Коммерциялық емес акционерлік қоғамы

Алматы энергетика және байланыс университеті

Экономика, өндірісті  ұйымдастыру және  басқару кафедрасы

 

 

 

 

 

БУХГАЛТЕРЛІК ЕСЕП ЖӘНЕ АУДИТ, ҚАРЖЫ, КРЕДИТ, БАНКТЕР 

5В071900 - Радиотехника, электроника және телекоммуникациялар мамандығының күндізгі бөлімінде оқитын студенттеріне курстық жұмысты орындауға арналған әдістемелік нұсқау

 

 

 

 

Алматы 2011

ҚҮРАУШЫЛАРЫ:   З.Д.  Еркешева,  Т.Н. Агимов  Бухгалтерлік есеп          және  аудит, қаржы, кредит, банктер. 5В071900 - Радиотехника, электроника және телекоммуникациялар мамандығының күндізгі бөлімінде оқитын студенттеріне, курстық жұмысты орындауға арналған әдістемелік нұсқау– Алматы: АЭжБУ, 2010 – 31 б. 

 

Әдістемелік нұсқау  5В071900 - Радиотехника, электроника және телекоммуникациялар мамандығының күндізгі бөлімінде оқитын студенттерге арналған.

 

Әдістемелік нұсқауда курстық жұмысты орындау бойынша жалпы  әдістемелік нұсқаулар және есептер сонымен қатар негізгі теориялық жағдайлар көрсетілген  .

 

Сурет.1, Кесте.13, әдеб.корсеткіш. – 5 атау.

 

 

 

Пікір беруші: эк. ғыл. канд, проф. Б.А. Байтанаева

 

 

 

 

«Алматы энергетика және байланыс институт» 2010 жылғы басылым жоспары бойынша шығарылады.       

 

 

©

 

 

 
«Алматы энергетика және байланыс университеті» КЕАҚ, 2010 ж.       

 

Мазмұны

 

1      Жалпы жағдай

4

1.1   Жалпы нұсқау

4

1.2    Нұсқауды таңдау

5

1.3   Курстық жұмысты орындауға қойылатын талаптар

5

2      Бухгалтерлік есеп және аудит, қаржы, кредит, банктер бойынша курстық жұмыстар

6

2.1   Курстық жоба тақырыбы «Инвестициялық сапаны және бағалы қағаздар сенімділігін бағалау»

6

2.2   Курстық жобаға тапсырма

6

        А Қосымшасы. № 1Форма - Бухгалтерлік баланс

17

        Б Қосымшасы.  № 2 Форма - Табыс және шығын жайлы есеп

25

        Әдебиеттер тізімі

30

 

1                    Жалпы жағдай

 

1.1           Жалпы нұсқау

 

    Инвестициялық саясат - оның өндірістік потенциялын жаңартудағы және кеңеюдің неғұрлым рационалды жолын таңдауда және іске асыруға негізделетін өнеркәсіптің жалпы қаржылық стратегиясының құрылымдық бөлімі.

Инвестициялық шаруашылықтың объектілері: жаңа құрылған және жаңартылатын негізгі қор және айналым қаражат; бағалы қағаздар (акциялар, облигациялар және басқалар), яғни қаржылық инвестициялар; заңды және банктердегі жеке тұлғалардың мақсатты және ақшалай салымдар; ғылыми-техникалық өнім және жеке меншік басқа объектілер; меншіктік құқық және интелектуалды меншікке құқық.

Бағалы қағаздарға бос қаражаттарды салғанда эмитенттің қаржылық жағдайы, қауіпсіздік, ликвидтілік, табыстылық, степень инвестициялық тәуекел дәрежесі сияқты инвестициялық сапасы ескеріледі. Бағалы қағаздардың меншік бойынша басқарушылық мүмкіншілігі, нақты бағалы қағаздар негізінде жататын анықталған құқық, үкім, активтерді басқарумен бақылау шарасымен сипатталады. Басқарушылық мүмкіншілік және инвестициялық сапалар неғұрлым жоғары болса, бағалы қағаздар құны соғұрлым жоғары болады.

Инвестициялық сапалар және  бағалы қағаздарды басқарудың мүмкіншілігі, қор операциясынан табыс немесе шығынға отыру ықтималдығын көрсететін, инвестициялық тәуекелмен тығыз байланысты.

Тәжірбиеде инвестициялық сапаларды және басқару мүмкіншіліктерін бағалау бағалы қағаздарды инвестициялық тәуекелдеудің салыстырмалы талдауымен іске асырылады, ол өз кезегінде, берілген қағаздардың сенімділік бағалау жолымен  жүргізіледі.

Бағалы қағаздардың сенімділігі эмитенттің қаршы-шаруашылық, экономикалық ауқаттылық деңгейін, төлем қабілеттігін, баланс ликвидтілігін, рентабелділігін, қаржылық тұрақтылығын талдауынан кейін анықталады.

Субьектінің қаржылық жағдайының ақпараттық базасының талдануы өнеркәсіптің қаржылық есептілігі (өнеркәсіптің балансы, табыс пен шығынға отыру есеп) мен қосымша ақпарат болып табылады, олар: басқарушылық есептің мәліметтері, бухгалтерлік және статистикалық есептің басқа формалары.

Курстық жұмысты орындаудың мақсаты теориялық білім меңгеру деңгейін тексеру және бағалы қағаздарға қор нарығында эмитент позициясын бағалау жолымен байланысты құнды қағаздарға ақшалай қаражат салу тиімділіктің жалпы таралған көрсеткіштер ретінде, рентабелділік, іскер белсенділік, ликвидтілік, төлем қабілеттілік және нарықтық белсенділік есебін шығарудың тәжірбиелік машықтануын меңгеру.

1.2 Нұсқа таңдау

 

Нұсқаны студенттің фамилиясының алғашқы әрпі бойынша  таңдайды ол,   1-ші кесте бойынша іске асады.

                            1КестеНұсқаны анықтау

Нұсқа нөмірі

Студент фамилиясының алғашқы әрпі

1

А, Б

2

В, Г

3

Д, Е

4

Ж, З

5

И, К

6

Л, М

7

Н, О

8

П, Р

9

С, Т

10

У,Ф

11

Х и Ц

12

Ч

13

Ш

14

Щ и Э

15

Ю, Я

 

1.3 Курстық жұмысты орындауға қойлатын талаптар

    Тапсырманың мақсаты студенттердің теориялық білім деңгейін тексеру және өнеркәсіптің қаржылық жағдайын  экспресс анализ әдісін қолдану негізінде  бағалы қағаздардың инвестициялық сенімділігі мен сапасын бағалау технологиясы бойынша тәжірбиелік меңгеру және машықтану.

Курстық жұмысты орындамас бұрын  студент  тапсырмамен танысуы қажет және  тапсырманың әрбір пунктін дұрыс рәсімдеу үшін теориялық материалды меңгеру керек.

Орындалған курстық жұмыс  кафедраға тексеруге берілуі қажет. Курстық жұмысты қорғауға студент оқытушымен белгіленген барлық кемшіліктерді түзеткеннен кейін жіберіледі.

Курстық жұмыс мұқият рәсімделуі түсінікті жазылуы керек. Әрбір бетте белгіленген стандарттар бойынша шекара белгіленіп беттік нөмірі қойылуы қажет. Барлық кестелер  нөмірленіп  атауы жазылуы қажет.

Курстық жұмыс өзінің мазмұны бойынша өзара байланысты және тізбектелген сатылардан тұрады. Әрбір саты бойынша  есептеулер нәтижесі кестелерге, сәйкесті өзгертулерге орай (өсім/түсім) толтырылуы қажет және талдау жасалынуы қажет (өзгеру динамикасы, нормативтен ауытқу, себептері). Қортындыда алынған нәтижелерге байланысты тұжырым жасалынуы қажет, және ұсыныстар берілуі қажет, негізделген қабылданған шешімдер көрсетілуі тиіс. Курстық жұмыстың соңында қолданылған әдебиеттер тізімі көрсетілуі қажет.

 

2  «Бухгалтерлік есеп және аудит, қаржы, кредит, банктер» курсы бойынша курстық жұмыс

 

2.1  Курстық жұмыс тақырыбы «Бағалы қағаздардың сенімділігі мен инвестициялық сапаларды бағалау»

Өнеркәсіп басқа мекемелерден бағалы қағаздардан негізгі шаруашылықтан түсірген бос ақшалай қаражаттарын уақытша салуға болады.

Бағалы қағаздарға уақытша бос қаражаттарды салғанда әдетте, ол қосымша пайда табу мақсатында немесе басқа компаниялардың акция пакеттерін алып шаруашылығына қаржылық бақылау орнату үшін жасылынады.

Табыс тұрақтылығын қамтамассыз ету мақсатында аз тәуекелшілікте инвестор ұсынылатын бағалы қағаздардың инвестициялық тартылымдық бағалауын жүргізу керек.

Инвестициялық тартылымдылық түсінігінде инвестордың шекті тәуекел деңгейіндегі  бар эмитенттің бағалы қағаздардан салған қаражаттан экономикалық эффектінің (табыстың) болуы мағынасы жатыр.

Инвестициялық тартымдылық нарықтық белсенділік көмегімен анықталады. Егер бұл бағалы қағаздар нарықта бірінші рет ұсынылса, оны мына көрсеткіштермен бағалауға болады төлем қабілеттілік және ликвидтілік, қаржылық тұрақтылық, активтің және өздік капиталдың қайтарылуы. Егер бағалы қағаздар қор нарығында ұзақ уақыт бойы болса, бірқатар арнайы көрсеткіштерді қолдануға болады.

Бағалы қағаздар бағалануының нәтижесі басқарушылық және инвестициялық шешім қабылдаудағы негізгі ақпарат болып табылады. Бағала қағаздарды бағалаудағы ынталандыратын функциясы қор нарығындағы инвестициялық приритеттерді таңдаумен іске асырылады.

 

2.2 Курстық жұмысқа тапсырма

Курстық жұмыстың талдау объектісі акционерлік қоғам болып табылады, оның акциясы потенциялды инвесторға акциясына 1 200 теңге бағасында сатылған.

Жарнамаланған және шығарылған Қоғамның Жарғылық капиталы 85 832 мың теңгені құрайды және 85 832 бөлінген  акция номиналды құны 1 000 теңге, әрқайсысы. Жіберілген акциялардың жалпы санынан 90 % - жай атаулы акциялар және 10 % - игерілген атаулы акциялар және Қоғам жұмысшылар еншісі болып табылады. Игерілген акциялар бойынша дивиденттердің өлшенген мөлшері 200 теңге. Акция шығарылуы құжаттық емес формада іске асырылған.

    Тартымдылық инвестиция бағалауы  және ұсынылатын бағалы қағаздар сенімділігі 1 суретте көрсетілгендей өнеркәсіптің қаржылық жағдайын бағалауды бағалау жүйесін қолдана отырып іске асырады.

1 Сурет - Өнеркәсіптің қаржылық жағдайын бағалау жүйесі

 

Жүйенің ядросы ретінде, өнеркәсіптің қаржылық жағдай көрсеткіштері, нарықтық белсенділік көрсеткіштері ол өнеркәсіптің қор нарығында ұстанымын және оның құнын сипаттайдыЭмитенттің нарықтық белсенілік ұстанымы бағалы қағаздар нарығында активті қолдану тиімділігімен анықталады біртұтас оның мобилді бөлігіайналым қаражаты, яғни, рентабелділік іскерлік белсенділік көрсеткіші. Қор нарығында өнеркәсіптің ұстаным сапасы оның ликвидтілігі бойынша және төлем қабілеттілігімен анықталады.

1 суретте көрсетілген көрсеткіштерді бірлесе қолдану, экспресс-бақылау жүргізуге және өнеркәсіп қаржылық есептілік мәліметімен жұмысының рентабелділік талдауын жүргізуге мүмкіндік туғызады – №1 формалар - Бухгалтерлік баланс (А Қосымшасы) және №2 формалар Табыс пен шығын жайлы есеп Қосымшасы).

Келтірілген талдау бойынша:

-   негізгі қаржы көрсеткіштерімен есеп бойынша қорытынды жасау керек;

-   компанияның инвестициялық  бизнес тартымдылығы және қаржылық жағдайын  бағалау.

 

2.2.1 Рентабелділік көрсеткіштері

Рентабелділік көрсеткіштері  (2 кесте) жалпы өнеркәсіп бойынша жұмыс тиімділігін, жеке шаруашылық  бағытының (өндірістік, коммерциялық, инвестициялық және др.басқа) табыстарын сипаттайды.  Талдау берілген баланс негізінде (А Қосымшасы)  және табыс пен шығын есебінен   (Б Қосымшасы)  бойынша жүргізіледі.

 

2 КестеРентабелділік көрсеткіштері

Көрсеткіштер

 

Есептеу алгоритмі

Инвестицияның рентабелділік коэффициенті (активтердің таза рентабелділігі)

Таза пайданың қосынды активтерге қатынасы

Сатудың рентабелділік коэффициенті

Таза пайданың түскен түсімге қатынасы.

Өздік капиталдың рентабелділік коэффициенті (өзіндік)

Өздік капиталға таза пайданың қатынасы

 

Инвестициялық рентабелділік көрсеткіштер негізінде өнеркәсіп  мүлкін қолдану тиімділігі мен табыстылығы  бағаланады. Берілген көрсеткіш тартылған қаражат көздерінен тәуелсіз активтердің бірлігінен түскен пайда көлемін сипаттайды.

Көрсеткіштің төмендеуі фирма өніміне сұраныстың азаюын  кепілдейді.

  Сату рентабелділігінің көрсеткіштері: жұмыс пен қызметтен өнімнен өнеркәсіптің әрбір теңгеден түскен қанша пайда бірлігі қалатынын көрсететін кәсіпкерлік шаруашылықтың тиімділігін сипаттайды.

 

3 Кесте – Рентабелділік көрсеткіштер есебінің нәтижелері

Рентабелділік көрсеткіштері

Есептік период соңына

Есептік период басына

Өзгеру

Абсолютті

% бен

Өнім өткізуден түсім

 

 

 

 

Таза пайда

 

 

 

 

Активтер

 

 

 

 

Өздік капитал

 

 

 

 

Инвестициның рентабелділік коэффициенті

 

 

 

 

Сату рентабелділік коэффициенті

 

 

 

 

Өздік  капитал рентабелділік коэффициенті

 

 

 

 

Сату рентабелділігінің артуы өніміге сұраныстың артуын кепілдейді.

Капиталды қолдану тиімділігі өздік капитал рентабелділік көрсеткішін сипаттайды, ол меншік иесінің инвестицияланған қолдану тиімділігін бағалауға көмектеседі.

Рентабелділік көрсеткіштерге жүргізілген есептер негізінде талдау жасау қажет және өнеркәсіптің ағымдағы жағдайына баға беру қажет.

Жүргізілген есептер нәтижесін  3 кесте түрінде ұсыну қажет.

 

2.2.2. Іскерлік белсенділік көрсеткіштері

Іскерлік белсенділік критерилері капиталды қолдану тиімділік деңгейі, экономикалық өсу тұрақтылығы, негізгі шаруашылық көрсеткіштері бойынша тапсырманы орындау деңгейі болып табылады.

Негізгі бағалау көрсеткіштері өткізілген өнім көлемі (жұмыс, қызмет), пайда, активтер көлемі (авансталған капитал) болып табылады. Берілген көрсеткіштер өзара тығыз байланысты және требуют от өнекәсіптен олардың арасындағы белгілі арақашықтық болуын талап етеді. Келесі қатынас тиімді болып табылады

Тп  > ТQ > TA > 100 %,

мұнда Тп - пайда өзгеру үрдісі;

ТQ – өткізілген өнім өзгеру үрдісі;

TA – активтер.

Пайданың неғұрлым жоғары үрдіспен дамуы сату көлемі артуымен активтердің артуымен салыстырғанда, өнеркәсіптің ресурстары тиімді пайдаланып жатқанын кепілдейді.

Шаруашылық субьектінің іскерлік белсенділігі қаржылық аспекте оның қаражатының айналу жылдамдығымен айқындалады. Ресурстарды қолдану тиімділігінің талдауы көрсеткіштер есебінен басталады, олар барлық ресурстарды және олардың түрлерін: айналым емес және айналым активтері (4 кесте) қолдану интенсивтілігін сипаттайды.

  Жұмыс капиталының қайтымдылығы, компания айналым капиталына инвестицияны қаншалықты тиімді жұмсап жатқанын және ол сатылым артуына қалай әсер ететінін көрсетеді. Бұл коэффициенттің мәні неғұрлым жоғары болған сайын, өнеркәсіппен таза айналым капитал соғұрлым тиімді қолданып жатқандығын көрсетеді.

Активтер айналым коэффициенті немесе трансформация коэффициенті компанияның барлық ресурстарын оның тарлылым көздерінен тәуелсіз тиімді қолданып жатқандығын сипаттайды. Бұл коэффициент актив бірлігінің құнына келетін өнім түсімін көрсетедіҚайтарылым артуы мекеме шаруашылығын жақсы жағдайын көрсетеді. Қайтарылымның жылдамдатылуы айналымға қосымша қаражат тартылуына әкеледі, ал оның тежелуі  товар-материалдық  қор статиясының ликвидтілігі еместігін немесе шаруашылық айналымнан қаражат алдыруын сипаттайды .

 

4 Кесте  – Іскер белсенділік көрсеткіштері

Аталуы

Есептеу алгоритмі

Активтердің қайтымдылық  коэффициенті (трансформация коэффициенті)

Табыстың (түсімнің) өткен өнімге (жұмыс, қызмет) біртұтас мүл

ікке (барлық активтер немесе   баланс валютасы) қатынасы.

Дебиторлық қарыз қайтамдық коэффициенті

Өткен өнім түсімнің (жұмыс, қызмет) дебиторлық қарызға қатынасы

Кредиторлық қарыз қайтамдық коэффициенті

Өткен өнім түсімнің (жұмыс, қызмет) дкредиторлық қарызға қатынасы

ТМҚ қайтымдылық коэффициенті

Өткен өнім және ТМҚ өздік құны

 

Дебиторлық қарыздың қайтарым коэффициенті кредиттік бақылаудың көрсеткіші болып табылады, бұл қатынас, компания  дебиторлардың қарызын түсіммен қаншалықты жабатынын көрсетеді.  

Көрсеткіш мәні неғұрлым аз болса, дебиторлық қарыз неғұрлым жылдам ақшалай қаражатқа айналады, сәйкесті, айналым қаражатының ликвидтілігі артадыКоэффициенттің жоғарғы мәні дебиторлар шоты бойынша қаражат іздестіру қиындығын кепілдейді.

Соған ұқсас дебиторлық қарыз көрсеткіштері кредиттік қарыз көрсеткіштерінің құрылуын көрсетеді ол өнеркәсіп өзінің дебиторларымен қалай жұмыс жасайтынын көрсетеді.

Тауар-материальныдық қор (ТМҚ) қайтарым коэффициенті айналым қаражатымен қор сатысының жылдамдылығын көрсетеді. Оған қарсы шама ТМҚ ға айналым қаражат қор үлесін көрсетеді. Егер бұл шаманы 365 күнге көбейтсе, онда ТМҚ орта жылдық шамасы қанша күнде сатушыға сатылғандығы білінедіҚор қайтарым көрсеткіші аз болған сайын, қорлар сақтау уақыт мерзімі аз болады. Қайтарым қор деңгейінің жоғары болуы айналым капиталының соммасының азаюына қор қозғалысының жылдамдығына эквивалентті.

Іскерлік белсенділік есебінің көрсеткіші бухгалтерлік баланс  мәліметтері №1 формасы - (А Қосымшасы) және және табыс пен шығын есебінен   (Б Қосымшасы)  бойынша жүргізіледі.

Жүргізілген есептер негізінде іскерлік белсенділік көрсеткіштері талдау жасалуы  және осы көрсеткіштердің  өзгеру динамикасы бағасын беру қажет.

Жүргізілген есептеу нәтижесін 5 кестеге енгізу қажет.

  

5 Кесте  – Іскер белсенділік есебінің алғашқы нәтижелері

Іскер белсенділік көрсеткіштері

Есептік период соңына

Есептік период басына

Өзгерулер

Абсолютті

% бен

Қызмет өнім өткізуден пайда

 

 

 

 

Қызмет өнім өткізуден түсім

 

 

 

 

Сатылған өнім қызмет құны

 

 

 

 

ТМҚ

 

 

 

 

Дебиторлық қарыз

 

 

 

 

Кредиторлық қарыз

 

 

 

 

Валюта балансы

 

 

 

 

Активтер қайтымдылық коэффициенті

 

 

 

 

Дебиторлық қарыз қайтамдық коэффициенті

 

 

 

 

Кредиторлық қарыз қайтамдық коэффициенті

 

 

 

 

ТМҚ қайтымдылық коэффициенті

 

 

 

 

 

2.2.3 Ликвидтілік коэффициенті

Өнеркәсіптің ликвидтілігі – бұл фирманың өзінің активін барлық қажетті  төлемдерді олардың мерзімі келуіне байланысты ақшаға айландыру қабілеттілігі.  Ликвидтілік коэффициенті өнеркәсіптің өтемдік мерзімде қысқа мерзімді міндеттемелерді төлеу қабілеттілігін анықтайды.

 Өнеркәсіптің ликвидтілік талдауы бухгалтерлік баланс  мәліметтері бойынша жүргізіледі (№1 формасы - А Қосымшасы).

Ликвидтілік талдауы 7 кестеде келтірілген қаржылық коэффициент көмегімен іске асырылады.

   Ағымдық ликвидтілік коэффициенті немесе жабу коэффициенті, ағымдық міндеттеменің қандай бөлігін жабу арқылы, басқа айналым қаражатын жабады. Бұл коэффициент өндірістің барлық айналым активтері жеткіліктігін көрсетеді, олар оның барлық қысқа мерзімдік міндеттемелерін жабуға мүмкіндік туғызады. Көрсеткіштің нормативтік мәні 2 ге тең. Егер жабу коэффициенті жоғары болса, дебиторлық қарызды ақтамайтын қорға сақталған қаражаттар қайтымдылық тежелуімен байланысты болуы мүмкін.

Жедел (жылдам) ликвидтілік коэффициенті, мекеменің қандай қысқа мерзімді міндеттемелері неғұрлым ликвидтті активтерден  жабылуы мүмкіндігін көрсетеді. Ол фирмамен, шекті жағдайда, қорды сатуға мүмкіндік болғанда қысқа мерзімді міндеттемелері жабуды бағалауға көмектеседі.

  

7 КестеЛиквидтілік коэффициенті

Көрсеткіштер

Есептеу алгаритмі

Ағымыдық ликвидтілік (жалпы) коэффициенті

Айналым қаражаты қатынасы  (болашақ периодтағы шығындарды алу) қысқы мерзімді міндеттемелер өнеркәсібі (болашақ периодтағы шығындарды алу – болашақтағы шығындар мен төлемдер қоры)

Лездік ликвидтілік (жылдам) коэффициенті

Айналым қаражатының неғұрлым ликвидтілік қатынасы (ақша қаражаты, қысқа мерзімді инвестициялар, шоттар және вексел алуға) қысқа мерзімді міндеттемелерге

Абсалютті ликвидтілік коэффициенті

Неғұрлым активті активтер қатынасы

(ақша қаражаты және қысқа мерзімді инвестициялар) қысқа мерзімді міндеттемелерге

Таза айналым капиталы

Айналым активтерімен қысқа мерзімді міндеттемелер айырмасы

 

Бұл көрсеткіштің мағынасы, міндеттемелерді таза өніммен және  шикізат қорымен төлеуге болатынын көрсетеді, олардың алдын ала іске асырылуы талап етіледі. Бұл көрсеткіштің ұсынылатын мәнінің диапазоны 0,8 ден 1,0 ге дейін. Неғұрлым жоғары мән, әдетте, ақталмайтын дебиторлық қарыздың өсімімен түсіндіріледі.

Абсалютті ликвидтілік коэффиценті өнеркәсіп ликвидтілігіне неғұрлым қатаң критериін  көрсетеді, қысқа мерзімді міндеттемелер жылдам бар қаражаттан жабылуы мүмкін және олардың эквиваленттері нарықтық бағалы қағаздар және депозиттер, яғни абсолютті ликвидті активтері. Оның шамасы 0,2 кем емес болуы керек.

Өнеркәсіп ликвидтілігі талдауында маңызды ролді таза айналым капиталын бағалау болып табылады, ол өнеркәсіптердің айналым активтерімен және оның  қысқа мерзімді міндеттемелері айырымымен анықталады. Таза айналым капиталының бар болуы, өнеркәсіп қысқа мерзімді кредит бойынша ғана есеп қайтара алмайды, бірақ  онда өзінің болашағын дамытуға айналым қаражаттары қалады. Таза айналым капиталы және жалпы ликвидтілік коэффициенті бұл өзара толықтыратын абсолютті және салыстырмалы ликвидтілік көрсеткіштері. Жалпы ликвидтілік коэффициенті бірден үлкен болса, өнеркәсіпте таза айналым капиталы барлығын көрсетеді, инвесторлардың мекемеге қаржы салуының жақсы тұсын көрсетеді.

.

Курстық жұмыста 7 кестеге сәйкес әрбір коэффициент бойынша есепті, алгоритмге сәйкес талдама есепті елестету қажет, ал алғашқы мәліметтерді 8 кестеге сәйкес көрсету керек.

Жүргізілген есептер негізінде қорытындылар ұсыну қажет.

 

  

8 Кесте - Ликвидтілік коэффициент есебінің  алғашқы есебі

 

Көрсеткіштер атауы

Көрсеткіштердің нормативті мәні

Есептік период соңына

Есептік период басына

Өсім(+)/

Түсім (-)

Ағымыдық ликвидтілік (жалпы) коэффициенті

2

 

 

 

Лездік ликвидтілік (жылдам) коэффициенті

0,8-1,0

 

 

 

Абсалютті ликвидтілік коэффициенті

0,2 ден төмен емес

 

 

 

Таза айналым капиталы

 

 

 

 

 

2.2.4 Төлемқабілеттілік коэффициенті

Төлемқабілеттілік – бұл төлем мерзімі келу шамасында өнеркәсіптің ұзақ мерзімді қарызын жабу қабілеті. Егер ликвидтілік коэффициенті компанияның қысқа мерзімді міндеттемелері бойынша есеп айырысу қабілетін сипаттаса, онда төлемқабілеттілік коэффициенті өнеркәсіпке ұзақ мерзімді салымдары бар кредиторлар мен инвесторлардың капиталы мен қорғалу құрылымынын сипаттайды. Бұл топтың коэффициенттері капитал құрылымының көрсеткіштері деп аталады.

Капитал құрылымының талдауы 9 кестеде көрсетілген көрсеткіштер негізіде жасалынады.

 9 Кесте Төлемқабілеттік коэффициенттері

Атауы

Есептеу алгаритмі

Өздік капитал концентрациясының коэффициенті (қаржылық  тәулсіздік)

Өздік капиталдың қосынды активтерге қатынасы

Қарыздық коэффициенті

Ұзақ мерзімді және ағымдық міндеттемелердің қосынды активтерге міндеттемесі

Қаржылық тәуелділік коэффициенті

Өздік капиталға ұзақ мерзімді және ағымдық міндеттемелердің қатынасы

 

Өздік коэффициент (қаржылық тәуелділік коэффициенті) тұтас компания активіндегі өздік капитал үлесін көрсетеді.  Нормативтік мәні 0,6 кем емес. Коэффициент мәні жоғары болған сайын, мекеменің тұрақты жағдайы қалыпты,  соған орай сыртқы кредиторлардан аз тәуелді болады

Қарыздық коэффициенті фирма активіндегі қарыздық капитал үлесін  көрсетеді (мекеменің қарыз капиталдан тәуелділігі). Коэффициенттің Нормативтік мәні 0,7 кем емес. Бұл қатынастың үлкен мәні  мекеменің сыртқы кредиторларға үлкен пайыздық қарызын көрсетеді, ол өз кезегінде қаржылық тұрақтылық (тәуелсіздік) шығынына әкеледі.

Қаржылық тәуелділік коэффициенті мекемеге салынған жалпы қарыз қаражат соммасының үлесін көрсетеді. Нормативтік мәні 0,4 кем емес. Алайда, коэффициент ұсынылатынан үлкен болса инвесторлардың мекемеге сенімділік деңгейінің  дәрежесін  (банктер және басқа кредиторлар) көрсетеді.

Төлем қабілеттілік көрсеткіштер есебі бухгалтерлік баланс (форма №1 -  А Қосымшасы) мәліметтерінің негізінде жүргізіледі.

Жүргізілген есептер негізінде талдау жасау керек және бұл көрсеткіштер өзгеру динамикасына баға беру қажет.

Есептеулер нәтижесін алғашқы мәндер ретінде 10 кестеге енгізу қажет.

 

10 Кесте – Төлем қабілеттілік көрсеткіші есебінің алғашқы мәндері

 

Көрсеткіштер атауы

Көрсеткіштің нормативтік мәні

Есептік период соңына

Есептік период басына

Өсім(+)/

Түсім (-)

Ағымдық міндеттемелер

 

 

 

 

Ұзақ мерзімді міндеттемелер

 

 

 

 

Өздік капитал

 

 

 

 

Қосынды актив

 

 

 

 

Өздік капитал концентрациясының коэффициенті (қаржылық тәуелсіздікті)

0,6 кем емес

 

 

 

Қарыздық коэффицентілік

0,7 кем емес

 

 

 

Қаржылық тәуелділік коэффициенті

0,4 кем емес

 

 

 

 

2.2.5 Өнеркәсіптің нарықтық белсенділік коэффициенті.

  Нарықтағы өнеркәсіптің бағалылығы өнеркәсіптің нарықтық белсенділік (ақция құнының нарықтық коэффициенті) коэффициенті деп аталатын көрсеткіштер тобына көрсетіледі. Бұл топтың негізгі көрсеткіштері, нарықтық бағаның акцияға және оған табыстың қатынасы болатын акцияға пайда болып табылады (11 кесте).

Акцияға пайдабұл қаратудағы  өнеркәсіптің қарапайым бір акциясына келетін таза пайда шамасы.

 

 

11 Кесте – Өнеркәсіптің нарықтық белсенділік коэффициенті

Көрсеткіштер

Есеп алгаритмі

Акцияға пайда

Қарапайым санының жалпы санына игерілген акциялар бойынша дивиденттермен таза пайда арасындағы айырмашылықтың қатынасы

Пайдаға бағаның қатынасы

 

Акцияның нарықтық бағаларының акциядағы пайдаға қатынасы

Акцияға дивидент коэффициенті

Игерілген акциялар бойынша акцияның нарықтық баға акциясына пайданың дивиденттерге қатынастары

Дивиденттерді төлеу коэффициенті

Игерілген акциялардың акциядағы пайданың дивиденттер қатынастары

  

Қарастырудағы акциялар саны жіберілген акциялардың жалпы санымен компания портфеліндегі меншік акциялардың айырмасы ретінде анықталады.

Таза пайдадан игерілген акциялар болуы жағдайында игерілген акциялар бойынша міндетті дивиденттер суммасын алып тастау керек, ал одан кейін, қарастырудан қарапайым акциялар санына бөлу қажет.

Бір акцияға келетін нарықтық бағамен табыстың қатынасы (ОЦП), компания және оның акционерлерінің ара қатынасын көрсетеді. ОЦП шамасы – бұл өнеркәсіптің әрбір табыс теңгесіне инвесторлар төлеуге дайын соммасы. Бұл шаманың жоғары мәні инвесторлар өнеркәсіп дамуын  жақсы бағалайтынын көрсетеді.

Акцияға дивиденттердің көрсеткіші және дивиденттер төлемі капитал салымынан ағымдық табысты және компанияның дивиденттер төлеміне ыңғайын көрсетеді.

Курстық жұмыста әрбір кэффициент бойынша 11 кесте бойынша нақты алгоритмге сәйкес есеп жасау қажет,  ал есептің алғашқы мәндерін 12 ші кестеге сәйкес толтыру керек.

12 Кесте – Төлем қабілеттілік көрсеткіші есебінің берілген нәтижелері

 

Көрсеткіш атауы

Есептік период соңына

Есептік период басына

Өсім(+)/

Төмендеу (-)

Таза пайда, мың. тенге

 

 

 

Қарастырудағы қарапайым акциялардың жалпы саны, дана.

 

 

 

Игерілген акциялар бойынша дивиденттер

 

 

 

Акцияның нарықтық бағасы, тенге

 

 

 

Акцияға пайда, тенге

 

 

 

Пайдаға рыноктык бағаның қатынасы, тенге\тенге

 

 

 

Акцияға дивиденттер коэффициенті

 

 

 

Дивиденттерге төлем коэффициенті

 

 

 

  

2.2.6 Инвестициалық тартымдылық және бағалы қағаздар сенімділігін бағалау

Ұсынылған салыстырмалы және абсолютті көрсеткіштер жүйесі бойынша ұйымның ағымдық жағдайын, 13 кестеде топталған негізгі қаржылық көрсеткіштер өзгерісінің тенденциясын   және ұсынылатын бағалы қағаздардың инвестициялық тартымдылық бағасын беру керек яғни осы ұйымды инвестициялау мүмкіндігі немесе одан  бас тарту шешімін қабылдау қажет.

13 Кесте - Қаржылық көрсеткіштер

 

Көрсеткіштер атауы

Есептік период соңына

Есептік период басына

Өсім(+)/ Төмендеу (-)

 

Өсім (төмендеу), %

Қаржылық нәтижелер

Өнімді өткізуден түсім, мың. тенге

 

 

 

 

Өткізілген өнімнің өздік құны, мың. тенге

 

 

 

 

Өнімді өткізуден пайда, мың. тенге

 

 

 

 

Таза пайда, мың. тенге

 

 

 

 

Ликвидтілік көрсеткіштері

Абсолютті ликвидтілік коэффициенті

 

 

 

 

Лездік ликвидтілік коэффициенті

 

 

 

 

Ағымдық ликвидтілік коэффициенті

 

 

 

 

Таза айналым капиталы, мың. тенге

 

 

 

 

Төлем қабілеттілік көрсеткіштері

Өздік капитал концентрациясының  коэффициенті (қаржылық тәуелсіздік)

 

 

 

 

Қарыз коэффициенті

 

 

 

 

Рентабелділік көрсеткіштері:

Инвестицияның рентабельділік коэффициенті (активтердің таза рентабелділігі)

 

 

 

 

Сатудың рентабелділік коэффициенті

 

 

 

 

Өздік капитал рентабелділігінің  коэффициенті ( өздік қаражаттардың таза рентабелділігі)

 

 

 

 

Іскер белсенділік көрсеткіштері:

Активтердің қайту коэффициенті  (трансформация коэффициенті)

 

 

 

 

Дебиторлық қарыздың  қайту коэффициенті

 

 

 

 

Кредиторлық қарыздың  қайту коэффициенті

 

 

 

 

ТМҚ қайту коэффициенті 

 

 

 

 

Өнеркәсіптің нарықтық белсенділік көрсеткіштері

Акцияға пайда, тенге

 

 

 

 

Бағаның пайдаға қатынасы, тенге/тенге

 

 

 

 

Акцияға дивиденттер коэффициенті

 

 

 

 

Дивиденттер төлеу коэффициенті

 

 

 

 


А Қосымшасы

№1 Форма - Бухгалтерлік баланс

Активтер

Нұсқа

 

 

Аймақ. коды

1

2

3

4

Есептік периодтың соңына

Есептік периодтың басына

Есептік периодтың соңына

Есептік периодтың басына

 Есептік периодтың соңына

Есептік периодтың басына

Есептік периодтың соңына

Есептік периодтың басына

1. Қысқа мерзімді активтер

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Ақшалай қаражаттар

010

3 375

2 811

2867

3375

 4 402

 3 278

28 847

56 925

Қысқа мерзімді қаржылық инвестициялар

011

-

-

-

-

-

-

-

-

Қысқа мерзімді дебиторлық  қарыз

012

44 564

59 219

61411

44564

 994 241

 498 751

13 643

8 540

Қорлар

013

17 500

28 912

23715

17500

 399 082

 560 077

7 961

9 196

Ағымдық салықтық активтер

014

1 278

2 638

16172

1278

 12 594

 3 376

-

2 839

Сатуға арналған ұзақ мерзімдік активтер

015

-

-

-

-

-

-

-

-

Басқа да қысқа мерзімді активтер

016

2 994

16152

1881

2994

 706 998

    252 163

193

219

Қысқа мерзімді активтердің барлығы 

100

69 711

109 732

106046

69711

 2 117 317

  1 317 645

50 644

77 718

II. Ұзақ мерзімді активтер

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Ұзақ мерзімдік қаржылық инвестициялар

020

-

-

-

-

7 231 454

4 892 821

-

-

Ұзақ мерзімдік дебиторлық қарыз

021

-

-

-

-

   933 916

1 000 000

-

-

Салымшылар қатысы әдісімен есептелетін инветициялар

022

-

-

-

-

-

-

-

-

Инвестициялық жылжымайтын мүлік

023

-

-

35 636

-

-

-

-

-

Негізгі қаражаттар

024

1 378 238

1 353 974

1 776 863

1 378 238

 19 989 280

  5 154 305

3 467 795

3 526 009

Биологиялық активтер

025

-

-

-

-

-

-

-

-

Бақылаулық  және бағалаулық активтер

026

-

-

-

-

-

-

-

-

Материалдық емес активтер

027

19 657

2 009

15 428

19 657

-

-

9 906

10 068

Қайтарылған салықтық активтер

028

-

-

-

-

-

-

486 669

494 989

Басқа да ұзақ мерзімді активтер

029

122 078

162 154

146 456

122 078

  352 480

 758 230

-

-

Ұзақ мерзімді активтердің барлығы 

200

1 519 973

1 518137

1974383

1519973

 28 507 130

11 805 356

3 964 370

4 031 066

Баланс (100айм + 200айм)

 

1 589 684

1 627 869

2080429

1589684

 30 624 447

13 123 001

4 015 014

4 108 784

 


 А қосымшасының жалғасы

 

 

 

Капитал және міндеттілік

 

Нұсқа

 

 

Аймақ. коды

1

2

3

4

Есептік периодтың соңына

Есептік периодтың басына

Есептік периодтың соңына

Есептік периодтың басына

Есептік периодтың соңына

Есептік периодтың басына

Есептік периодтың соңына

Есептік периодтың басына

III. Қысқа мерзімді міндеттемелер

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Қысқа мерзімдік қаржылық міндеттемеклер

030

31 218

32 098

 -

 649 514

  200 000

-

-

Салық бойынша міндеттемелер

031

13 937

23 930

 -

 477 085

  278 970

8 842

10 466

Міндетті түрде және өз еркімен басқа төлемдер бойынша міндеттемелер

032

4 273

4 524

-

  250 656

 96 101

3 136

3 017

Қысқы мерзімдік дебиторлық қарыздар

033

170 618

101 134

 

  827 328

15 510

20 877

Қысқа мерзімді бағаланатын міндеттемелер

034

17 992

13 060

  2 410 585

 32 788

-               

-

Басқа да қысқа мерзімді міндеттемелер

035

40 731

32 065

  43 299

 137

1 263

1 385

Қысқа мерзімді міндеттемелердің барлығы

300

278 769

206 811

  3 831 139

  1 435 324

28 751

35 745

IV. Ұзақ мерзімді міндеттемелер

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Ұзақ мерзімді қаржылық міндеттемелер

040

-

4 369

-

-

  602

   317 316

-               

Ұзақ мерзімді кредиторлық қарыз

041

-

-

1871

1858

  360 200

   364 859

3 990 225

4 057 979

Ұзақ мерзімді бағаланатын міндеттемелер

042

1 858

1 645

205670

139830

-

-

-

-

Қайтарылған салықтық міндеттемелер

043

139 830

89 020

-

-

 4 206 717

    384 515

-

-

Басқа да ұзақ мерзім

044

-

-

 -

 -

-

-

-

-

Ұзақ мерзімді міндеттемелердің барлығы

400

141 688

95 034

207541

141688

  4 567 519

1 066 690

3 990 225

4 057 979

V. Капитал

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Кешенді капитал

050

57 177

57177

714364

57177

12 359 996

10 000 000

2 000

2 000

Төленбеген  капитал

051

1 383 388

1 369 721

1287790

1383388

-

-

-

-

Сатып алынған  өздік үлестік құралдар

052

-

-

-

-

-

-

-

-

Эмиссиялық  табыс

053

-

-

78444

84368

 8 413 577

-

-

-19 713

Резервтер

054

84 368

81 003

-486463

-355706

 1 452 216

  620 987

-19 713

32 773

Таратылмаған табыс  (жабылмаған шығын)

055

-355 706

-181 877

-

-

-

-

13 751

-

Аз үлес

056

-

-

-

-

-

-

-

-

Капитал барлығы

500

1 669 227

1 326 024

1594135

1169227

 22 225 789

10 620 987

-3 962

15 060

Баланс (айм. 300 + айм. 400 + айм. 500)       

 

2 089 684

1 627 869

2080429

1589684

 30 624 447

 13 123 001

4 015 014

4 108 784

 

А қосымшасының жалғасы

Активы

Нұсқа

 

 

Аймақ. коды

5

6

7

8

Есептік периодтың соңына

Есептік периодтың басына

Есептік периодтың соңына

Есептік периодтың басына

Есептік периодтың соңына

Есептік периодтың басына

Есептік периодтың соңына

Есептік периодтың басына

1. Қысқа мерзімді активтер

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Ақшалай қаражаттар

010

56 925

21 129

180 000 

167 296 

167 296 

102 109 

287733

32206

Қысқа мерзімді қаржылық инвестициялар

011

-

-

-

-

-

-

-

-

Қысқа мерзімді дебиторлық  қарыз

012

8 540

3 946

250 

69 787 

69 787 

32 322 

80564

186109

Қорлар

013

9 196

5 710

120 500 

168 321 

167 960 

109 976 

48169

48296

Ағымдық салықтық активтер

014

2 839

2 838

-

-

-

-

1636

286

Сатуға арналған ұзақ мерзімдік активтер

015

-

-

-

-

-

-

-

-

Басқа да қысқа мерзімді активтер

016

219

1 259

85 565 

79 565 

79 926 

15 045 

156128

115075

Қысқа мерзімді активтердің барлығы 

100

77 718

34 882

386 315 

484 969 

484 969 

259 452 

574230

381972

II. Ұзақ мерзімді активтер

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Ұзақ мерзімдік қаржылық инвестициялар

020

-

-

-

-

-

-

13600

13600

Ұзақ мерзімдік дебиторлық қарыз

021

-

-

-

-

-

-

3513

3181

Салымшылар қатысы әдісімен есептелетін инветициялар

022

-

-

-

-

-

-

-

-

Инвестициялық жылжымайтын мүлік

023

-

-

20 998 

20 998 

20 998 

20 998 

-

-

Негізгі қаражаттар

024

3 526 009

3 585 653

5 460 874 

5 080 457 

5 080 457 

1 450 535 

138733

101542

Биологиялық активтер

025

-

-

-

-

-

-

-

-

Бақылаулық  және бағалаулық активтер

026

-

-

-

-

-

-

-

-

Материалдық емес активтер

027

10 068

10 245

-

-

-

-

976

596

Қайтарылған салықтық активтер

028

494 989

539 262

-

-

-

-

4412

2101

Басқа да ұзақ мерзімді активтер

029

-

-

-

-

-

-

-

-

Ұзақ мерзімді активтердің барлығы 

200

4 031 066

4 135 160

5 481 872 

5 101 455 

5 101 455 

1 471 533 

161234

121020

Баланс (айм. 100 + айм. 200)

 

4 108 784

4 170 042

5 868 187 

5 586 424 

5 586 424 

1 730 985 

735464

502992

 

 

А қосымшасының жалғасы

 

 

 

Капитал және міндеттілік

 

Нұсқа

 

 

Аймақ. коды 

5

6

7

8

Есептік периодтың соңына

Есептік периодтың басына

Есептік периодтың соңына

Есептік периодтың басына

Есептік периодтың соңына

Есептік периодтың басына

Есептік периодтың соңына

Есептік периодтың басына

III. Қысқа мерзімді міндеттемелер

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Қысқа мерзімдік қаржылық міндеттемеклер

030

 

 

 

 

 

 

 

 

Салық бойынша міндеттемелер

031

10 466

7 036

85 000

33 237

33 237

59 797

33 298

18 674

Міндетті түрде және өз еркімен басқа төлемдер бойынша міндеттемелер

032

3 017

-

-

-

-

-

1 855

1 721

Қысқы мерзімдік дебиторлық қарыздар

033

20 877

15 285

404 752

204 752 

204 752 

76 570

329 926

204 602

Қысқа мерзімді бағаланатын міндеттемелер

034

-

-

 

 

 

 

14 698

7 002

Басқа да қысқа мерзімді міндеттемелер

035

1 385

4 163

341 491

311 491

311 491

184 795

44 006

7 533

Қысқа мерзімді міндеттемелердің барлығы

300

35 745

26 484

831 243

549 480

549 480

321 162

423 783

239 532

IV. Ұзақ мерзімді міндеттемелер

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Ұзақ мерзімді қаржылық міндеттемелер

040

-

-

-

-

-

-

-

-

Ұзақ мерзімді кредиторлық қарыз

041

4 057 979

4 161 684

-

-

-

-

-

-

Ұзақ мерзімді бағаланатын міндеттемелер

042

-

-

-

-

-

-

-

-

Қайтарылған салықтық міндеттемелер

043

-

-

-

-

-

-

7 671

4892

Басқа да ұзақ мерзім

044

-

-

-

-

-

-

-

-

Ұзақ мерзімді міндеттемелердің барлығы

400

4 057 979

4 161 684

-

-

-

7671

4892

V. Капитал

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Кешенді капитал

050

2 000

1 587

725 019

725 019 

725 019 

725 019

50 000

12 000

Төленбеген  капитал

051

-

-

-

-

-

-

-

-

Сатып алынған  өздік үлестік құралдар

052

-

-

-

-

-

-

-

-

Эмиссиялық  табыс

053

-19 713

-852

4 179 606

4 179 606

4 179 606

419 001

-

-

Резервтер

054

32 773

-18 861

132 319

132 319

132 319

265 803

1 800

1 800

Таратылмаған табыс  (жабылмаған шығын)

055

-

-

-

-

-

-

252 210

244 768

Аз үлес

056

-

-

-

-

-

-

-

-

Капитал барлығы

500

15 060

-18 126

5 036 944

5 036 944

5 036 944

1 409 823

304 010

258 568

Баланс (айм. 300 + айм. 400 + айм. 500)       

 

    4 108 784

4 170 042

5 868 187

5 586 424

5 586 424

1 730 985

735 464

502 992

 

 

А қосымшасының жалғасы

Активтер

Нұсқа

 

 

Аймақ. коды

9

10

11

12

Есептік периодтың соңына

Есептік периодтың басына

Есептік периодтың соңына

Есептік периодтың басына

Есептік периодтың соңына

Есептік периодтың басына

Есептік периодтың соңына

Есептік периодтың басына

1. Қысқа мерзімді активтер

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Ақшалай қаражаттар

010

282 224

287 733

389 081

4 402

15 434 

24 568 

3 375

2 700

Қысқа мерзімді қаржылық инвестициялар

011

 

 

 

 

 

 

-

-

Қысқа мерзімді дебиторлық  қарыз

012

236 074

80 564

1 426 659

994 241

204 809 

227 623 

44 564

65000

Қорлар

013

82 586

48 169

390 841

399 082

161 423 

128 233 

18000

28 912

Ағымдық салықтық активтер

014

1 607

1 636

12 166

12 594

 

 

1 278

2 638

Сатуға арналған ұзақ мерзімдік активтер

015

9 317

-

-

-

-

-

-

-

Басқа да қысқа мерзімді активтер

016

56 155

156 128

1 805 338

706 998

7 652 

11 215 

3000

16200

Қысқа мерзімді активтердің барлығы 

100

667 963

574 230

4 024 085

2 117 317

389 318 

391 639 

70217

115450

II. Ұзақ мерзімді активтер

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Ұзақ мерзімдік қаржылық инвестициялар

020

115 679

13 600

7271644

7 231 454

-

-

-

-

Ұзақ мерзімдік дебиторлық қарыз

021

-

3 513

1 000 000

933 916

-

-

-

-

Салымшылар қатысы әдісімен есептелетін инветициялар

022

-

-

-

-

20 998 

20 998 

-

-

Инвестициялық жылжымайтын мүлік

023

-

-

-

-

-

-

-

-

Негізгі қаражаттар

024

277 532

138 733

19 839 269

19 989 280

851 990 

1 322 318 

1 387 238

1 360 974

Биологиялық активтер

025

-

-

-

-

-

-

-

-

Бақылаулық  және бағалаулық активтер

026

-

-

-

-

-

-

-

-

Материалдық емес активтер

027

1 255

976

-

-

-

-

20 657

20 657

Қайтарылған салықтық активтер

028

6 676

4 412

-

-

-

-

-

-

Басқа да ұзақ мерзімді активтер

029

-

-

352 492

352 480

-

-

122 078

162 154

Ұзақ мерзімді активтердің барлығы 

200

401 142

161 234

28 463 405

28 507 130

872 988 

1 343 316 

1 529 973

1 543 785

Баланс (айм. 100 + айм. 200)

 

1 069 105

735 464

32 487 490

30 624 447

1 262 306 

1 734 955 

1 600 190

1 659 235

 

 

 

 А қосымшщасының жалғасы

 

 

 

Капитал және міндеттілік

 

 

Нұсқа

 

 

Аймақ. коды 

9

10

                  11  

 

12

Есептік периодтың соңына

Есептік периодтың басына

Есептік периодтың соңына

Есептік периодтың басына

Есептік периодтың соңына

Есептік периодтың басына

Есептік периодтың соңына

Есептік периодтың басына

III. Қысқа мерзімді міндеттемелер

 

-

-

 

 

 

 

 

 

Қысқа мерзімдік қаржылық міндеттемеклер

030

70 947

-

648 908

649 514

 

 

31 218

32 098

Салық бойынша міндеттемелер

031

46 810

33 298

628 578

477 085

27 138

54 730

13 937

25 930

Міндетті түрде және өз еркімен басқа төлемдер бойынша міндеттемелер

032

3 105

1 855

254 665

250 656

 

 

4 273

4 524

Қысқы мерзімдік дебиторлық қарыздар

033

506 175

329 926

1 314 466

2 410 585

77 523

44 256

160000

130 500

Қысқа мерзімді бағаланатын міндеттемелер

034

21 766

14 698

793 287

43 299

 

 

17 992

13 060

Басқа да қысқа мерзімді міндеттемелер

035

67 806

44 006

 

 

269 145

278 880

40 731

32 065

Қысқа мерзімді міндеттемелердің барлығы

300

716 609

423 783

3 639 904

3 831 139

373 806

377 866

268 151

238 177

IV. Ұзақ мерзімді міндеттемелер

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Ұзақ мерзімді қаржылық міндеттемелер

040

15 968

-

-

602

 

 

-

4 369

Ұзақ мерзімді кредиторлық қарыз

041

 

 

360 200

360 200

 

 

-

-

Ұзақ мерзімді бағаланатын міндеттемелер

042

 

 

 

 

 

 

1 858

1 645

Қайтарылған салықтық міндеттемелер

043

13 648

7 671

4 206 717

4 206 717

 

 

123000

89 020

Басқа да ұзақ мерзім

044

471

-

1 450 319

-

5 000

21 000

-

-

Ұзақ мерзімді міндеттемелердің барлығы

400

30 087

7 671

6 017 236

4 567 519

5 000

21 000

124858

95 034

V. Капитал

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Кешенді капитал

050

50 000

50 000

12 359 996

12 359 996

725 019

725 019

57 177

57177

Төленбеген  капитал

051

 

 

 

 

 

 

1 380 300

1 369 721

Сатып алынған  өздік үлестік құралдар

052

 

 

 

 

 

 

-

-

Эмиссиялық  табыс

053

 

 

 

 

 

 

-

-

Резервтер

054

1 800

1 800

8 413 577

8 413 577

 

448 198

84 368

81 003

Таратылмаған табыс  (жабылмаған шығын)

055

270 609

252 210

2 056 777

1 452 216

158 481

162 872

-314 664

-181 877

Аз үлес

056

 

 

 

 

 

 

-

-

Капитал барлығы

500

322 409

304 010

22 830 350

22 225 789

883 500

1 336 089

1 207 181

1 326 024

Баланс (айм. 300 + айм. 400 + айм. 500)       

 

1 069 105

735 464

32 487 490

30 624 447

1 262 306

1 734 955

1 600 190

1 659 235

 

А қосымшасының жалғасы

Активтер

Нұсқа

 

 

Аймақ. коды

13

14

15

Есептік периодтың соңына

Есептік периодтың басына

Есептік периодтың соңына

Есептік периодтың басына

Есептік периодтың соңына

Есептік периодтың басына

1. Қысқа мерзімді активтер

 

 

 

 

 

 

 

Ақшалай қаражаттар

010

164 339

287 517

63 728

60 644

15 450

11 350

Қысқа мерзімді қаржылық инвестициялар

011

-

-

-

-

20

2 100

Қысқа мерзімді дебиторлық  қарыз

012

96 999

59 520

444 711

141 036

 

 

Қорлар

013

204 759

226 730

29 371

10 735

89 000

75 928

Ағымдық салықтық активтер

014

4 935

26 184

363 040

 

 

 

Сатуға арналған ұзақ мерзімдік активтер

015

-

-

-

-

159 780

170 020

Басқа да қысқа мерзімді активтер

016

12 968

28 286

6 128

5 202

3 200

12 599

Қысқа мерзімді активтердің барлығы 

100

484 000

628 237

906 978

217 617

267 450

271 997

II. Ұзақ мерзімді активтер

 

 

 

 

 

 

 

Ұзақ мерзімдік қаржылық инвестициялар

020

-

-

-

-

Ұзақ мерзімдік дебиторлық қарыз

021

-

-

-

-

Салымшылар қатысы әдісімен есептелетін инветициялар

022

20998

20998

-

-

 -

Инвестициялық жылжымайтын мүлік

023

-

-

-

-

Негізгі қаражаттар

024

6 386 954

5 762 847

3 183 216

16 403

124 980

120 896

Биологиялық активтер

025

-

-

-

-

Бақылаулық  және бағалаулық активтер

026

-

-

-

-

 -

Материалдық емес активтер

027

-

-

-

-

 -

Қайтарылған салықтық активтер

028

-

-

3 246

3 247

Басқа да ұзақ мерзімді активтер

029

-

-

16 668

4 553

Ұзақ мерзімді активтердің барлығы 

200

6 407 952

5 783 845

3 203 130

24 203

124 980

120 896

Баланс (айм. 100 + айм. 200)

 

6 891 952

6 412 082

4 110 108

241 820

392 430

392 893

 

 

А қосымшасының соңы

 

 

Капитал және міндеттілік

 

Нұсқа

 

 

Аймақ. коды

13

14 

15

Есептік периодтың соңына

Есептік периодтың басына

Есептік периодтың соңына

Есептік периодтың басына

Есептік периодтың соңына

Есептік периодтың басына

III. Қысқа мерзімді міндеттемелер

 

 

 

 

 

 

 

Қысқа мерзімдік қаржылық міндеттемеклер

030

-

-

-

-

-

3 340

Салық бойынша міндеттемелер

031

44 460

21 377

26 491

47 951

4 193

Міндетті түрде және өз еркімен басқа төлемдер бойынша міндеттемелер

032

9 873

1 050

4 254

8 132

Қысқы мерзімдік дебиторлық қарыздар

033

160 684

164 259

61 198

90 014

65 404

95 150

Қысқа мерзімді бағаланатын міндеттемелер

034

 

 

17 554

17 554

 -

Басқа да қысқа мерзімді міндеттемелер

035

215 161

182 896

23 435

25 639

 -

Қысқа мерзімді міндеттемелердің барлығы

300

430 178

369 582

132 932 

189 290

65 404

102 683

IV. Ұзақ мерзімді міндеттемелер

 

 

 

 

 

 

 

Ұзақ мерзімді қаржылық міндеттемелер

040

-

-

-

-

58 000

60 000

Ұзақ мерзімді кредиторлық қарыз

041

345461

353 411

-

-

 -

Ұзақ мерзімді бағаланатын міндеттемелер

042

-

-

-

-

Қайтарылған салықтық міндеттемелер

043

-

-

-

-

Басқа да ұзақ мерзім

044

-

-

-

-

Ұзақ мерзімді міндеттемелердің барлығы

400

345 461

353 411

0

0

58 000

60 000

V. Капитал

 

 

 

 

 

 

 

Кешенді капитал

050

725 019

725 019

3 718 497

200

173 460

179 910

Төленбеген  капитал

051

-

-

-0,79

-

Сатып алынған  өздік үлестік құралдар

052

-

-

-

-

 -

Эмиссиялық  табыс

053

-

-

-

-

 -

Резервтер

054

4 161 901

4 172 271

-

-

Таратылмаған табыс  (жабылмаған шығын)

055

1 229 393

791 799

258 680

52 330

95 566

50 300

Аз үлес

056

 

 

 

 

 

 

Капитал барлығы

500

6 116 313

5 689 089

3 977 176

52 530

269 026

230 210

Баланс (айм. 300 + айм. 400 + айм. 500)       

 

6 891 952

6 412 082

4 110 108

241 820

392 430

392 893


Б қосымшасы

 № 2 Форма – Шығын мен табыс жайлы есеп

 

 

 

Көрсеткіштер атауы

Нұсқа

 

Аймақ. коды 

1

2

3

Есептік периодтың соңына

Есептік периодтың басына

Есептік периодтың соңына

Есептік периодтың басына

Есептік периодтың соңына

Есептік периодтың басына

Өнім өткізуден және қызмет көрсетуден түскен табыс

010

759250

701393

810289

759250

     9 828 900

      6 584 714

Өткізілген өніммен көрсетілген қызметтің өздік құны

020

760043

675480

 

760043

     8 433 356

      6 524 398

Жалпы пайда (айм. 010 - айм.020)

030

-793

25913

32292

-793

     1 395 544

           60 316

Қаржыландырудан түскен табыс

040

-

-

-

-

                    -  

             4 506

Басқа да табыстар

050

94438

74326

108529

94438

     1 045 000

      3 170 609

Өнім өткізудегі және қызмет көрсетудегі шығындар

060

53868

49023

58451

53868

            5 034

             5 382

Әкімшілік шығындар

070

143405

108944

163974

143405

        776 974

         778 177

Қаржыландырудағы шығындар

080

5236

3859

4722

5236

          55 632

           99 003

Басқа да шығындар

090

23900

25952

17654

23900

        555 263

         710 730

Пайда үлесі / үлестік бөлі әдісі бойынша мекеме шығыны

100

-

-

-

-

-

-

 

 

 

 

 

 

 

Шаруашылық  жалғасуындағы пайда (шығын) (айм. 030 + айм. 040 + айм. 050 - айм. 060 - айм. 070 - айм. 080 - айм. 090 +/- айм.100)

110

-132764

-87539

-103980

-132764

     1 047 641

      1 642 139

 

 

 

 

 

 

 

Пайда (шығын) қысқартылған шаруашылықтан

120

-

-

-

-

 

 

Пайда  (шығын) қарыздар (айм. 110 +/- айм. 120)

130

-132764

-87539

-103980

-132764

     1 047 641

      1 642 139

Корпоративті табыс салығы бойынша шығындар

140

49369

24972

68378

49369

        216 412

         384 515

Таза пайда  (шығын) периодқа (айм. 130 - айм. 140) аз үлест берілгенше

150

-182133

-112511

-172358

-182133

        831 229

      1 257 624

 

 

 

 

 

 

 

Аз үлес

160

-

-

-

-

 

 

Қорытынды пайда (қорытынды шығын) периодқа (айм. 150 - айм. 160)

170

-182133

-112511

-172358

-182133

        831 229

      1 257 624

Акцияға пайда                      

180

-

-

 

-

 

 

 


 Б қосымшасының жалғасы

 

 

 

Көрсеткіштер атауы

Нұсқа

 

Аймақ. коды

4

5

6

Есептік периодтың соңына

Есептік периодтың басына

Есептік периодтың соңына

Есептік периодтың басына

Есептік периодтың соңына

Есептік периодтың басына

Өнім өткізуден және қызмет көрсетуден түскен табыс

010

533  896,00

297 105,00

297 105,00

415 407,00

2 880 760

2 673 762

Өткізілген өніммен көрсетілген қызметтің өздік құны

020

462 918,88

235 969,57

235 969,57

376 078,00

2 550 468

2 439 468

Жалпы пайда (айм. 010 - айм.020)

030

70 977,12

61 135,43

61 135,43

39 329,00

330 292

234 294

Қаржыландырудан түскен табыс

040

-

-

-

-

-

-

Басқа да табыстар

050

256,00

5,00

6,00

1 194,00

85 883

85 883

Өнім өткізудегі және қызмет көрсетудегі шығындар

060

-

-

-

-

 

 

Әкімшілік шығындар

070

57 467,43

28 357,32

28 357,32

57 799,00

413 155

413 045

Қаржыландырудағы шығындар

080

-

-

-

-

-

-

Басқа да шығындар

090

14,73

10,51

10,51

1 586,00

-

-

Пайда үлесі / үлестік бөлі әдісі бойынша мекеме шығыны

100

-

-

-

-

-

-

 

 

 

 

 

 

 

Шаруашылық  жалғасуындағы пайда (шығын) (айм. 030 + айм. 040 + айм. 050 - айм. 060 - айм. 070 - айм. 080 - айм. 090 +/- айм.100)

110

13 750,96

32 772,61

32 773,61

-18 862,00

3 020

-92 868

 

 

 

 

 

 

 

Пайда (шығын) қысқартылған шаруашылықтан

120

-

-

-

-

-

-

Пайда  (шығын) қарыздар (айм. 110 +/- айм. 120)

130

13 750,96

32 772,61

32 773,61

-18 862,00

3 020

-92 868

Корпоративті табыс салығы бойынша шығындар

140

-

-

-

-

50 000

-69 685

Таза пайда  (шығын) периодқа (айм. 130 - айм. 140) аз үлест берілгенше

150

13 750,96

32 772,61

32 773,61

-18 862,00

-46 980

-162 553

 

-

 

-

-

-

-

Аз үлес

160

 

 

 

 

61 628

61 628

Қорытынды пайда (қорытынды шығын) периодқа (айм. 150 - айм. 160)

170

13 750,96

32 772,61

32 773,61

-18 862,00

14 648

-100 925

Акцияға пайда                      

180

-

-

-

-

-

-

 

 

 Б қосымшасының жалғасы

 

 

 

Көрсеткіштер атауы

Нұсқа

 

 

Аймақ. коды.

7

8

9

Есептік периодтың соңына

Есептік периодтың басына

Есептік периодтың соңына

Есептік периодтың басына

Есептік периодтың соңына

Есептік периодтың басына

Өнім өткізуден және қызмет көрсетуден түскен табыс

010

2 673 762

2 253 094

1 772 069

1 724 205

3 166 856

1 772 069

Өткізілген өніммен көрсетілген қызметтің өздік құны

020

2 439 468

1 798 638

1 465 636

1 377 561

2 646 371

1 465 636

Жалпы пайда (айм. 010 - айм.020)

030

234 294

454 456

306 433

346 644

520 485

306 433

Қаржыландырудан түскен табыс

 

-

-

332

-

14 127

332

Басқа да табыстар

050

85 883

20 961

3 523

5 213

36 396

3 523

Өнім өткізудегі және қызмет көрсетудегі шығындар

060

-

-

36 417

21 093

74 885

36 417

Әкімшілік шығындар

070

413 045

354 240

205 418

163 533

378 296

205 418

Қаржыландырудағы шығындар

080

-

-

2 691

316

17 085

2 691

Басқа да шығындар

090

-

-

40 134

-

25 376

40 134

Пайда үлесі / үлестік бөлі әдісі бойынша мекеме шығыны

100

-

-

 

-

305

-

-

 

Шаруашылық  жалғасуындағы пайда (шығын) (айм. 030 + айм. 040 + айм. 050 - айм. 060 - айм. 070 - айм. 080 - айм. 090 +/- айм.100)

110

-92 868

121 177

25 628

166 610

75 366

25 628

 

 

 

 

 

 

 

Пайда (шығын) қысқартылған шаруашылықтан

120

-

-

-

-

-

-

Пайда  (шығын) қарыздар (айм. 110 +/- айм. 120)

130

-92 868

121 177

25 628

166 610

75 366

25 628

Корпоративті табыс салығы бойынша шығындар

140

69 685

49 422

19 056

53 697

25 315

19 056

Таза пайда  (шығын) периодқа (айм. 130 - айм. 140) аз үлест берілгенше

150

-162 553

71 755

6 572

112 913

50 051

6 572

 

 

 

 

 

 

 

Аз үлес

160

61628

-

-

-

-

-

Қорытынды пайда (қорытынды шығын) периодқа (айм. 150 - айм. 160)

170

-100 925

71 755

6 572

112 913

50 051

6 572

Акцияға пайда                      

180

-

-

-

-

-

-

 

 

Б қосымшасының жалғасы

 

 

 

Көрсеткіштер атауы

Нұсқа

 

Аймақ. коды

10

11

12

Есептік периодтың соңына

Есептік периодтың басына

Есептік периодтың соңына

Есептік периодтың басына

Есептік периодтың соңына

Есептік периодтың басына

Өнім өткізуден және қызмет көрсетуден түскен табыс

010

4 296 066

2 555 357

245 129

261 872

759 000

701 393

Өткізілген өніммен көрсетілген қызметтің өздік құны

020

2 728 283

1 930 273

147 111

160 379

740 040

675 000

Жалпы пайда (айм. 010 - айм.020)

030

1 567 783

625 084

98 018

101 493

18 960

26 393

Қаржыландырудан түскен табыс

040

23 908

525 160

23 266

-

94 400

74 400

Басқа да табыстар

050

1 222

1 200

6 094

-

53 808

50 023

Өнім өткізудегі және қызмет көрсетудегі шығындар

060

943 808

143 516

58 182

26 520

144 405

109 044

Әкімшілік шығындар

070

21 504

11 081

-

26 094

5 240

3 959

Қаржыландырудағы шығындар

080

20 596

266 137

-

3 870

23 800

25 900

Басқа да шығындар

090

-

-

-

-

-

-

Пайда үлесі / үлестік бөлі әдісі бойынша мекеме шығыны

100

-

-

-

-

-

-

 

Шаруашылық  жалғасуындағы пайда (шығын) (айм. 030 + айм. 040 + айм. 050 - айм. 060 - айм. 070 - айм. 080 - айм. 090 +/- айм.100)

110

604 561

728 310

57 008

45 009

-113 893

-88 133

 

 

 

 

 

 

 

 

120

-

-

-

-

-

-

Пайда (шығын) қысқартылған шаруашылықтан

130

604 561

728 310

57 008

45 009

-113 893

-88133

Пайда  (шығын) қарыздар (айм. 110 +/- айм. 120)

140

-

29

17 102

13 502

-

-

Корпоративті табыс салығы бойынша шығындар

Таза пайда  (шығын) периодқа (айм. 130 - айм. 140) аз үлест берілгенше

150

604 561

728 281

39 906

31 507

-113 893

-88 133

 

 

 

 

 

 

 

Аз үлес

160

-

-

-

-

-

-

Қорытынды пайда (қорытынды шығын) периодқа (айм. 150 - айм. 160)

170

604 561

728 281

39 906

31 507

-113 893

-88 133

Акцияға пайда                      

180

-

-

-

-

-

-

 

  Б қосымшасының жалғасы

 

 

Көрсеткіштер атауы

Нұсқа

 

Аймақ. коды

13

14

15

Есептік периодтың соңына

Есептік периодтың басына

Есептік периодтың соңына

Есептік периодтың басына

Есептік периодтың соңына

Есептік периодтың басына

Өнім өткізуден және қызмет көрсетуден түскен табыс

010

3 784 685

3 708 457

623 465

470 086

385 264

374 892

Өткізілген өніммен көрсетілген қызметтің өздік құны

020

2 934 600

2 781 277

330 696

336 522

132685

134 689

Жалпы пайда (айм. 010 - айм.020)

030

850 085

927 180

292 769

133 564

252 579

240 203

Қаржыландырудан түскен табыс

040

756

-

16

63

-

-

Басқа да табыстар

050

286 720

406 979

-

-

6 000

5 000

Өнім өткізудегі және қызмет көрсетудегі шығындар

060

-

-

-

-

-

-

Әкімшілік шығындар

070

543 721

475 261

65 511

50 312

31 495

43 978

Қаржыландырудағы шығындар

080

-

-

-

-

-

-

Басқа да шығындар

090

-

-

7

17 605

4 780

3 750

Пайда үлесі / үлестік бөлі әдісі бойынша мекеме шығыны

100

-

-

-

-

-

-

 

Шаруашылық  жалғасуындағы пайда (шығын) (айм. 030 + айм. 040 + айм. 050 - айм. 060 - айм. 070 - айм. 080 - айм. 090 +/- айм.100)

110

593 084

858 898

227 267

65 710

222 304

197 475

 

 

 

 

 

 

 

 

120

-

-

-

-

-

-

Пайда (шығын) қысқартылған шаруашылықтан

130

593 084

858 898

227 267

65 710

222 304

197 475

Пайда  (шығын) қарыздар (айм. 110 +/- айм. 120)

140

60 239

204 905

20 917

13 380

66 691

59 243

Корпоративті табыс салығы бойынша шығындар

Таза пайда  (шығын) периодқа (айм. 130 - айм. 140) аз үлест берілгенше

150

532 845

653 993

206 350

52 330

155 613

138 232

 

 

 

 

 

 

 

Аз үлес

160

-

-

-

-

-

-

Қорытынды пайда (қорытынды шығын) периодқа (айм. 150 - айм. 160)

170

532 845

653 993

206 350

52 330

155 613

138 232

Акцияға пайда                      

180

-

-

-

-

-

-


Әдебиеттер тізімі 

1. Деньги, кредит банки. Учебник. Под ред. Белоглазовой Г.Н. – М.: Д34 Юрайт-Издат, 2004.

2. Мельников В.Д. Основы финансов: Учебник. – Алматы: ТОО «Издательство LEM», 2007.

3. Финансы и кредит: учебник / М.Л. Дьяконова, Т.М. Ковалева, Т.Н. Кузменко; под ред. Проф. Т.М. Ковалевой. – 2-е изд., перераб. и доп. М.: КНОРУС, 2006.

4. Оценка ценных бумаг: Учебное пособие. – Москва: ИНФРА-М, 2006.

5. Ковалев В.В. Финансовый анализ: управление капиталом. Выбор инвестиций. Анализ отчетности. – М.: Финансы и статистика, 1995.

6. Қазақстан Республикасының 2007 жылы 28 ақпанда №234 "Бухгалтерлік есеп пен қаржылық есептілік туралы" заңы.

 7. ҚР Қаржы Министірлігінің 2007 жылғы 22 маусымдағы № 221 бұйрығымен  бекітілген “Бухгалтерлік есепті жүргізу ережесі”.

8.Қазақстан Республикасының 2007 жылғы 23 мамырындағы № 185   “Бухгалтерлік есеп шоттарының үлгілік жоспарын бекіту туралы. бұйрығы.

  9.Қазақстан Республикасының 10.12.08 № 100-IV 3РК “Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер” Кодексі.