

17

18

Құрылғылардың атауы

Электрқабылдағыштың берілген қуаттары (кВт)

1-5,6,9

Суық басу пресі

11,0

18,5

22

18,5

15

22

7,8

Пресс

45

55

75

37

45

55

10,12,15

Ыстық штамптық пресі

11,0

7,5

5,5

15,0

11,0

7,5

13,14,16,18

Электрлік кедергі пеші

30

40

25

25

30

40

20,30

ПВ-25 % болғандағы, кран

14,6

19,7

13,2

27,2

25,7

36,5

11,17,19

Фрикциондық пресс

7,5

11,0

11,0

7,5

5,5

5,5

21

ПВ-50% болғанда, Пісіру контактық аппарат  (кВА)

75

40

80

54

50

95

22

Электрондық сәуле құрылғысы

50

35

40

28

40

60

23

Плазмотрон

28

37

24,0

30

28

45

Подпись: 2224

Насос

22,0

15,0

18,5

22,0

30

37

31,32,33

Ыстық штамптық пресі

75

90

55

90

110

75

34,35,36

1500 Гц арналған шегерткелі индукциондық қыздырушы

100

130

120

170

200

120

37-39

Жоғары жиіліктегі 2500 Гц қозғалтқыштың

132

175

150

200

250

150

25

Жону-шлифовальдық

3,0

2,2

3,0

4,0

5,5

5,5

26-29

Бойлық-фрезерлы

11,75

8,75

12,47

9,25

8,75

12,47

40,41

Желдеткіш

37

37

45

45

30

30

 

 

    2
Кестенің жалғасы

Жоспар

Тапсырма

19

20

21

22

23

24

Құрылғылардың атауы

Электрқабылдағыштың берілген қуаттары (кВт)

1,31

ПВ-25 % болғандағы, Кран

14,6

19,6

13,2

27,2

25,7

36,5

2,17

Егеулегіш

3,0

4,0

5,5

2,2

3,0

4,0

3,5

Вертикальды-фрезерлық

12,95

15,5

9,8

12,195

12,3

9,8

4,6,7,8

Түзушлифовальдық

9,75

12,3

13,1

11,34

7,38

13,4

10,11,12, 22,25,33

Токарлы-револьвердық

13,0

10,85

14,62

13,0

14,62

10,85

15,26,36,37

Токарлы-винторездық

8,37

11,98

8,42

11,25

23,85

18,62

16

Тесілмелі

11,55

8,05

5,75

11,55

8,05

5,75

18,19,27,

28,30

Горизонтальды-фрезерлық

7,8

9,8

11,6

9,6

11,34

10,05

Подпись: 28Подпись: 28Подпись: 2320,21,23,24

Пресс

4,0

5,5

7,5

11,0

3,0

5,5

9,13,14

Тіс фрезеры

13,2

11,2

7,8

13,4

9,0

8,5

29

 Ішкі шлифовальдық

12,04

9,8

10,2

10,2

12,04

13,1

32,35

Тоқпақтау

12,3

15,5

22,0

12,3

13,2

15,4

34

Бойлық-строгальды

75

131

116

116

75

131

38,39,40

Электрлік кедергі пеші

30

35

40

45

50

55

41,42

Қалпақтық пеш

60

40

50

40

30

45

43,44

Желдеткіш

30

37

30

22

18,5

37

 


    2
Кестенің жалғасы

Жоспар

Тапсырма

25

26

27

28

29

30

Құрылғылардың атауы

Электрқабылдағыштың берілген қуаттары (кВт)

3,26

ПВ-25 % болғандағы, Кран

19,7

13,2

14,6

27,2

25,7

36,5

1,2,4,6

Пресс

7,5

11,0

5,5

7,5

11,0

5,5

5

Ковочтық пресс

22

30

37

45

37

55

7,16,17,24,30

Камерлық электр пеші

40

50

60

65

80

50

8

Конвейерлық қатырылған электрпеші

85

80

75

75

80

90

10,11,19,20

Электродтық тұзды пеш

16

18

20

25

28

22

9

Пресс

15

18,5

22

18,5

22

15

12,13,14

Электродтық селиторлы ванна

12

14

10

16

14

12

15,22,23,38

Желдеткіш

30

22

37

30

22

37

Подпись: 2418,21

Қалпақтық электр пеші

35

25

36

60

40

45

25,27,35

Ыстық штамптық пресі

18

20

22

37

15

11

28,31,33

Қисық шиптық пресс

11,0

7,5

15

18,5

15

11,0

29,32

Гильотиндық қайшы

30

22

18,5

37

15

22

34,36

Ковочтық пресс

37

45

37

30

30

22

37

Жоғарғы жиіліктегі құрылғы

65

75

100

75

65

100

39

Плазмотрон

28

35

40

40

35

28

40

Насос

30

28

22

37

15

11

 


    
2 Кестенің жалғасы

Жоспар

Тапсырма

31

32

33

34

35

36

Құрылғылардың атауы

Электрқабылдағыштың берілген қуаттары (кВт)

1,2

Құбырды кесуге арналған стенд

33,5

32,5

37,25

42,5

28,75

31,2

3

Жабынды майыстыру

15

18,5

22

30

22

18,5

4,5,6

 Металдық қайшы

11

22

15

11

22

15

7,8

тоқпақтау

12,3

15,8

18,1

12,3

10,5

15,8

9,10

 Пресс

5,5

4,0

3,0

5,5

7,5

7,5

11,12

Дөңгелек шлифовальды

25,3

18,37

21,8

18,37

34,3

24,5

13,22

 ПВ-40 %, болғанда Кран

28,7

31,5

58,2

36,5

58,2

27,2

14,15,18,19

Горизонтальды-егеуленген

25,08

15,2

14,35

21,82

18,12

14,35

16,17

Тесілмелі

5,37

4,12

2,32

7,52

7,52

4,12

Подпись: 25Подпись: 3020,21

Жартылай автоматтық пісіру құрылғысы, ПВ-40 % (кВА)

285

185

285

185

220

220

23,24

Пресс

5,5

7,5

11,0

4,0

7,5

11

25,26,27

Пісіру құрылғысы

 ПВ-40 % (кВА)

132

110

132

90

132

90

28,29,30

Бойлық-фрезерлы

28,1

25,09

30,39

36,99

53,8

48,8

31

Егеулі-шлифовальдық

3,0

4,0

5,5

2,2

1,5

1,5

32,33

Желдеткіш

22

30

37

45

37

30

34

Электр импульстық

4,5

5,5

7,5

11,0

5,5

4,0

35

Электр эрозиондық

5,5

7,5

4,5

7,5

11

3,0

36

Тігілмелі ультра дыбыс

7,7

5,5

6,5

10,5

7,7

13,8

 

 

    2
Кестенің жалғасы

Жоспар

Тапсырма

37

38

39

40

41

42

43

Құрылғылардың атауы

Электрқабылдағыштың берілген қуаттары (кВт)

1,2

Тіс шлифовальдық

10,25

9,45

13,2

11,50

9,45

10,25

9,45

3,4

Радиальды-тескіш

18,37

10,2

11,98

10,2

8,37

18,37

18,38

6,7

Токарлы-карусельдық

23,65

21,85

21,85

34,3

24,5

37,5

21,85

5,8,9

Токарлы-винторездық

7,25

8,1

10,2

13,0

11,95

8,1

10,2

10,11,13,16

Пресс

14

15

11,0

18,5

22

15

18,5

14,19,20

Жону-егеу

4,0

5,5

7,5

4,0

3,0

2,2

3,0

17,22

ПВ-25 % болғандағы, кран

36,5

14,6

19,7

13,2

27,2

25,7

25,7

12,21,25

Егеулемелі

24,5

27,4

19,5

22,1

36,2

28,15

36,2

23,24,20,

27,28

Токарлы-карусельдық

21,85

26,3

34,3

16,95

36,04

23,5

16,95

Подпись: 2615,30

Горизонтальды-фрезерлық

14,35

18,3

11,34

11,5

12,04

10,2

11,34

18,32,33

Калорифердық желдеткіш

22

30

37

45

37

30

30

31

ПВ-25%, болғанда, Шоптық пісіру машинасы

50

75

100

75

50

100

75

32

Жоғарғы жиіліктегі құрылғы

70

90

80

75

100

80

80

26,29

Бойлық-строгальды

45,37

51,12

61,75

45,37

63,25

43,5

51,12

 

   

    2
Кестенің соңы

Жоспар

Тапсырма

44

45

46

47

48

49

50

Құрылғылардың атауы

Электрқабылдағыштың берілген қуаттары (кВт)

1,2

Вертикальды-фрезерлық

10,85

10,85

12,75

7,75

12,8

16,9

12,8

3,4,21,22,25

Камерлық электр пеші

25

55

60

60

35

40

55

5,23,24

Қалпақтық электр пеші

50

35

45

30

40

50

35

6,7

тоқпақтау

7,5

8,15

10,35

12,43

15,1

8,15

8,15

10,11,18

Жону егеу

5,5

4,0

3,0

2,2

5,5

7,5

4,0

9,12,13,33

Токарлы-винторездық

12,75

11,37

15,55

11,37

13,25

12,8

11,37

14,27

Дискты қайшы

11,37

15,55

18,87

7,75

11,37

15,55

15,55

8,16,17

Шлифовальдық дөңгелек

28,5

32,15

28,5

22,15

22,5

22,15

32,15

19,20

Қисық шиптық пресс

15,0

18,5

11,0

22,0

18,5

15,0

15

26

Индуктірліқ пеш, 50 Гц (кВА)

80

75

100

75

85

90

95

Подпись: 2728,29

Көлдеңенінен-строгальдық

23,65

21,12

27,72

23,65

21,12

21,5

27,72

34,38

Радиальды

2,32

3,37

4,55

5,87

3,37

2,32

5,87

31,32

Токарлық автомат

5,5

7,25

7,25

5,5

7,85

4,37

7,25

15,30

ПВ-40 % болғандағы, кран

17,25

21,2

23,1

26,25

23,1

17,25

26,25

35,36,37

Горизонтальды-фрезерлық

12,8

16,9

13,25

13,25

16,9

12,5

12,8

39

Плазмалық қыздырғыш құрылғысы

35

40

45

52

60

45

45

40

Қосылмалы пісіру машинасы     ПВ-25 %  (кВА)

50

60

65

65

50

60

50

41

Желдеткіш

37

30

22

30

18,5

22

30

 

  3 Кесте –Zп.ф.о. – алюминий жилалы өткізгіштің және кабельдің фаза-нөлі тізбегінің меншікті кедергісі

Фазаның қимасы, кв.мм

6

10

16

25

35

50

70

95

120

150

185

240

 

Үш сымдық кабель – нөль – алюминийлік қабат (ААБ, ААШв)

Zп.ф.о. Ом/км

7,6

4,9

3,3

2,4

1,8

1,4

1,1

0,83

0,7

0,54

0,45

0,36

 

Үш сымдық кабель – нөль - болат белдікше (АСБ, АВВг)

Белдікше қимасы, мм

25х3

25х3

25х3

40х4

40х4

40х4

60х4

80х4

80х4

80х4

80х4

80х4

 

Zп.ф.о. Ом/км

10,2

7,7

5,5

3,6

3,2

2,95

2,40

2,25

2,0

1,8

1,65

1,5

 

Подпись: 28Төрт сымдық кабель нөлдік сым (АВВГ, АНРГ)

 

Нөлідік жиланың қимасы, кв.мм

4

6

10

16

25

35

35

50

70

95

95

120

 

Zп.ф.о. Ом/км

15,5

9,8

5,9

3,7

2,50

1,8

1,6

1,13

0,7

0,65

0,57

0,3

 

Құбырдағы үш сым – нөль болат құбыр (АПВ)

 

Сымның фазалық қимасы, кв.мм

3х2,5

3х4

3х6

3х10

3х16

3х25

3х35

3х50

3х70

3х95

 

 

 

Құбырдың сыртқы диаметрі және қабырғаның қалындығы, мм

20х1,6

20х1,6

26х1,8

26х1,8

32х2

32х2

47х2

47х2

47х2

59х2

 

 

 

Zп.ф.о. Ом/км

17,8

12,3

8,6

6,2

4,5

3,8

3,0

2,7

2,2

2,0

 

 

 

 

А Қосымшасы

А.1 Кесте Трансформатордың номиналдық параметрлері

Трансфор-

маторлардың

түрі

Sном, кВА

Орамдардың кернеуі, кВ

Жоғалту, кВт

Uк, %

Iх, %

rтр, мОм

xтр, мОм

z(1)тр, мОм

(Y/Y-º)

z(1)тр, мОм

(D/Y-º)

ЖК

ТК

DРхх

DРкз

ТСЗ

160

6/10

0,4/0,23

0,7

2,7

5,5

4

16,6

41,7

486

135

ТСЗ

250

6/10

0,4/0,23

1

3,8

5,5

3,5

9,4

27,2

311

86,3

ТСЗ

400

6/10

0,4/0,23

1,3

5,4

5,5

3

5,9

17,1

195

54

ТСЗ

630

6/10

0,4/0,23

2

7,3

5,5

1,5

3,4

13,5

128

42

ТСЗ

1000

6/10

0,4/0,23

3

11,2

5,5

1,5

1,9

8,6

81

26,4

ТСЗ

1600

6/10

0,4/0,23

4,2

16

5,5

1,5

1,1

5,4

63,5

16,5

ТМ

160

6/10

0,4/0,23

0,51

2,65

4,5

2,4

16,6

41,7

486

135

ТМ

250

6/10

0,4/0,23

0,74

3,7

4,5

2,3

9,4

27,2

311

86,3

ТМ

400

6/10

0,4/0,23

0,95

5,5

4,5

2,1

5,9

17,1

195

54

ТМ

630

6/10

0,4/0,23

1,31

7,6

5,5

2

3,4

13,5

128

42

ТМ

1000

6/10

0,4/0,23

2,45

11

5,5

1,4

1,9

8,6

81

26,4

ТМ

1600

6/10

0,4/0,23

3,3

16,5

5,5

1,3

1,1

5,4

63,5

16,5

ТМ

2500

6/10

0,4/0,23

3,85

23,5

6,5

1

0,64

3,46

54

10,56

 

Б Қосымшасы

Б.1 Кесте Автоматтық ажыратқыштардың номиналдық параметрлері

Ажыратқыштардың түрі

Номинальды ток, А

Айырғыштың қосылу тоғының еселігі

rтр, мОм

xтр, мОм

rкв, мОм

ажыратқыштың

айырғыш

ВА51Г-25

25

0,3; 0,4; 0,5; 0,6; 0,8; 1,0; 1,25; 1,6; 2,0;2,5; 3,15; 4, 5

7; 10

7

4,5

0,6

ВА51-25

25

6,3; 8; 10; 12,5; 16; 20; 25

7; 10

7

4,5

0,6

ВА51-31-1

100

6,3; 8, 10, 12, 16, 20, 25, 31,5; 40, 50, 63, 80, 100

3, 7, 10, 14

2,15

1,2

0,5

ВА51-33

160

80, 100, 125, 160

10

1,3

0,7

0,45

ВА51-35

250

80, 100, 125, 160, 200, 250

12

1,1

0,5

0,4

ВА51-37

400

250, 320, 400

10

0,65

0,17

0,2

ВА51-39

630

400, 500, 630

10

0,41

0,13

0,15

ВА53-41

1000

1000

2, 3, 5, 7

0,24

0,1

0,08

ВА55-41

1600

1600

2, 3, 5, 7

0,14

0,08

0,07

ВА53-43

2500

2500

2, 3, 5

0,13

0,07

0,06

ВА74-47

4000

4000

2, 3, 5

0,1

0,05

0,05

 

В Қосымшасы

В.1 Кесте Сақтандырғыштың номиналды параметрлері

Сақтандырғыштың түрі

Номинальды ток, А

сақтандырғыштың

балқыма қойылымның

НПН2

63

6, 10, 16, 20, 25, 32, 40, 63

ПН2

100

31,5; 40, 50, 63, 80, 100

ПН2

250

80, 100, 125, 160, 200, 250

ПН2

400

200, 250, 315, 355, 400

ПН2

630

31,5; 400, 500, 630

 

Г Қосымшасы

Г.1 Кесте Жіберу коэффициентттері

ЭҚ жіберу режимі

Жіберу тоғының еселігі

Жеңіл

5÷7

Орташа

4÷5

Ауыз

3÷4

Электрлік пештер, Кептіргіш шкафы

1

 

Д Қосымшасы

Д.1 Таблица – Қорек көздерінің номинальды параметрлері

Күштік таратқыш шкафтың және шиналық сымның белгіленуі

Номинальды ток, А

iамп, кА

rуд, Ом/км

xуд, Ом/км

zп.ф-о Ом/км

ШР11-73-701

250

25

 

-

 

ШР11-73-702

400

25

 

-

 

ШРА73ВУ3

250

15

0,21

0,21

0,9

ШРА73ВУ3

400

25

0,15

0,17

0,65

ШРА73ВУ3

630

35

0,1

0,13

0,6

ШМА4

1250

90

0,0338

0,0163

0,0862

ШМА4

1600

100

0,0297

0,0143

0,0872

ШМАД

2500

100

0,0169

0,0082

0,0822

ШОС2

25

3

-

-

-

ШОС80У3

16

3

-

-

-

 

Е Қосымшасы

Е.1 Кесте – Мыс сымына және бауына арналған ұзақ уақытты рұқсат етілген тоқтар

Жиланың қимасы, мм2

Орнатылған сымдар үшін тоқ, А,

Ашық

Бір құбырдағы

Екі сымдық

Төрт сымдық

Біреудегі екі сымдық

1,5

23

19

16

18

2

26

24

20

23

2,5

30

27

25

25

3

34

32

26

28

4

41

38

30

32

5

46

42

34

37

6

50

46

40

40

8

62

54

46

48

10

80

70

50

55

 

Ж Қосымшасы

Ж.1 Кесте - Алюминий өткізгіштерге арналған ұзақ уақыт рұқсат етілген жүктеменің және аппараттардың ең үлкен токтың қорғанысы, ампермен алғандағы, тораптарда орнатылған, жүктелуден қорғанысты қажет ететін.

Электр өткізгіштің қимасы , мм2

Сымдардың және баулардың резенкелық және полихлорвинилдық оқшаулағыштары

Металдық қорғаныс қабатындағы сымның резенкалық оқшаулағышы; қорғасындағы кабельдің резенкалық оқшаулағышы, полихлорвинилдық және жанбайтын резеңкелік қабаттағы, брондық және брондық емес, ашық күйінде

Ашық күйінде

Бір құбырдағы

Өндірістік бөлімшелер, өрт және жарылыстан басқасы

Қоғамдың және адам тұратын ғимараттар, Өндірістік өнеркәсіптегі кәсіптік және конторлық бөлімшелер, өрт және жарылысы қауіпті бөлімшелер

Iн

Iв

Iа

Iн

Iв

Iа

Екі бір жилалы

Үш бір жилалы

Төрт бір жилалы

Тоғыз бір жилалы

Екі жилалы

Үш жилалы

Iн

Iв

Iа

Iн

Iв

Iа

Iн

Iв

Iа

Iн

Iв

Iа

Iн

Iв

Iа

Iн

Iв

Iа

2,5

24

25

25

24

20

25

20

15

20

19

15

20

19

15

20

15

10

15

21

15

20

19

15

15

4

32

35

30

32

25

30

28

20

30

28

20

30

23

20

25

20

15

20

29

25

30

27

20

25

Подпись: 326

39

35

40

39

35

40

36

25

40

32

25

30

30

25

30

25

20

25

38

35

40

32

25

30

10

55

60

50

55

45

50

50

35

50

47

35

50

39

35

40

-

-

-

55

45

50

42

35

40

16

80

80

85

80

60

85

60

45

60

60

45

60

55

45

50

-

-

-

70

60

70

60

45

60

25

105

100

100

105

80

100

85

60

85

80

60

85

70

60

70

-

-

-

90

80

100

75

60

70

35

130

125

120

130

100

120

100

80

100

95

80

100

85

60

85

-

-

-

105

80

100

90

80

100

50

165

160

140

165

125

140

140

125

140

130

100

140

120

100

120

-

-

-

135

100

140

110

100

100

70

210

200

200

210

160

200

175

125

170

165

125

170

140

125

140

-

-

-

165

125

170

140

125

140

95

255

260

250

255

200

250

215

160

200

200

160

200

175

125

170

-

-

-

200

160

200

170

125

170

120

295

300

300

295

260

300

245

200

250

220

160

200

200

160

200

-

-

-

230

200

250

200

160

200

150

340

350

350

340

300

350

275

225

300

255

200

250

-

-

-

-

-

-

270

225

300

235

200

250

185

390

350

400

390

300

400

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

310

225

300

270

200

250

240

465

430

500

465

350

500

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

300

535

500

500

535

430

500

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

400

645

600

600

645

500

600

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-


Әдебиеттер тізімі

1. Кудрин Б.И. Электроснабжение промышленных предприятий: Учебник для студентов высших учебных заведений /Б.И. Кудрин. – М.: Интермет Инжиниринг, 2005. – 672 с.

2. Князевский Б.А., Липкин Б.Ю. Электроснабжение промышленных предприятий. – М.: Высшая школа, 1986. – 400с.

3. Сибикин Ю.Д. Электроснабжение промышленных предприятий и установок: Учебник для проф. Учебных заведений. – М.: Высшая школа, 2001. – 336с: ил.

4. Конюхова Е.А. Электроснабжение объектов: Учебное пособие для сред. проф. образования. – М., 2001. – 320с.

5. Киреева Э.А. и др. Электроснабжение цехов промышленных предприятий. – М.: НТФ Энергопрогресс, Энергетик, 2003. – 120с.

6. Справочник по проектированию электрических сетей и электрооборудования. /Под ред. Ю.Г. Барыбина и др. –  М.: Энергоатомиздат, 1991. – 464 с.

7. Справочник по проектированию электроснабжения. Электроустановки промышленных предприятий. /Под ред. Ю.Г. Барыбина и др. –  М.: Энергоатомиздат, 1990. – 476 с.

8. Правила устройства электроустановок. – СПб.: Издательство ДЕАН, 2001. – 928 с.

9. Киреева Э.А. Справочные материалы по электрооборудованию (цеховые электрические сети, электрические сети жилых и общественных зданий). 2004.

10. Справочник по электроснабжению и электрооборудованию: Электроснабжение / Под ред. А.А. Федорова. - М.: Энергоатомиздат, 1986. -568 с.

11. Справочник по электроснабжению и электрооборудованию: Электрооборудование / Под ред. А.А. Федорова. - М.: Энергоатомиздат, 1987. -592с.

          12. Неклепаев Б.Н., Крючков И.П. Электрическая часть электростанций и подстанций: Справочные материалы для курсового и дипломного проектирования: Учебное пособие для вузов. – 4 изд., перераб. и доп. – М.: Энергоатомиздат, 1989.  - 608с.: ил.

                                                                   2010 ж. жиын жоспары  реті 100