АЛМАТЫ ЭНЕРГЕТИКА ЖӘНЕ БАЙЛАНЫС ИНСТИТУТЫ

Телекоммуникациялық жүйелер кафедрасы

 

 IP - ТЕЛЕФОНИЯ ЖӘНЕ ВИДЕОБАЙЛАНЫС

 

050719 – Радиотехника, электроника және телекоммуникация    мамандықтарының барлық оқу түрінің студенттері үшін зертханалық     жұмыстарды орындауға арналған әдістемелік нұсқаулар

 

Алматы 2007

 

ҚҰРАСТЫРУШЫЛАР: Г.С. Казиева., Э.К. Сакажанова. IP- телефония және видеобайланыс. 050719 – Радиотехника, электроника және телекоммуникация    мамандықтарының барлық оқу түрінің студенттері үшін зертханалық жұмыстарды орындауға арналған әдістемелік нұсқаулар.– Алматы: АЭжБИ,2007.- 37 б.

 

Нақты өңдеуде зертханалық жұмыстарды орындауға арналған әдістемелік нұсқаулар, есептеу әдістері, дестелі тарату кезіндегі байланыс арнасының негізгі есептеулеріне арналған негізгі формулалар келтіріліп кеткен.

 Зертханалық жұмыстарды орындау алдында студент жұмысқа арналған дайындықта көрсетілген бөлімдерді қайталауы тиіс. Әрбір жұмыста зертханалық қондырғылардың сұлбалары ұсынылып, бақылау сұрақтарымен қолданылатын әдебиеттер тізімі келтірілген.

 Без. 22, кесте.10, әдеб.көрсеткіші. – 19 атау.

 

Кіріспе

 

Коммутация және дестелі тарату әдістерінде қазіргі кездегі есептеуші желілердің функциялануы тұрғызылған. Оларға салынған идея қарапайым: кез – келген ақпарат түрі цифрлы тізбек түрінде көрсетіледі (мәліметтер, бейне, сөз, дыбыс, қызметтік және басқарушы хат), болашақта ол қателерді түзеу, маршрутизация және идентификация үшін қажетті ақпараттармен қамтамасыздандырылған "кванттар" дестесіне бөлінеді. Бұндай жақындау,  жеке ақпараттық ауқымда коммутацияның әмбебап жүйесін қолдана отыра, осы үшін құралдармен түрлі жолдарды қолдана отыра, ақпараттың барлық түрлерін бере алады.

Интернет желісіндегі құрылғылардың жұмысы арнайы IP мәжіліс хатының (Internet Protocol желі аралық әсерлесу мәжіліс хаты) көмегімен жүзеге асырылады. Нақты уақытта IP мәжіліс хаты Интернет желісінде ғана емес, сонымен қатар дестелі коммутациялы (локалды, корпоративті, аймақтық) мәліметтерді тарату желілерінде де қолданылады.    

Және барлық осы желілерде, мәліметтер дестесінің қолданылуымен сөздік хабарларды тарату мүмкіншілігі бар. Сөзді таратудың бұндай әдісі IP телефония атауына ие болды.

 Кең ауқымда алғанда IP телефонияның негізгі тапсырмасының бірі, дестелі коммутациялы байланыс желісінің көмегімен болатын түрлі коммуникациялы желілі абоненттер болып табылатын, екі немесе бірнеше адамдардың табиғи сөздік қатынасуын қамтамасыз етумен қортындыланады.
IP телефония қалааралық және халықаралық телефондық сөйлесуге кететін тарифтерді төмендетуге әкеліп соғатын, талап етілетін арналардың өткізу жолағын мәнді түрде үнемдеуге мүмкіндік береді.

IP телефония технологиясының дамуымен әлемдік фирмалар және ұйымдар айналысуда: Телекоммуникация бойынша стандарттаудың Еуропалық институты (ETSI); VoIP аппаратурасын өндірушілер тобы (3Com, Alcatel, Cisco, ECI Telecom, Ericsson, Lucent Technologies, Motorola, Samsung, Siemens, Vocal Tec және басқалар), бұлар Lucent және Vocal Tec фирмасымен өңделген iNOW! Платформасын қолдайды (Interoperabilite now! дәл қазір әсерлесу!); интернетті инженерлік қолдау тобы (IETF).

 Осылардың барлығы, IP телефонияның болашағының зор екендігін, телекоммуникация қызметінің тез дамитын түрі екендігін және рыноктан дәстүрлі телефондық технологияларды ығыстыратынына көз жеткізеді. IP телефонияның дамуы қазіргі кездің өзінде дәстүрлі байланыс операторларына қалааралық және халықаралық сөйлесулерге тарифті төмендетуге әкеліп соқтырады. 

 

1 №1 Зертханалық жұмыс. Локалдық желідегі хабардың таратылу процесін зерттеу

 

1.1 Жұмыстың мақсаты:

 

 - хабарды тарату кезіндегі локалдық желілердің жұмыс ұстанымын зерттеу кезіндегі білімдерді алу;

 -хабарды таратудың түрлі режимдеріндегі кешігуді анықтау;

 -шлюзбен жұмыс істеу кезінде білім алу.

 

1.2 Жұмысқа дайындық

 

Келесі бөлімдерді қайталау: локалдық желілердің стандартты технологияларының құрылуын; хабар коммутациясын, IP- мәжіліс хатының тағайындалуын, OSI – моделін, дабылмен хабар арасындағы айырмашылықты, фрейм, кадр және дестенің анықталуын.

 

1.3       Қондырғы моделі:

Компьютерлер, «Тапсырыскер қосымшасы» бағдарламасы, секундомер.

         Зертханалық қондырғының суреттелуі: оқу аудиториясындағы ЛЕЖ ұйымының сұлбасы 1.1 суретте көрсетілген.

 

1.4       Жұмыс тапсырмасы

 

1.5       Жұмыстың орындалу тәртібі

 

1.1 ­Сурет – Б-317 аудиториясындағы ЛЕЖ ұйымдастырылуы

 

1.5.1 Компьютерде 2 қосымшаны іске қосу: SRV_EX мәліметтерді тарату сервер -  клиентское приложение Client_EX.(1.2және 1.3 суреттер).

SRV_EX қосымшасы, хабарды жіберу үшін тұтынушы қызметіне қосылған хабар серверінің эмуляциясы үшін тағайындалған. Нақты бағдарлама өз кезегінде бір тұтынушыдан ғана хабар алатын және топ тұтынушыларына немесе нақты тұтынушыға оны қайтадан жіберетін шлюзді көрсетеді. Оның тарихында жазу алмасу кезегі бейнеленеді.

 

 

1.2 Сурет –­ SRV_EX бағдарламасының терезесінің түрі

 

 

1.3 Сурет ­– Client_EX бағдарламасының жалпы түрі

Client_ex қосымшасы хабарлармен алмасу және шлюзбен жалғануға арналған. 1.3 суретте Client_ex бағдарламасының жалпы түрі көрсетіліп кеткен. Суретте 3 өріс бар: хабарды жазуға арналған өріс, хабарды алуға арналған және шлюзге жалғанған компьютерлер тізімінің өрістері. Сонымен қатар бұнда хабарды жіберуге арналған нақты тұтынушының бөлінуіне арналған арнайы ту, жіберу және жалғау/ажырату нүктелері, күй жолы, меню жолдары бар.

Сервер – шлюзді іске қосу үшін «Start» нүктесін басыңыздар, одан кейін мәліметтердің таралуы жүзеге асырылатын, порты көрсетілген терезе пайда болады (ұсынылатын 1001 портын қолданатын боламыз).

 

 

1.4 ­Сурет – Порт таңдалынуы

 

1. 5. 2   Жалғауды орнату

Жалғану үшін «Connect» нүктесін басыңыз және пайда болған терезеден IP- адресті немесе сервер – шлюздің желілік атын көрсетіңіз (1.5 сурет).

 

 

1.5 ­Сурет – Сервер – шлюзбен жалғану

 

Сіздің компьютеріңіз сервермен жалғауды орната бастайды. Жалғану дұрыс орнатылған кезде, сіздің компьютеріңіздің аты, шлюзге қосылған компьютерлердің тізіміндегі өрісте пайда болады. Сонымен қатар сіздің компьютеріңіздің аты сервер – шлюз арнайы терезесінде пайда болады (1.6 а және 1.6 б суреттер).

 

 

        1.6а ­Сурет – Сервер – шлюзбен ыңғайлы жалғану (тапсырыскер терезесі)

 

 

1.6б Сурет ­– Сервер – шлюзбен ыңғайлы жалғану (шлюз терезесі)

 

    1.5.3 Хабарды жазу үшін курсорды өрісте орната отыра, хабар мәтінін жазып шығу

1.5.4 Нақты бір тұтынушыны таңдап алып, оған хабар жіберу, ол үшін «Тізімнен таңдалынған тұтынушыға арналған хабар» туына тышқанды әкеліп басу қажет. Содан кейін компьютерлер шлюзіне қосылған өріс тізімінен, компьютердің атын бөліп көрсете отыра, тұтынушыны таңдау (1.7а, 1.7б, 1.7.в суреттері). Хабарды жіберу үшін  батырмасына тышқанды апарып басыңыз. Секундомер бойынша хабардың жеткізілу уақытын тіркеу.  

1.5.5 Тудан Ú (галочка) белгісін алып тастаңыз, онда сіздің хабарыңыз барлық тұтынушыларға жіберілетін болады. Хабарды жіберу үшін  батырмасын басыңыз және барлық тұтынушыларға хабарды жіберіңіз. Секундомер бойынша хабардың жеткізілу уақытын тіркеп алыңыз.

Егер сіздің жіберу туралы хабарыңыз, хабарды алу өрісінде пайда болса, онда сіздің хабарыңыз дұрыс жіберілді дегенді білдіреді. Адресат терезесінде сіздің жіберген хабарыңыз пайда болуы тиіс. Сонымен қатар хабарды жіберу туралы ақпарат сервер – шлюзде де пайда болады. 1.7а, 1.7б және 1.7в суреттерінде хабарды жіберу кезіндегі қосымшалар терезелері көрсетілген.

 

1.7а ­ Сурет – Жеке хабарды жіберген тапсырыскер терезесі

 

1.7б ­ Сурет – Жеке хабарды қабылдап алған тапсырыскер терезесі

 

 

1.7в Сурет – Сервер – шлюз терезесіндегі хабар алмасу тарихы

 

1.5.6 Бір немесе бірнеше тұтынушыларға берілген хабардың кешігуі туралы қорытынды жасаңыз. Кешігудегі айырмашылықты анықтау.

1.5.7 Әрбір компьютерге тізбектей хабарды беру кезіндегі жағдайды қарастыру. Кешігу уақытын және дабылдың таралу уақытын тіркеу.

1.5.8 Хабарды бірден барлық компьютерлерге жіберу (яғни, параллель таралу режимі). Кешігу уақытын және компьютерлермен хабардың алыну уақытын тіркеу.

1.5.9 Бірден 1.5.7 және 1.5.8 бөлімдеріне сәйкес хабардың таралу уақытының айырмасын және кешігуді анықтау кезіндегі айырманы салыстыру. Қорытынды жасаңыздар.

 1.5.10 Барлық компьютерлер бір адресатқа тізбектей хабарды беретін кездегі жағдайды қарастыру. Нақты адресатта әрбір хабардың келу уақытын тіркеу. Нақты адресатта әрбір хабардың пайда болуындағы кешігуді анықтау. 1.5.7 бөліміндегі жағдаймен салыстыру және кешігудегі айырмашылықты анықтау.

 1.5.11 Барлық компьютерлер бір адресатқа хабарды параллель беретін кездегі жағдайды қарастыру. Нақты адресатта әрбір хабардың пайда болу уақытын тіркеу. Нақты адресатта әрбір хабардың пайда болуындағы кешігуді анықтау. 1.5.8 бөліміндегі жағдаймен салыстыру және кешігудегі айырмашылықты анықтау. Қорытынды жасау.

1.5.12 Екі компьютер үшінші адресатқа хабарды беру кезіндегі жағдайды қарастыру. Ол үшін басқа тұтынушының қосылмағанына көз жеткізу қажет. Бірақта бір уақытта 4 – ші тұтынушы хабар жібере бастайды. 3 – ші тұтынушыға мүлдем хабар келмейтін кездегі коллизияның пайда болуын тексеру.

1.5.13 Ажырау

 Егер сіз шлюзбен жалғауды тоқтатқыңыз келсе,  батырмасына басыңыз. Хабарды алу кезінде мәтін алдында хабарды жіберген компьютердің аты көрсетіледі. Егер де хабар алдында «личное немесе жеке» сөзі тұрса,онда бұл хабардың жеке екендігін көрсетеді, яғни хабар тек сізге ғана жіберілген.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

	1.8 Сурет ­– Дестелер коммутациясы кезіндегі мәліметтер таратудың/сөздердің типтік желісі

 

 

 

 

1.6       Нәтижелерді өңдеу

 

 Олардың адрестелуінің көмегімен кез – келген масштабтағы желіде компьютерлер иденцификациясының сұрақтарын қарастыру. Хабарды таратуда алынған нәтижелермен салыстыру.

Хабардың кең таралымдылығының артықшылықтарын анықтау, оларды хабарды тарату бойынша зерттеуде табу.

Екі немесе бірнеше компьютерлер желісінің бос екенін қарастырған кездегі және ақпаратты бере бастаған кездегі жағдайды қарастыру (коллизия деп аталатын жағдай)

 

1.7 Жұмыс бойынша қорытынды жасау

 

1.8  Бақылау сұрақтары

 

1. Қандай желілік технологияларда мәліметтерді тарату және адрестеу ортасына қарапайым рұқсат алгоритімі ұйымдастырылған.?

2.  Компьютерлердің адрестелуінің тапсырмалары (немесе түйіндердің)?

3. Дестені, хабарды тарату дегеніміз не?

4. Локалды есептеуші желіге анықтама беріңіз (ЛЕЖ)?

5. IP- мәжіліс хатының тағайындалуы.

 

 

2 №2 зертханалық жұмыс. Видеобейнелеу және дауысты тарату кезіндегі IP-телефония технологиясының жұмысын зерттеу

 

2.1 Жұмыстың мақсаты:

 

- "компьютер-компьютер" IP-телефония сценариінің ұйымдастырылуы;

- дауысты тарату кезіндегі IP-телефония технологиясының жұмысын зерттеудегі алынған дағдылар;

- бейнені тарату кезіндегі IP-телефония технологиясының жұмысын зерттеудегі алынған дағдылар.

 

2.2 Жұмысқа дайындық

 

2.2.1 Түрлі IP-телефония сценарилерінің жалғануының сұрақтарын қарастыру

 

2.3 Құрылғының, қондырғының суреттелуі:

 

компьютерлер; микрофон; телефон; веб- камералар; «NET meeting» «Phone» бағдарламалары.

 

2.4 Жұмыс тапсырмасы

 

Жұмыстың орындалу тәртібі

IP-телефония жұмысының тәжірибелік сценариін қарастыру: "компьютер-компьютер"; "компьютер-компьютер" сценариі бойынша IP-телефония моделінің құраушылары 2.1 суретте көрсетілген.

 

2.1 Сурет ­­– "компьютер-компьютер" IP-телефониясының сценариі

 

2.4.1 IP-телефония бағдарламасының көмегімен дауысты таратуды жүзеге асыру

«Phone» бағдарламасын іске қосу. Бағдарлама терезесі телефондық трубка түрінде орындалған (2.2 сурет).

 

 

2.2 Сурет ­– «Phone» бағдарламасының терезесінің түрі

 

Берілген телефонның батырмалы тақтасында 9 функционалды батырма және қосу батырмасы орналасқан ( дисплейдің үстінде «крестик»).

  батырмасын бассаңыз, ол қоңырау режимін шақырады. Экранда жазу кітапшасы және жаңадан қосылуды енгізуге арналған өріс пайда болады.

 Ары қарай  батырманы басамыз, ол жазуды ығыстыратын немесе өзгертетін, жоятын, құратын сияқты істерді орындауға мүмкіндік беретін адресті кітапшаны шақырады.

 батырма операция менюін шақырады. Бұл жерде бағдарламаны жабуға, сонымен бірге келтірулерді орнатуға болады.

 және  батырмалары меню жолдары бойынша ауысуға мүмкіндік береді.

 батырмасы анықтама менюін шақырады.

 батырмасы таңдалынған әсерді құптауға арналған.

 батырмасы ағымды әсерді тоқтатады.

 

2.4.2  Дауыстық дабылдың таратылуы

 батырмасын басыңыз. Сіздің алдыңызда 3 меню жолы пайда болады: «Жасыру», «Шығу» және «Келтіру».

 «Келтіру» таңдау. Терезе келесі түрде болады (2.3 сурет):

 

2.3  Сурет ­– Келтіру терезесі

 

«Тілді таңдау» бөлімінде (Language) бағдарлама интерфейсінің ыңғайлы тілін таңдау (ағылшын, неміс, француз немесе  орыс).

«Дыбыстық режим» бөлімінде Direct Sound немесе Waveform таңдалынады – таңдау дыбыстық карта мүмкіншілігінен тәуелді.

Direct Sound режимі таңдалынады.

«Кешігу» бөлімінде дыбыстық буфер өлшемдері таңдалынады.

Дыбыстық буфер өлшемдері (1-9) - L шегінде өзгереді. Өлшемнің өзгеру қадамын V=1 етіп таңдаймыз, яғни L=1;3;5;7;9 мәндерін таңдаймыз.

1. Сөйлесу жүргізілетін абонентпен шақыруды жүзеге асыру. Ол үшін L=1 кезінде  батырмасын басу қажет.

Пайда болған терезеде  шақырылатын абоненттің IP-адрес енгізу қажет  (мысалы, «317-10» немесе «192.168.0.110»),  батырмасын басыңыз, содан кейін мәліметтерді тарту үшін қолданылатын портты таңдау (бұл порт №2075).

Осыдан кейін адресті және жалғану портын көрсете отыра, жалғанудың басын құптаймыз. Нәтижесінде экранда абонентті шақыру туралы ақпарат бейнеленеді (2.4 сурет).

 

2.4 ­Сурет – Абонентті шақыру мезетіндегі терезе түрі

 

Ыңғайлы жалғану жағдайында шақырылатын абонент өзінің экранында шақыру туралы ақпаратты көреді, ал ол телефондық қоңырау күйінде болады. Нәтиже төмендегі суретте көрсетілген (2.5 сурет).

 

2.5 ­Сурет – Кіріс қоңырау терезесінің түрі

 

Шақырылатын абонент жағынан шақыру құпталған жағдайда сөйлесу басталады. Шақыруды немесе сөйлесуді аяқтау үшін  батырмасына басу ғана жеткілікті.

2. «Дыбыстық режим» бөлімінде дыбыстық буфердің (L=3) басқа өлшемдері үшін Direct Sound  режимінде басқа операцияларды қайталау.

3. «Дыбыстық режим» бөлімінде дыбыстық буфердің (L=5) басқа өлшемдері үшін Direct Sound  режимінде басқа операцияларды қайталау.

4. «Дыбыстық режим» бөлімінде дыбыстық буфердің (L=7) басқа өлшемдері үшін Direct Sound  режимінде басқа операцияларды қайталау.

5. «Дыбыстық режим» бөлімінде дыбыстық буфердің (L=9) басқа өлшемдері үшін Direct Sound  режимінде басқа операцияларды қайталау.

 Шақырылатын абонент жағынан шақыру жүзеге асырылу кезінде Т – секундомері бойынша дыбыстық дабылдың кешігуін тіркеу және белгілеу қажет.      

2.4.3 Зерттеу нәтижелері бойынша сызба түрінде L дыбыстық буфер өлшемінен функциядағы (Т ) сөйлесулердің кешігу тәуелділігін тұрғызу және қорытынды жасау.

2.4.4 « Дыбыстық режим» бөлімінен Waveform режимін таңдау. Түрлі дыбыстық буфер өлшемдері кезінде берілген режим кезінде аналогты зерттеулерді жүргізу.

 2.4.5  Зерттеу нәтижелері бойынша (2.4.4 бөлім) сызба түрінде L дыбыстық буфер өлшемінен функциядағы (Т ) сөйлесулердің кешігу тәуелділігін тұрғызу және қорытынды жасау.

2.4.6 Зерттеу нәтижелері бойынша (2.4.2 – 2.4.5 бөлім) Direct Sound және Waveform түрлі дыбыстық режимдері үшін салыстырмалы сипаттаманы тұрғызу. Минималды кешігу және сапалы дыбысты қамтамасыз ететін оптималды режимді табу.

2.4.7 L және Т оптималды мәндері кезіндегі, 2.4.6 бөлімінде алынған мәндерді қолдана отыра, «Дауыс детекторы» опциясының қосылуы және өшуі кезінде дауыстың таралу режимін қарастыру.

  Нақты опция үзіліс уақыты кезінде шығыс трафикті төмендетуге арналған (абонент үндемей тұрған кезде).

 Үзіліс уақыты кезінде берілген дестелердің орташа санын есептеу. Ол үшін сөйлесу алдында сағат перне тақтасындағы белгіге тышқанды басып, «Class жалғану күйі» терезесін шақыру қажет. Егер сөйлесу уақыты кезінде жіберілген және қабылданған дестелерді қадағаласақ, онда «Дауыс детекторы» режимі қосылып тұрған кезде үзіліс уақыты кезінде  дестелер жіберілмейді.

 

2.5 Нәтижиелерді өңдеу

 

«Дауыс детекторын»  қолдану мақсаты қажет екендігін дәлелдеу. Жаңа контактілерді тіркеу.  батырмасы жазба кітапшасына жаңа контактілерді қосуға мүмкіндік береді.

 Жұмыс бойынша қорытынды жасау.

 

2.6  Видеобейнеленудің таралуы 

 

2.6.1 Қондырғының суреттелуі

IP-телефонияның "компьютер-компьютер" сценариі бойынша моделінің құраушылары 2.6 суретте көрсетілген.

Құрылғы: микрофон, құлақшындар және веб-камера. Нақты зертханалық жұмыста NetMetting бағдарламасын қолдану қажет. Терезенің ортақ түрі 2.6 суретте көрсетілген.

2.6 Сурет ­– «NetMeeting» бағдарламасының терезесінің түрі

 

2.6.2      Жұмыс тапсырмасы

2.6.3       Жұмыстың орындалу тәртібі

 2.6.3.1 «NetMeeting» бағдарламасын іске қосу. Бағдарламаның менюінен келесілерді таңдау: «Сервис» ­- «Видео» ­- «Передавать/Тарату».

Арнайы өріске IP-адресті немесе желідегі компьютердің атын (мысалы, 317-10) енгізу және «Вызов/Шақыру» батырмасына басу. Шақырылу ыңғайлы орындалғаннан кейін жекеленген компьютерде шақыруды «Принять/Қабылдау» немесе «Отклонить/Қабылдамау» әсерін таңдау терезесі пайда болады. Шақыруды растау жағдайында байланыс сеансы орнатылады.

«Сервис» ­- «Видео» ­- «Получать/Қабылдау» таңдау. Осыдан кейін сөйлесушілер бағдарламасының терезесі келесі түрде болады (2.7 суретті қараңыз).

 

2.7            Сурет  ­– Ыңғайлы жалғанудан кейінгі сөйлесушілердің терезесінің түрі

 

2.6.3.2  Сөйлесушіге берілетін бейнені көру екі әдіспен жүзеге асырылады:

а)  «сурет суретте»  батырмасын басыңыз, сөйлесуші бейнесінің қасында сіздің бейнеңіз кіші масштабта пайда болады (2.8 сурет);

 

2.8 Сурет ­– «сурет суретте» функциясының қолданылу мысалы

 

ә) сөйлесуші көретін сияқты, өз бейнеңізді көру үшін «Вид/Түр» ­- «Локальное видео (новое окно)/Локалды видео (жаңа терезе)» таңдау қажет. Содан кейін сіздің бейнеңіз жеке терезеде пайда болатын болады (2.9 суретке қара).

 

2.9 ­ Сурет – «өз» бейнеңді көру мысалы

 

2.6.3.3 Берілетін бейненің өзгеру сипаттамалары

Берілетін бейненің өзгеру сипаттамасын «Сервис» ­- «Параметрлер» - «Видео» арқылы орындауға болады. Бұл жерде видео өлшемін («Ұсақ», «Орташа» немесе «Ірі»), ал сонымен қатар сапасын таңдауға болады.

1. «Ұсақ» видео өлшемін және де сапасын таңдау. Таңдау жүгірмек түрінде ұсынылады, ол «Сапалырақтан» «Тезірек» деңгейіне дейін ауыса алады. Таңдау сапамен байланыс жылдамдығынан тәуелді болады.

 Алынған суретке сипаттама беру.

2. «Орташа» видео өлшемін және де сапасын таңдау. «Тезірек»-тен «Сапалырақ» деңгейіне дейін ауысатын жүгірмек күйін өзгерте отыра таңдау қажет. Таңдау сапамен байланыс жылдамдығынан тәуелді болады.

Алынған суретке сипаттама беру.

3. «Ірі» видео өлшемін және де сапасын таңдау. «Тезірек»-тен «Сапалырақ» деңгейіне дейін ауысатын жүгірмек күйін өзгерте отыра таңдау қажет. Таңдау сапамен байланыс жылдамдығынан тәуелді болады.

Алынған суретке сипаттама беру.

 Барлық зерттеулерді (2.6.2.3.- 1; 2; 3 пункіттер) анализдеу:

 - бейнені тарату кезінде қандай жылдамдықпен бөгеуілдер пайда болатынын, видео өлшемі және сапасы қандай шарттарда пайда болатынын;

- анықтау: қандай опциялар, видео өлшемдері («Ұсақ», «Орташа» немесе «Ірі»)  кезінде таза бейне пайда болатынын.

 

2.7 Бір уақытта видеобейнені және дауысты тарату

 

2.7.1 «Сервис» батырмасына және «Разговор/Сөйлесу» қосымшасына басу. Нақты режимді видео өлшемі «Ұсақ» болғандағы видеобейнені беру кезінде қарастырамыз және бейне сапасын таңдаймыз. Таңдау хабардың жүгірмек күйінің өзгеруімен жүзеге асырылады. Дауыс түріндегі хабарды барлық сөйлесушілерге жібереміз. Секундомер бойынша (Т) кешігу уақытын анықтаймыз.

2.7.2 «Сервис» батырмасына және «Разговор/Сөйлесу» қосымшасына басу. Нақты режимді видео өлшемі «Орташа» болғандағы видеобейнені беру кезінде қарастырамыз және бейне сапасын таңдаймыз. Таңдау хабардың жүгірмек күйінің өзгеруімен жүзеге асырылады. Дауыс түріндегі хабарды барлық сөйлесушілерге жібереміз. Секундомер бойынша (Т) кешігу уақытын анықтаймыз.

2.7.3 «Сервис» батырмасына және «Разговор/Сөйлесу» қосымшасына немесе жеке батырмасына басу. Нақты режимді видео өлшемі «Ірі» болғандағы видеобейнені беру кезінде қарастырамыз және бейне сапасын таңдаймыз. Таңдау хабардың жүгірмек күйінің өзгеруімен жүзеге асырылады. Дауыс түріндегі хабарды барлық сөйлесушілерге жібереміз. Секундомер бойынша (Т) кешігу уақытын анықтаймыз.

2.7.4 «Сервис» батырмасына және «Разговор/Сөйлесу» қосымшасына басу. Нақты режимді видео өлшемі «Ұсақ» болғандағы видеобейнені беру кезінде қарастырамыз және бейне сапасын таңдаймыз. Таңдау хабардың жүгірмек күйінің өзгеруімен жүзеге асырылады. Дауыс түріндегі хабарды «жеке» опциясын баса отыра, бір тұтынушыға ғана жібереміз. Секундомер бойынша (Т) кешігу уақытын анықтаймыз.

2.7.5 «Сервис» батырмасына және «Разговор/Сөйлесу» қосымшасына басу. Нақты режимді видео өлшемі «Орташа» болғандағы видеобейнені беру кезінде қарастырамыз және бейне сапасын таңдаймыз. Таңдау хабардың жүгірмек күйінің өзгеруімен жүзеге асырылады. Дауыс түріндегі хабарды «жеке» опциясын баса отыра, бір тұтынушыға ғана жібереміз. Секундомер бойынша (Т) кешігу уақытын анықтаймыз.

2.7.6 «Сервис» батырмасына және «Разговор/Сөйлесу» қосымшасына басу. Нақты режимді видео өлшемі «Ірі» болғандағы видеобейнені беру кезінде қарастырамыз және бейне сапасын таңдаймыз. Таңдау хабардың жүгірмек күйінің өзгеруімен жүзеге асырылады. Дауыс түріндегі хабарды «жеке» опциясын баса отыра, бір тұтынушыға ғана жібереміз. Секундомер бойынша (Т) кешігу уақытын анықтаймыз.

2.7.7       2.7.3 және 2.7.7 бөлімдерінің нәтижиелері бойынша видеоның түрлі өлшемдері кезінде және дауыстық дабылдың минималды кешігуі кезіндегі бейненің сапалы сипаттамасын беру.

 

2.7.8 Файлдармен суреттердің таралуы

2.7.8.1 Сізбен бірге сурет сала алатын, сонымен қатар сіздің не салып жатқаныңызды бір уақытта көре алатын өрісі бар, «Сервис» – «Тақта» қосымшасының батырмасына басу. Өзіңіздің тақтаңызда суретті салып алып, осы суретті барлық тұтынушыларға беру, ал содан кейін «жеке» батырмасын баса отыра бір тұтынушыға ғана жіберу. Ең жақсы сапалы – сурет кезіндегі шартты қарастыру.

«Барлық тұтынушыларға» және «жеке» таралудың түрлі шарттары кезіндегі сурет сапасын салыстыру.

2.7.8.2  «Сервис» – «Файлдардың таралуы» қосымшасының батырмасына басу.

Файл құрып және оны барлық тұтынушыларға тарату, содан кейін «жеке» батырмасына баса отыра бір ғана тұтынушыға жіберу. Файл ең жақсы сапалы болған кездегі шартты қарастыру.

«Барлық тұтынушыларға» және «жеке» таралудың түрлі шарттары кезіндегі файл сапасын салыстыру.

2.7.8.3  Байланыс сеансының аяқталуы үшін «Шақыру соңы»  батырмасына басыңыз.

 

2.8  Нәтижиелерді өңдеу

 

Сөйлесу уақыты кезінде уақыттық кешігу және жаңғырықтың пайда болуына көңіл аударған жөн, ал сонымен қатар оларды ыңыстыру нұсқаларымен мүмкіншіліктерін ұсыну.

Жұмыс нәтижиесі бойынша қорытынды жасау.

 

  2.9 Бақылау сұрақтары

 

  1. IP- желілер бойынша сөздік ақпарат таралуының артықшылықтары?

  2. Сөйлеп тұрған адам өзінің дауысын қандай кешігумен естиді?

  3. Жаңғырық қандай табиғатқа ие?

  4. Сіз кодерлеудің қандай ұстанымдарын білесіз?

  5. Вокодердің тағайындалуы?

  6. Видеоконференцияға арналған арнаның талап етілетін жолағы қалай анықталады?

  7. Видеоконференциялар кезінде бейнені қысу үшін қандай ортақ стандарттар қабылданған?

  8. Мультимедия үшін талап етілетін базалық мәжіліс хат? 

  9. Кез – келген аналогты дабылды түрлендіру үшін, қандай талап етілетін негізгі үш операция бар ( дыбысты, бейнені)?

 

3 №3 зертханалық жұмыс. Жалғауды орнату бойынша эксперименталды зерттеулер

 

 3.1 Жұмыстың мақсаты:

 

-  IP-телефониядағы привратниксіз шлюзбен жалғануды орнату бойынша зерттеулер;

- Н.323 стандартының мәжіліс хатымен жұмыс кезінде алынған білімдер.

 

3.2  Жұмысқа дайындық:

 

а) Н.323 стандарты. Н.323 ұсынысының негізіндегі IP-телефония желісінің архитектурасы;

ә)  Н.323 стандарты. Н.323 ұсынысының негізіндегі IP-телефония желісінің элементтері;

б) Н.323 сигнализациясы. Н.225 дабылдық арна (функциялары, негізгі командалары);

в) Н.323 сигнализациясы. Н.245 басқарушы арна (функциялары, негізгі командалары).

 

3.3 Қондырғы моделі (компьютерлер, бағдарлама, секундомер)

 

  Привратниксіз шлюздің көмегімен АТС арасында хабар таралуының жалғануының қондырғысының моделі 3.1 суретте келтірілген.

 

3.1 Сурет – Привратниксіз жалғануды орнату моделі

 

 Шлюзбен жалғануды орнату 3.2. суретте бейнеленген сценариге сәйкес жүреді.

 

3.2 Сурет – Шлюзбен жалғануды орнату сценариі

 

Setup хабары жалғануды орнату мақсатымен шақырушы құрылғымен беріледі. Бұл хабар ортақ танымал TCP 1720 портымен беріледі. Q931-дабылдық хабар. Н225- жалғанумен басқарылатын мәжіліс хат.

Call Proceeding хабары шақырушы құрылғыға беріледі.

Alerting хабары шақырушы құрылғыға беріледі және оны шақырушы құрылғы бос екені туралы ақпараттайды және тұтынушыға кіріс шақыру туралы дабылды береді.

Connect хабары да шақырушы құрылғыға беріледі және оны шақыратын тұтынушы кіріс шақыруды қабылдағаны туралы ақпараттайды. Connect хабары Н.245 логикалық арнаны басқаратын көліктік адресті құрайды.

Осы параграфтың төмен жағында Н.245 процедурасының негізгі қысқа суреттемесі берілген, ол логикалық арнамен басқарылатын процесте орындалады.

Бастапқы және екінші құрылғыны анықтау процедурасы, конференция ұйымы кезінде екі құрылғының арасында пайда болатын конфликтілерді шешу үшін қолданылады. Бұл кезде бастапқы болып, осы құрылғылардың кез – келгені болуы мүмкін. Құрылғылар terminalType (mSD) өрісіндегі master-SlaveDetermination хабарымен алмаса алады. Алынған masterSlaveDetermination хабарына жауап ретінде, екі құрылғы да masterSlaveDetermlnatlonAck хабарын жібереді. Бқл жерде қай құрылғы бастапқы, ал басқасы – екінші екені көрсетіледі. Терминалдар TerminalCapabilitySet(TCS) хабарларымен алмасады, құрылғы функциялай алатын режимдер, яғни берілетін ақпараттың кодерленуі және қабылданатын декодерлеу үшін қолданылатын алгоритімдер көрсетіледі.

Н.245 ұсынысымен екі түрлі логикалық арналарды ашу мүмкіншілігі қарастырылған: бір жаққа бағытталған (uni-directional), яғни қайнар көзінен ақпаратты өабылдаушыға дейінгі бағытта ашылатын және екі жаққа бағытталған (bi-directional), өайнар көзінен ақпаратты қабылдаушыға дейінгі және кері бағыттағы сияқты екі бағытта бірден ашылатын логикалық арна түрі.

Ашу талабындағы openLogicalChannel логикалық арнасында құрылғы ақпарат түрін көрсетеді, бұл осы арна бойынша берілетін болады.

Логикалық арнаны ашу керек деген сұранысты алған құрылғы, openLogicalChannelReject (OLC) хабарымен жауап беруі тиіс. opentogicalChannel нақты хабарын алған құрылғы, openLogicalChannelAck хабарымен нақталуы тиіс.

 

3.4 Жұмыс тапсырмасы

 

 Жұмыстың орындалу тәртібі

 

3.4.1 Жұмыс жылдамдығын беру - 2

1.  АТС1 өрісіндегі «Үлкен емес қателер саны» батырмасына басу. «1» жұмыс жылдамдығын беру. «Іске қосу» батырмасын басыңыз. «АТС1-Шлюз1-Шлюз2-АТС2» өрісіндегі жалғану кезеңдерін қарастыру. АТС1-гі үлкен емес орта қателер саны кезіндегі привратниксіз жалғанудың орнатылу сценариін салып алу. Уақыт бойынша, үлкен кешігулерді енгізетін, негізгі хабар әсерлерінің кезеңдерін тіркеңіздер (T1-mSD-mSDAck; T2- TCS -TCS Ack; T3 –OLC-OLCAck).   Толық жалғану уақытын тіркеу – Т.

2. АТС1 өрісіндегі «Орташа қателер саны» батырмасына басу. «1» жұмыс жылдамдығын беру. «Іске қосу» батырмасын басыңыз. «АТС1-Шлюз1-Шлюз2-АТС2» өрісіндегі жалғану кезеңдерін қарастыру. АТС1-гі үлкен емес орта қателер саны кезіндегі привратниксіз жалғанудың орнатылу сценариін салып алу. Уақыт бойынша, үлкен кешігулерді енгізетін, негізгі хабар әсерлерінің кезеңдерін тіркеңіздер (T1-mSD-mSDAck; T2- TCS -TCS Ack; T3 –OLC-OLCAck).   Толық жалғану уақытын тіркеу – Т.

3. АТС1 өрісіндегі «Үлкен қателер саны» батырмасына басу. «1» жұмыс жылдамдығын беру. «Іске қосу» батырмасын басыңыз. «АТС1-Шлюз1-Шлюз2-АТС2» өрісіндегі жалғану кезеңдерін қарастыру. АТС1-гі үлкен емес орта қателер саны кезіндегі привратниксіз жалғанудың орнатылу сценариін салып алу. Уақыт бойынша, үлкен кешігулерді енгізетін, негізгі хабар әсерлерінің кезеңдерін тіркеңіздер (T1-mSD-mSDAck; T2- TCS -TCS Ack; T3 –OLC-OLCAck).   Толық жалғану уақытын тіркеу – Т.

  4. Шлюз1 өрісіндегі «Үлкен емес қателер саны» батырмасына басу. «1» жұмыс жылдамдығын беру. «Іске қосу» батырмасын басыңыз. «АТС1-Шлюз1-Шлюз2-АТС2» өрісіндегі жалғану кезеңдерін қарастыру. АТС1-гі үлкен емес орта қателер саны кезіндегі привратниксіз жалғанудың орнатылу сценариін салып алу. Уақыт бойынша, үлкен кешігулерді енгізетін, негізгі хабар әсерлерінің кезеңдерін тіркеңіздер (T1-mSD-mSDAck; T2- TCS -TCS Ack; T3 –OLC-OLCAck).   Толық жалғану уақытын тіркеу – Т.

5. Шлюз1 өрісіндегі «Орташа қателер саны» батырмасына басу. «1» жұмыс жылдамдығын беру. «Іске қосу» батырмасын басыңыз. «АТС1-Шлюз1-Шлюз2-АТС2» өрісіндегі жалғану кезеңдерін қарастыру. АТС1-гі үлкен емес орта қателер саны кезіндегі привратниксіз жалғанудың орнатылу сценариін салып алу. Уақыт бойынша, үлкен кешігулерді енгізетін, негізгі хабар әсерлерінің кезеңдерін тіркеңіздер (T1-mSD-mSDAck; T2- TCS -TCS Ack; T3 –OLC-OLCAck).   Толық жалғану уақытын тіркеу – Т.

6. Шлюз1 өрісіндегі «Үлкен қателер саны» батырмасына басу. «1» жұмыс жылдамдығын беру. «Іске қосу» батырмасын басыңыз. «АТС1-Шлюз1-Шлюз2-АТС2» өрісіндегі жалғану кезеңдерін қарастыру. АТС1-гі үлкен емес орта қателер саны кезіндегі привратниксіз жалғанудың орнатылу сценариін салып алу. Уақыт бойынша, үлкен кешігулерді енгізетін, негізгі хабар әсерлерінің кезеңдерін тіркеңіздер (T1-mSD-mSDAck; T2- TCS -TCS Ack; T3 –OLC-OLCAck).   Толық жалғану уақытын тіркеу – Т.

7. Шлюз2 өрісіндегі «Үлкен емес қателер саны» батырмасына басу. «1» жұмыс жылдамдығын беру. «Іске қосу» батырмасын басыңыз. «АТС1-Шлюз1-Шлюз2-АТС2» өрісіндегі жалғану кезеңдерін қарастыру. АТС1-гі үлкен емес орта қателер саны кезіндегі привратниксіз жалғанудың орнатылу сценариін салып алу. Уақыт бойынша, үлкен кешігулерді енгізетін, негізгі хабар әсерлерінің кезеңдерін тіркеңіздер (T1-mSD-mSDAck; T2- TCS -TCS Ack; T3 –OLC-OLCAck).   Толық жалғану уақытын тіркеу – Т.

 8. Шлюз2 өрісіндегі «Орташа қателер саны» батырмасына басу. «1» жұмыс жылдамдығын беру. «Іске қосу» батырмасын басыңыз. «АТС1-Шлюз1-Шлюз2-АТС2» өрісіндегі жалғану кезеңдерін қарастыру. АТС1-гі үлкен емес орта қателер саны кезіндегі привратниксіз жалғанудың орнатылу сценариін салып алу. Уақыт бойынша, үлкен кешігулерді енгізетін, негізгі хабар әсерлерінің кезеңдерін тіркеңіздер (T1-mSD-mSDAck; T2- TCS -TCS Ack; T3 –OLC-OLCAck).   Толық жалғану уақытын тіркеу – Т.

9. Шлюз2 өрісіндегі «Үлкен қателер саны» батырмасына басу. «1» жұмыс жылдамдығын беру. «Іске қосу» батырмасын басыңыз. «АТС1-Шлюз1-Шлюз2-АТС2» өрісіндегі жалғану кезеңдерін қарастыру. АТС1-гі үлкен емес орта қателер саны кезіндегі привратниксіз жалғанудың орнатылу сценариін салып алу. Уақыт бойынша, үлкен кешігулерді енгізетін, негізгі хабар әсерлерінің кезеңдерін тіркеңіздер (T1-mSD-mSDAck; T2- TCS -TCS Ack; T3 –OLC-OLCAck).   Толық жалғану уақытын тіркеу – Т.

10.  АТС2 өрісіндегі «Үлкен емес қателер саны» батырмасына басу. «1» жұмыс жылдамдығын беру. «Іске қосу» батырмасын басыңыз. «АТС1-Шлюз1-Шлюз2-АТС2» өрісіндегі жалғану кезеңдерін қарастыру. АТС1-гі үлкен емес орта қателер саны кезіндегі привратниксіз жалғанудың орнатылу сценариін салып алу. Уақыт бойынша, үлкен кешігулерді енгізетін, негізгі хабар әсерлерінің кезеңдерін тіркеңіздер (T1-mSD-mSDAck; T2- TCS -TCS Ack; T3 –OLC-OLCAck).   Толық жалғану уақытын тіркеу – Т.

11. АТС2 өрісіндегі «Орташа қателер саны» батырмасына басу. «1» жұмыс жылдамдығын беру. «Іске қосу» батырмасын басыңыз. «АТС1-Шлюз1-Шлюз2-АТС2» өрісіндегі жалғану кезеңдерін қарастыру. АТС1-гі үлкен емес орта қателер саны кезіндегі привратниксіз жалғанудың орнатылу сценариін салып алу. Уақыт бойынша, үлкен кешігулерді енгізетін, негізгі хабар әсерлерінің кезеңдерін тіркеңіздер (T1-mSD-mSDAck; T2- TCS -TCS Ack; T3 –OLC-OLCAck).   Толық жалғану уақытын тіркеу – Т.

12. АТС2 өрісіндегі «Үлкен қателер саны» батырмасына басу. «1» жұмыс жылдамдығын беру. «Іске қосу» батырмасын басыңыз. «АТС1-Шлюз1-Шлюз2-АТС2» өрісіндегі жалғану кезеңдерін қарастыру. АТС1-гі үлкен емес орта қателер саны кезіндегі привратниксіз жалғанудың орнатылу сценариін салып алу. Уақыт бойынша, үлкен кешігулерді енгізетін, негізгі хабар әсерлерінің кезеңдерін тіркеңіздер (T1-mSD-mSDAck; T2- TCS -TCS Ack; T3 –OLC-OLCAck).   Толық жалғану уақытын тіркеу – Т.

 

3.3.2  7 – жылдамдығы кезіндегі аналогты операцияларды жүргізу. 7 – жұмыс жылдамдығын беру.

3.3.3 12 – жылдамдығы кезіндегі аналогты операцияларды жүргізу. 12 – жұмыс жылдамдығын беру.

3.3.4 Зерттеу нәтижиелерін кестелерге енгізу (3-11).

 

 1 Кесте – Үлкен емес қателер санына арналған мәліметтер

Уақыт	Құрылғы
	АТС1				ШЛЮЗ-1				ШЛЮЗ-2			АТС2
V (таралу жылдамдығы)  = 2
TT1 м		0	0	0		0	0	0		0	0	0	0
ТТ2
ТТ3
ТТ					0

 

2 Кесте – Орташа қателер санына арналған мәліметтер

Уақыт	Құрылғы
	АТС-1				ШЛЮЗ-1				ШЛЮЗ-2			АТС-2
V(таралу жылдамдығы)  = 2
TT1 м		0	0	0		0	0	0		0	0	0	0
ТТ2
ТТ3
ТТ					0

 

3 Кесте – Үлкен қателер санына арналған мәліметтер

Уақыт	Құрылғы
	АТС1				ШЛЮЗ-1				ШЛЮЗ-2			АТС2
V(таралу жылдамдығы) = 2
TT1 м		0	0	0		0	0	0		0	0	0	0
ТТ2
ТТ3
ТТ					0

 

4 Кесте – Үлкен емесе қателер санына арналған мәліметтер

Уақыт	Құрылғы
	АТС1				ШЛЮЗ-1				ШЛЮЗ-2			АТС2
V (таралу жылдамдығы) = 7
TT1 м		0	0	0		0	0	0		0	0	0	0
ТТ2
ТТ3
ТТ					0

 

 

5 Кесте –Орташа қателер санына арналған мәліметтер

Уақыт	Құрылғы
	АТС1				ШЛЮЗ-1				ШЛЮЗ-2			АТС2
V(таралу жылдамдығы)  = 7
TT1 м		0	0	0		0	0	0		0	0	0	0
ТТ2
ТТ3
ТТ					0

 

6 Кесте – Үлкен қателер санына арналған мәліметтер

Уақыт	Құрылғы
	АТС1				ШЛЮЗ-1				ШЛЮЗ-2			АТС2
V(таралу жылдамдығы) = 7
TT1 м		0	0	0		0	0	0		0	0	0	0
ТТ2
ТТ3
ТТ					0

 

7 Кесте – Үлкен емес қателер санына арналған мәліметтер

Уақыт	Құрылғы
	АТС-1				ШЛЮЗ-1				ШЛЮЗ-2			АТС-2
V(таралу жылдамдығы)  = 12
TT1 м		0	0	0		0	0	0		0	0	0	0
ТТ2
ТТ3
ТТ					0

 

8 Кесте – Орташа қателер санына арналған мәліметтер

Уақыт	Құрылғы
	АТС-1				ШЛЮЗ-1				ШЛЮЗ-2			АТС-2
V(таралу жылдамдығы)  = 12
TT1 м		0	0	0		0	0	0		0	0	0	0
ТТ2
ТТ3
ТТ					0

 

9Кесте – Үлкен қателер санына арналған мәліметтер

Уақыт	Құрылғы
	АТС-1				ШЛЮЗ-1				ШЛЮЗ-2			АТС-2
V(таралу жылдамдығы)  = 12
TT1 м		0	0	0		0	0	0		0	0	0	0
ТТ2
ТТ3
ТТ					0

 

3.3.5 Зерттеулер нәтижиесі бойынша келесі тәуелділіктерді тұрғызу қажет:

- Т1 (түрлі қателер саны кезінде)=f (V) АТС1 үшін; Т1 (түрлі қателер саны кезінде)= f (V) шлюз1 үшін; Т1 (түрлі қателер саны кезінде)= f (V) шлюз2 үшін; Т1(түрлі қателер саны кезінде)= f (V) АТС2 үшін;

- Т2 (түрлі қателер саны кезінде)= f(V) АТС1 үшін; Т2 (түрлі қателер саны кезінде)= f(V) шлюз1 үшін; Т2 (түрлі қателер саны кезінде)= f(V) шлюз2 үшін; Т2(түрлі қателер саны кезінде)=f( V) АТС2 үшін;

- Т3 (түрлі қателер саны кезінде)= f(V) АТС1 үшін; Т3 (түрлі қателер саны кезінде)= f(V) шлюз1 үшін; Т3 (түрлі қателер саны кезінде)= f(V) шлюз2 үшін; Т3 (түрлі қателер саны кезінде)=f( V) АТС2 үшін.

 

3.4 Нәтижиелерді өңдеу

1. Түрлі жылдамдықтар кезіндегі привратниксіз жалғануды орнату сценариін салып алу.

2. Жұмыс бойынша қорытындылар жасау.

3. Есептемеде жалғануды орнату сценариі болуы тиіс. Қорғау кезінде көрсетілген хабардың әрқайсысының тағайындалуын түсіндіру қажет және бақылау сұрақтарына жауап берулеріңіз тиіс.

Жұмыс нәтижиесі бойынша қорытынды жасау

 

3.5 Бақылау сұрақтары

 

1. «Н.323 терминалына; Н.323 шлюзіне; привратникке; конференциялармен басқару құрылғысына;  Н.323. құрылғысының жүзеге асуына» түсініктеме беріңіз? 

2. Н.323 сигнализациясының тағайындалуы; Н.323 мәжіліс хатының тобы; RAS мәжіліс хаттары?

3. «Н.225.0 арналық дабыл; Н.245. басқарушы арна» түсініктемелеріне анықтама беріңіз?                        

4. Әдістемелік нұсқауларды қолдана отыра, жалғанудың бұзылуы және қолдауына; орнату алгоритімдеріне; привратниктің қатысуынсыз базалық жалғануына; басқарушы хабарларды туннельдеуге; жалғануды тез орнату процедурасына; шлюз қатысуымен болатын жалғаудың орнатылуына сипаттама беріңіз.

                                       

4 №4 зертханалық жұмыс. Дауысты тарату кезінде уақыттық кешігудің есептелінуі және зерттелінуі

 

4.1 Жұмыстың мақсаты:

 

Дауысты тарату кезінде уақыттық кешігудің есептеуімен зерттеуі туралы білім алу, сонымен қатар оларды зерттеу әдістемесін толығымен үйрену.

 

4.2 Жұмысқа дайындық

 

4.2.1 Кешігулердің мүмкін түрлерін оқып-үйрену;

4.2.2 Джиттер-буфер әсерлерін оқып-үйрену;

4.2.3 Жаңғырық тиімділіктерін шектеу құрылғысының жұмысын және жаңғырық әсерлерін оқып-үйрену;

 

4.3 Қондырғы моделі (компьютерлер, бағдарлама)

 

4.4     Жұмыс тапсырмасы

 

 Жұмыстың орындалу тәртібі:

-ұсынылатын қызмет үшін IP –телефониядағы кешігулерді есептеу.

 Ұсынылатын қызметтер:

 - FPН- (Freephone)-тегін шақыру;

 - CCC – (Credit Card Calling)- несиелік карта бойынша шақыру;

 - АСС - (Account Card Calling)- төленген карта бойынша шақыру.

Есептеуге арналған бастапқы мәліметтер 12 кестеде көрсетілген. Бұл жерде жүзеге асырылу үшін үш қызмет түрі таңдалынған: FPH, CCC, ACC; (ЧНН/КЖС – көбірек жүктеме сағаты).

 

10 Кесте– Бастапқы параметрлер

 

 

4.4 IP телефониядағы кешігулердің есептелінуі

Бағдарлама интерфейсі (4.1 және 4.2 суреттерге қараңыз)

 

                

                        4.1 ­Сурет – Бағдарламаның ортақ түрі

 

 

4.2 Сурет – «Параметрлердің есептелінуі» батырмасын басқаннан кейінгі бағдарламаның түрі

 

4.4.1 «Параметрлердің есептелінуі» батырмасын басу

Түрлі топтар үшін 3 нұсқа қарастырылған:

          N_yi  келесі диапазондарда өзгеруі:

-FPH  0,5-тен 5-ке дейін;

-ССС 2-ден 8-ге дейін;

-АСС 20-дан 35-ке дейін.

Өзгеру қадамын студент өзі таңдай алады.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

­

 

 

 

 

 

 

 

 

 

4.3 Сурет – «Параметрлердің есептелінуі» батырмасын басқаннан кейінгі бағдарламаның түрі

 

 

«Параметрлердің есептелінуі» батырмасын басқаннан кейін төменде мәндер пайда болады. Кейбір өрістер қара түспен белгіленген – бұл өрістердің мәндерін сызбаларды тұрғызу үшін қолданады.

Бөлініп алынған жолдардан мәндер алынады, олар бойынша сызбалар тұрғызылып, қорытындылар жасалынады.

 

4.5 Нәтижиелерді өңдеу

 

Келесі тәуелділіктерді тұрғызу қажет: жолдардың мәндері (мысалы, N_yi қызметті тұтынушылар санынан қызметке кететін транзакцияның орташа саны немесе N_yi қызметті тұтынушылар санынан КЖС-дағы - қызметке кететін тапсырыстардың интенсивтілігі).

N_yi қызметті тұтынушылар санынан  санақтық мәліметтерді таратудың қажеттілігі есебінен болатын бір қызметке кететін транзакцияның орташа санын тұрғызу.

N_yi қызметті тұтынушылар санынан - бір бағыттағы бір транзакцияның ақпаратының таралуының орташа уақытын тұрғызу.

Барлық сызбалар N_yi  - ден (Х өсі бойынша) басталып және ары қарай тұрғызыла бастайды.

Y өсі бойынша жолдардың мәні алынып тасталады.

 

Жұмыстың нәтижиелері бойынша қорытындылар жасау.

 

4.6 Бақылау сұрақтары

 

1. КЖС-дағы қызметке кететін сұраныс қарқыны қалай анықталады?    

2. ОКС №7 жүктеме коэффициенті қалай анықталады?

3. Қызметті орындау кезіндегі ақпараттың толық кешігу уақыты қандай параметрлерден тәуелді болады?

4. Кезектегі күтілу уақыты қалай анықталады?

5. КЖС қысқартылуы қалай айтылады?

 

 4.7 Кешігуді есептеуге арналған әдістемелік нұсқаулар

 

  Тқменде кешігуді есептеу үшін қолданылатын белгіленулер көрсетілген.

1.  -- КЖС қызметке кететін сұраныс қарқыны.

2.  - 1 секундтағы қызметке кететін сұраныстардың түсу қарқыны.

3.  - қызметке кететін сұраныстардың түсуінің сомалық қарқыны.

4. - қызметтің пайда болу ықтималдылығы.

5.  - өызметке кететін транзакцияның орташа саны.

6)  - санақтық мәліметтерді беру қажеттілігі есебінен болатын бір ғана қызметке кететін транзакцияның ортша саны.

7.   - бір секундта жүзеге асырылатын транзакцияның ортша саны.

8. - бір транзакция кезіндегі, бір бағытта берілетін мәнді дабылдық бірліктің орташа саны.

9.  - бір транзакция кезіндегі, бір бағытта берілетін мәнді дабылдық бірліктің орташа саны.

10.  - SSP-дан SCP-ға дейінгі ОКС №7 қоңырауларының саны.

11. - ОКС №7 қоңырауларының әрқайсысына келіп түсетін транзакция сұраныстарының қарқыны.

12. ,,,, - ОКС №7 қоңырауының жүктеме коэффициенті.

13.  - ОКС №7 қоңырауына ақпаратты таратуға кететін реттегі кешігу уақытын анықтау.

14.  - ОКС №7 қоңырауының бір бағыттағы транзакция ақпаратын беру күтілімі және ортақ тарлу уақыты.

15.  - бір транзакция үшін жадыға жазу үшін қатысудың орташа саны.

16.  - бір транзакция үшін жадыдан оқу үшін қатысудың орташа саны.

17.  - бір транзакция кезіндегі есептеу және жазуға кететін орташа уақыт.

18.  - дискілік жадыға қатысу кезіндегі жүктеме коэффициенті.

19.  - SCP жұмысын қамтамасыз етуіне арналған қажетті базалық процессорлық жүйелер саны.

SCP кластері екі ВС тұратындықтан, олардың әрқайсысы бір базалық жүйеге эквивалентті процессорды құрауы тиіс.

20.  - көппроцессорлы жүйенің бір транзакциясының орташа өңделу уақыты.

21.  - бір транзакция кезіндегі процессорлардың жүктеме коэффициенті.

22.  - процессорлық жүйенің сомалық жүктеме коэффициенті.

23.  - процессорлық жүйедегі транзакция өңделуінің сомалық уақыты.

24.  - SCP – тегі транзакцияны өңдеуге кететін кезектегі күтудің орташа уақыты.

25.  -  SCP процессорлық жүйесінің бір транзакциясын өңдеудің орташа уақыты.

26.   - интелектуалды қызметке кететін сұраныс кезіндегі бір транзакцияның ақпаратты кешігіп беруінің толық уақыты.

27.   - қызметтің орындалуы кезіндегі ақпарат кешігуінің толық уақыты.

28.  - SSP жағынан көпарналы ОКС№7 жүйесінің жүктеме коэффициенті.

29.  - бір эквивалентті қызмет көрсету арнасының жүктеме коэффициенті.

30.  - кезектегі күту уақыты.

31.  - қызметті өңдеудің толық уақыты.

Қолданылатын әдебиеттер тізімі

 

1. Брау Д. Грядет год стандарта Н.323? / Сети и системы связи.

1999. - №14.

2. Бакланов И.Г. ISDN и IP-телефония / Вестник связи .– 1999. - №4.

3. Будников В.Ю., Пономарев Б.А. Технологии обеспечения качества обслуживания в мультисервисных сетях / Вестник связи. – 2000.- №9.

4. Варакин Л. Телекоммуникационный феномен России / Вестник связи International. – 1999. - №4.

5. Варламова Е. IP-телефония в России / Connect! Мир связи. – 1999. - №9.

6. Гольдштейн Б.С. Сигнализация в сетях связи. – том 1. - М.: Радио

и связь, 1998.

7. Гольдштейн Б.С. Протоколы сети доступа. – том 2. - М.: Радио и связь, 1999.

8. Гольдштейн Б.С., Ехриель И.М., Рерле Р.Д. Интеллектуальные сети. -  М.: Радио и связь, 2000.

9. Кузнецов А.Е., Пинчук А. В., Суховицкий А.Л. Построение сетей IP-телефонии / Компьютерная телефония. – 2000. - №6.

10. Кульгин М. Технологии корпоративных сетей. Изд. «Питер», 1999.

11. Ломакин Д. Технические решения IP-телефонии / Мобильные системы. – 1999. -  №8.

12. Уиллис Д. Интеграция речи и данных. В начале долгого пути./Сети и системы связи. – 1999.-№16.

13. Armitage Grenville. Quality of Service in IP Networks. - Macmillan Technical Publishing, 2000.

14. Шнепс-Шнеппе М.А. Интеллектуальные услуги - это ДВО / Информ - курьер-связь. – 2000. - №9.

15. Anquetil L-P., Bouwen J., Conte A., Van Doorselaer. B. Media Gateway Control Protocol and Voice over IP Gateway. - Alcatel Telecommunications Review, 2^nd Quarter 1999.

16. Black Uyless. Voice Over IP. - Prentice Hall, 08 / 99. 0130224634

17. Caputo R. Cisco Packetized Voice and Data Integration. - McGraw-Hill Cisco Technical Expert, 2000.

18. Curtin P., Whyte B. Tigris - A gateway between circuit-switched and IP networks / Ericson Rewiew. – 1999. - №2.

19. DavidsonJ., Peters J. Voice Over IP Fundamentals. - Cisco Press, 2000.

 

 

Мазмұны

 

Кіріспе

1 №1 зертханалық жұмыс. Локалдық желідегі хабардың таратылу процесін зерттеу

2 №2 зертханалық жұмыс. Видеобейнелеу және дауысты тарату кезіндегі IP-телефония технологиясының жұмысын зерттеу

3 №3 зертханалық жұмыс. Жалғауды орнату бойынша эксперименталды зерттеулер

4  №4 зертханалық жұмыс. Дауысты тарату кезінде уақыттық кешігудің есептелінуі және зерттелінуі

Қолданылатын әдебиеттер тізімі-