ÀËÌÀÒÛ
ÝÍÅÐÃÅÒÈÊÀ
Æ°ÍÅ
ÁÀÉËÀÍÛÑ
ÈÍÑÒÈÒÓÒÛ
Жылуэнергетикалыќ ќондырѓылар кафедрасы
БУ¤НДІРГІШТІЊ С¦ЙЫЌЌОЗЃАЛЫМЫ ЖЄНЕ БУ ¤НДІРУІ
пєні бойынша
˝Жай контурдаѓы табиѓи айналымныњ сенімділігін аныќтау˝ есептік-сызба
ж±мысына єдістемелік н±сќаулар
220140-Жылу электр стансалары мамандыѓыныњ студенттері ‰шін
Алматы 2004
ҚҰРАСТЫРУШЫ: Е. Н±рекен. Буµндіргіштіњ
с±йыќќозѓалымы жєне бу µндіруі пєні бойынша ˝Жай контурдаѓы табиѓи
айналымныњ сенімділігін аныќтау˝ есептік-сызба ж±мысына єдістемелік
н±сќаулар. Жылунергетика мамандыѓыныњ
студенттері ‰шін. - Алматы: АЭжБИ, 2004. - 9бет.
Єдістемелік н±сќауларда жай
контурдаѓы табиѓи айналымныњ сенімділігін есептеу ‰шін ±сыныстар келтірілген.
Сурет-2,
кесте-1, єдебиет тізімі-3ат.
Пікірші: техн. ғыл. д-р, проф. Д. Ж. Темірбаев.
Алматы энергетика және байланыс
институтының 2004 ж. жоспары бойынша басылады.
© Алматы энергетика және
байланыс институты, 2004 ж.
1 ТАПСЫРМА 1.2-суретте кµрсетілген
жай контурдаѓы табиѓи айналымныњ сенімділігін тексеру керек:
а) айналманыњ тоќырауы мен
аударылуы;
б) т‰сіру ќ±бырларына кіруде
кµпіршіктенудіњ (кавитация) болмауы;
в) ќ±йындыќ ш±њќырлардыњ буды
ќармауыныњ болмауы.
Есептеу [1] 3-мысал, 235б. негізінде
ж‰ргізіледі.
Есептеулік жай контур ретінде
1.1-суретте келтірілген ќазанныњ шептік ќалќаныныњ шеткі контурларыныњ біреуі алынѓан (1.2-сурет). Шептік ќалќан ‰ш бірдей таќтадан (контурдан)
т±рады. ЕСЖ-да аталѓан с‰лбелерді келтіру керек.
Н±сќа (вариант) сынаќ кітапша
нµмірініњ соњѓы екі цифры бойынша алынады. (1.1-кесте).
D=44,4 кг/с; P=11 МПа
1.1 сурет. Ќазан с‰лбесі
1.1-кесте - Есептеу ‰шін бастапќы
мєліметтер
Н±сќа нµмірі |
Ѓќал ,м2 |
кг/м3 |
Н,м |
Нќ.д, м |
Н±сќа нµмірі |
Ѓќал
,м2 |
кг/м3 |
Н,м |
Нќ.д, м |
1 |
0,063 |
60 |
26 |
1,2 |
31 |
0,060 |
59 |
25 |
1,1 |
2 |
0,061 |
60 |
27 |
1,2 |
32 |
0,061 |
60 |
26 |
1,2 |
3 |
0,061 |
59 |
25 |
1,3 |
33 |
0,064 |
61 |
27 |
1,3 |
4 |
0,062 |
58 |
28 |
1,4 |
34 |
0,065 |
62 |
28 |
1,4 |
5 |
0,062 |
59 |
26 |
1,5 |
35 |
0,064 |
61 |
29 |
1,5 |
6 |
0,061 |
61 |
28 |
1,6 |
36 |
0,063 |
60 |
30 |
1,4 |
7 |
0,063 |
63 |
28 |
1,4 |
37 |
0,062 |
59 |
31 |
1,3 |
8 |
0,064 |
61 |
25 |
1,3 |
38 |
0,061 |
58 |
30 |
1,2 |
9 |
0,061 |
62 |
24 |
1,2 |
39 |
0,060 |
57 |
29 |
1,2 |
10 |
0,062 |
60 |
25 |
1,3 |
40 |
0,059 |
56 |
28 |
1,0 |
11 |
0,062 |
59 |
23 |
1,2 |
41 |
0,060 |
57 |
27 |
1,1 |
12 |
0,063 |
58 |
24 |
1,3 |
42 |
0,061 |
58 |
26 |
1,2 |
13 |
0,060 |
59 |
26 |
1,5 |
43 |
0,062 |
59 |
25 |
1,3 |
14 |
0,064 |
57 |
25 |
1,4 |
44 |
0,063 |
60 |
24 |
1,4 |
15 |
0,061 |
58 |
27 |
1,3 |
45 |
0,064 |
61 |
25 |
1,5 |
16 |
0,060 |
59 |
28 |
1,2 |
46 |
0,065 |
62 |
26 |
1,6 |
17 |
0,062 |
58 |
25 |
1,1 |
47 |
0,064 |
60 |
27 |
1,5 |
18 |
0,064 |
60 |
29 |
1,3 |
48 |
0,063 |
59 |
28 |
1,4 |
19 |
0,063 |
57 |
28 |
1,2 |
49 |
0,062 |
58 |
29 |
1,3 |
20 |
0,065 |
60 |
29 |
1,1 |
50 |
0,061 |
57 |
30 |
1,2 |
21 |
0,061 |
58 |
27 |
1,4 |
51 |
0,060 |
56 |
31 |
1,1 |
22 |
0,062 |
56 |
26 |
1,5 |
52 |
0,061 |
55 |
29 |
1,0 |
23 |
0,064 |
57 |
28 |
1,4 |
53 |
0,062 |
57 |
30 |
1,1 |
24 |
0,060 |
58 |
29 |
1,3 |
54 |
0,063 |
58 |
28 |
1,2 |
25 |
0,061 |
58 |
30 |
1,2 |
55 |
0,064 |
59 |
27 |
1,1 |
26 |
0,062 |
57 |
31 |
1,3 |
56 |
0,065 |
57 |
26 |
1,3 |
27 |
0,063 |
59 |
30 |
1,4 |
57 |
0,064 |
60 |
25 |
1,4 |
28 |
0,064 |
60 |
25 |
1,3 |
58 |
0,063 |
61 |
24 |
1,5 |
29 |
0,061 |
61 |
26 |
1,2 |
59 |
0,062 |
62 |
25 |
1,2 |
30 |
0,064 |
59 |
28 |
1,1 |
60 |
0,061 |
60 |
26 |
1,1 |
1-30 н±сќаулар ‰шін: 31-60 н±сќаулар ‰шін:
Д1═ 0,4 кг/с Д1═
0,5 кг/с
Д2═ 0,8 кг/с Д2═
0,7 кг/с
Д3═ 1,9 кг/с Д3═
2,0 кг/с
Д4═ 0,9 кг/с Д4═
0,8 кг/с
Барлыќ н±сќалар ‰шін:
670 кг/м3;
Sесеп ═50000
Па; Qшеп.1═4800 кДж/кг –бірінші аймаќтаѓы ќабылданѓан жылу; r =1150 кДж/кг бу т‰зілу
жылулыѓы; ќалќан кедергілерініњ ќосынды еселеуіші zќал=8 ([1], 2-мысалды ќ-з).
dќал/δќал=60/4мм; ќалќан
ќ±бырларыныњ саны nќал=32; т‰сіру ќ±бырларыныњ саны nт-у=4;
(d/δ) т-у=108/9мм; ќазан даѓырасындаѓы ќысым p=11МПа; h/p=0,0000414 кДж/Па.
1.2-сурет. Есептік жай контур с‰лбесі
2 Єдістемелік н±сќаулар
Ќалыпты айналмадан айтарлыќтай
ауытќыѓанда субу ќоспасыныњ жоѓары ќозѓалуы тоќтайды: булыќ тоќырау
кµпіршіктері (“булыќ тыѓындар”) т‰зіледі. Б±л ќ±былысты айналма тоќырауы (застой) дейді. Айналма тоќырауы ќ±быр металыныњ
аса ќызуыныњ, “б±лтыюлардыњ” (“отдушины”) пайда болуына жєне ќ±бырдыњ апаттыќ
тесілуіне алып келеді.
Даѓыраныњ сулыќ кµлеміне ќосылѓан
нашар ќыздырылатын ќалќан ќ±бырында судыњ тіпті кері ќозѓалысы пайда болуы
м‰мкін. Б±ны айналманыњ аударылуы
(опрокидывание) дейді.
Айналма контурыныњ ж±мыс істеу
орныќтылыѓы т‰сіру ќ±бырлар ж±мысыныњ б±зылуына: оларда бу т‰зілуге
(кµпіршіктенуге) немесе ќ±йындыќ ш±њќырлар арќылы олардыњ буды ќармауына да
байланысты болады.
Іс ж‰зінде даѓыралы су-ќ±бырлы бу
ќазандарында айналмалыќ апаттардыњ кµбі аз ж‰ктемелерде оттыќтардыњ бірќалыпты
емес ж±мыс істеу мен ошаќ ќ±тысыныњ ќождану жаѓдайында д±рыс емес пайдалануѓа
жєне пайдалану барысында µтпелі тєріптердіњ пайда болуына байланысты.
2.1 Айналманыњ тоќырауы мен аударылуын тексеру
Контурлардыњ айналма сенімділігі сенімділік шарттыќтары (критерий) бойынша
тексеріледі. Айналма б±зылуыныњ жоќтыѓы 10℅ -дыќ ќорды ескеріп ењ аз
ќыздырылѓан ќ±бырлар ‰шін орындалады.
Егер
sтоќ /sесеп >
1,1 (1.1) болса контурда айналма тоќырауы
болмайды деп ќабылданады.
Егер
sауд /sесеп >
1,1
(1.2) болса контурда айналманыњ аударылуы болмайды деп ќабылданады.
М±нда sтоќ , sауд – сєйкесті айналма
тоќырауыныњ жєне аударылуыныњ пайдалы тегеуріндері. Оларды аныќтау ‰шін алдымен
келтірілген орташа жылдамдыѓы аумаќтар бойынша (1.2 сурет) аныќталады:
(1.3)
Сосын ќалќандаѓы будыњ келтірілген орташа жылдамдыѓы
(1.4)
Ќыздырудыњ бірќалыптыеместік еселеуіші ењ аз ќыздырылѓан ќ±быр ‰шін [1],
2.2 жєне 2.3 кестелер бойынша аныќталады:
(1.5)
Ал ќ±рылмалыќ бірдейеместік еселеуіші б±л ж±мыста ηќ-ќ =1 деп
алынады.
Б±л еселеуіштердіњ кµмегімен ењ аз ќыздырылатын ќ±бырдаѓы келтірілген
орташа жылдамдыќ табылады:
(1.6)
Б±л жылдамдыќ кµмегімен [1], 6.3-сурет бойынша тоќыраудыњ орташа
тегеуріндік бу мµлшері φтоќ
аныќталады. Оныњ кµмегімен тоќыраудыњ пайдалы тегеуіріні есептеледі:
sтоќ=Hќалφтоќg (ρ'-ρ'').
(1.7)
sтоќ – дыњ
табылѓан мєні (1.1) бойынша ќалќанныњ пайдалы тегеурінімен sесеп салыстырылады да айналма тоќырауыныњ болуы
немесе болмауы туралы т±жырым жасалады.
Айналманыњ аударылуын тексеру ‰шін орта кері ќозѓалѓандаѓы ќыздыруѓа
дейінгі аумаќтаѓы келтірілген орташа жылдамдыќ
, (1.8)
Орта кері ќозѓалѓанда кµтеру ќ±бырларындаѓы келтірілген орташа жылдамдыќ
. (1.9)
Ќ±бырдыњ тµменгі бµлігінде ќысым µсуіне байланысты келтірілген жылдамдыќќа
т‰зету [1], 6.6 сурет
бойынша алынады.
Нашар ќыздырылатын ќ±бырдаѓы будыњ келтірілген орташа жылдамдыѓы
(1.10)
Ќалќан кедергісініњ меншікті еселеуіші
zќал/Hќал.
(1.11)
(1.10) жєне (1.11)-ді пайдаланып [1], 6.5 сурет бойынша -ды алып аударылудыњ пайдалы тегеурінін есептеуге болады
(1.12)
м±нда - аударылудыњ меншікті пайдалы тегеуріні.
-дыњ табылѓан мєні (1.2) бойынша ќалќанныњ пайдалы
тегеурінімен салыстырылады да
айналма аударылуыныњ болуы немесе болмауы туралы т±жырым жасалады.
2.2 Кµпіршіктенудіњ (т‰сіру
ќ±бырларына кіруде судыњ ќайнауы) жоќтыѓын тексеру
Б±л ж±мыста су даѓырадан шыќќаннан кейін жатыќ аумаќ жоќ (1.2-суретті ќ-з)
деп ќабылданады. Барлыќ ќоректік су буды б±рќылдатып жууѓа (барботажная
промывка пара) жіберілгендіктен даѓырадаѓы кемќыздыру нµлге тењ болады. Осы
себептен [1], (6.20) – кейіптеме мына т‰рге келеді:
(1.13)
м±нда hдењ=0,8м (даѓыраныњ ішкі диаметрі 1,6м), ξк-у –
кірудегі жергілікті кедергі еселеуіші ([1], 3 – ќосымшаны ќ-з).
Есептік тєртіпте т‰сіру ќ±бырларына кірудіњ наќты жылдамдыѓы
(1.14)
м±нда Gайн – су шыѓысы, кг/с; Fт-у – барлыќ
т‰сіру ќ±бырларыныњ µту ќимасы, м2. Б±л ж±мыста Gайн = 52кг/с; Fт-у =0,0254 м2 деп
ќабылданады.
(1.13)
жєне (1.14) бойынша жылдамдыќтарды салыстырады. Егер
(1.15) болса, т‰сіру ќ±бырларына кіруде кµпіршіктену болмайды.
2.3 Ќ±йындыќ ш±њќырлардыњ буды ќармауыныњ
(захват) жоќтыѓын тексеру
Т‰сіру
ќ±бырларына кіру тесіктерініњ ‰стіндегі с±йыќ баѓаныныњ биіктігі жеткіліксіз
болса, онда ќ±йындыќ ш±њкырлар арќылы даѓыраныњ булыќ кµлемінен т‰сіру ќ±бырларына
бу ќармалуы (кіруі) м‰мкін. Б±л айналманыњ айтарлыќтай б±зылуына алып келуі
м‰мкін. Егер дењгейдіњ салыстырмалы биіктігі Hдењ /dт-у
[1], 6.9 сурет бойынша аныќталѓан р±ќсатты мєнінен ‰лкен болса, онда буды
ќармау болмайды.
ЄДЕБИЕТ ТІЗІМІ
1. Лебедев И.К. Гидродинамика паровых котлов. –М.: Энергоатомиздат,
1987.-238с.
2. Н±рекен Е. Бу ќазандарыныњ
с±йыќќозѓалымы, бу µндіруі жєне айнымалы тєртіптері. –Алматы: АЭжБИ, 2003. –
84б.
3. Дубовик В.П. Гидродинамика и
генерация пара в парогенераторах. Методическии указания обучающихся по к
расчетно-графической работе для студентов специальности 2201-Тепловые
электрические станции. –Алматы: 1998. – 22с.
МАЗМ¦НЫ
1
Тапсырма ……………………………………………………
2 Єдістемелік н±сќаулар………………………………………
2.1 Айналманыњ тоќырауы мен аударылуын тексеру…………
2.2 Кµпіршіктенудіњ (т‰сіру
ќ±бырларына кіруде судыњ
ќайнауы) жоќтыѓын тексеру………………………………….
2.3
Ќ±йындыќ
ш±њќырлардыњ буды ќармауыныњ (захват) жоќтыѓын тексеру …………………………………………….
3 Єдебиет тізімі ………………………………………………….
2004 ж. жоспары
бойынша, реті 3
Есенбек Н±рекен
БУ¤НДІРГІШТІЊ С¦ЙЫЌЌОЗЃАЛЫМЫ ЖЄНЕ БУ ¤НДІРУІ
пєні бойынша
˝Жай контурдаѓы табиѓи айналымныњ сенімділігін аныќтау˝
есептік-сызба ж±мысына єдістемелік н±сќаулар
Жылунергетика мамандыѓыныњ студенттері ‰шін
Редакторы: Ж. Байбураева
Басуѓа ќол ќойылды Ќалпы 90х84 1/16
Таралымы 50 экз. № 1 баспаханалыќ
ќаѓаз
Кµлемі 0,6
есептік - баспа табаќ Тапсырыс Баѓасы 20 тг
Алматы энергетика
жєне байланыс институтыныњ кµшірме-кµбейткіш бюросы.
480013, Алматы
ќаласы, Байт±рсын±лы кµшесі, 126