ЭЛЕКТР ТІЗБЕКТЕРІНІҢ ТЕОРИЯСЫ.

Коммерциялық емес акционерлік қоғам

АЛМАТЫ ЭНЕРГЕТИКА ЖӘНЕ БАЙЛАНЫСУНИВЕРСИТЕТІ

Электротехниканың теориялық негіздері кафедрасы

 

ЭЛЕКТР ТІЗБЕКТЕРІНІҢ ТЕОРИЯСЫ.

               СЫЗЫҚТЫ  ЖӘНЕ  СЫЗЫҚТЫ ЕМЕС  ТІЗБЕКТЕР.

 

5В070400 – Есептеу техникасы және бағдарламалық қамтамасыз ету  мамандығының студенттері үшін 
№ 1–3 есептеу-сызбалық жұмыстарға  арналған әдістемелік нұсқаулар

 

Алматы 2013

ҚҰРАСТЫРУШЫЛАР: Зуслина Е.Х., Оңғар Б. Электр тізбектерінің теориясы. Сызықты және сызықты емес тізбектер: 5В070400 – Есептеуіш техника және бағдарламалық қамтамасыз ету  мамандығының студенттері үшін № 1–3 есептеу-сызбалық жұмыстарға  арналған әдістемелік нұсқаулар.  - Алматы: АЭжБУ, 2013. –  21бет.

 

Әдістемелік нұсқауда «Электр тізбектерінің теориясы» пәні бойынша  № 1– 3 есептеу–сызбалық жұмыстары келесі тақырыптар бойынша құралған: «Сызықты электр тізбектерінің тұрақты тогын есептеу», «Бірфазалы синусоидалы токтың тармақталған сызықты электр тізбегін есептеу», «Синусоидалы емес электр тізбегін есептеу». Әдістемелік нұсқауда (ЕСЖ) есептік–сызбалық жұмысын безендіру, орындау талап етіледі. Есептеу–сызбалық жұмыс 5В070400 мамандықтарының студенттері үшін ЭТТ 1 пәнінің типтік бағдарламасына сәйкес келеді.

 Без.- 36, кесте - 10, әдеб. көрсеткіші - 8.

 

Пікір беруші: техн.ғыл.канд., проф. Қазиева Ғ.С.

 

 «Алматы энергетика және байланыс университетінің» коммерциялық емес акционерлік қоғамының 2013 ж. баспа жоспары бойынша басылады.

             

 Ó«Алматы энергетика және байланыс университетінің» КЕАҚ, 2013 ж.

          1 Есептеу-сызбалық жұмысты орындау мен безендіруді талап ету

 

1.1   Есептеу-сызбалық жұмысты (ЕСЖ) орындауға келесі элементтер

қосылады:

          а) титулдық бет (А қосымша);

          б) берілгені:

          в) мазмұны;

          г) кіріспе;

          д) негізгі бөлім;

          е) қорытынды;

          ж) әдебиеттер тізімі;

          к) қосымша.

          1.2 Тапсырманың мәтіні өз нұсқасына сәйкес барлық суреттерімен және сандық мәндерімен толық жазылуы тиіс.

          1.3 Есептеу-сызбалық жұмысының әрбір тарауының атауы болуы тиіс.

          1.4 Есептеу–сызбалық жұмыс қолжазба түрінде немесе компьютерлік баспаны қолдану арқылы (Microsoft Word бағдарламасында, 14 шрифтпен, интервалы 1,0 – 1,5). Мәтін А4 форматты ақ қағазының біржағында (бетінде) жазылады. Қағаздың барлық төрт жағынан орын қалу керек: сол жағынан – 30 мм, оң жағынан  - 10 мм, үстіңгі және төменгі жағынан – 20 мм.

          1.5 Есептеу–сызбалық жұмыстың барлық парақтары нөмірленген болуы тиіс (титулдық бет пен қосымшаны қоса).

          1.6 Есептеулер түсініктемелерімен жазылуы тиіс. Тек есептеу кейіптемелері мен қорытынды нәтижелерінің келтірілуі жеткіліксіз. Есептеу – сызбалық жұмысында есептеулер мен түсініктемелері қысқартылған жағдайда қорғауға жіберілмейді.

          1.7 Суреттер нөмірленген болуы тиіс.

          1.8 Сызбаларда өлшенетін шамалардың атаулары мен өлшем бірліктерін көрсетуі тиіс. Диаграмманы және графикті (сызба) қолдану ыңғайлы болу үшін үшін масштаб таңдалынуы қажет.

          1.9 Белгілі бір өлшемі бар шамаларды қорытынды мәнімен және өлшем бірлігімен жазу керек. Электрлік шамалардың барлық белгілері МЕМСТ – қа сәйкес болуы тиіс.

          1.10 Кіріспеде жұмыстың мақсаты, талдау әдісі және электр тізбегінің есептеу режимі келтірілуі тиіс. «КІРІСПЕ» сөзі бас әріптерімен тақырып түрінде жазылады.

          1.11 Қорытындыға талдау және жұмыстың нәтижесін бағалау кіреді.

          1.12 Есептеу–сызбалық жұмыс тексерілуге оқу процесінің графигіне сәйкес уақытында тапсырылуы тиіс. Тапсырылмаған жағдайда қорытынды балы төмендетіледі.

 

          2 Есептеу–сызбалық жұмыс №1.  Тұрақты токтың сызықты электр тізбегін есептеу

 

          Тәуелсіз ЭҚК көзінен және J тәуелсіз ток көзінен құралған тұрақты токтың электр тізбегі (2.1-2.10 суреттерді қараңыз) үшін келесілерді орындау:     2.1 Кіріспе жазу. Кіріспеде жұмыстың мақсаты және электр тізбегінің есептеу режимі келтірілуі тиіс.  

          2.2 Кирхгоф заңы бойынша жүйе теңдеулер жүйесін құру.

2.3 Контурлық токтар әдісімен электр тізбегінің барлық тармақтарының  токтарын есептеу.

2.4 Түйінді потенциалдар әдісімен электр тізбегінің барлық тармақтарының  токтарын есептеу.

 2.5 Қуаттар тепе-теңдігін тексеру.

2.6 Қорытынды жазу. Қорытындыға талдау және жұмыстың нәтижесін бағалау кіреді.  

          Нұсқа 2.1-2.3 кестесінен сынақ кітапшасының нөмірі мен аты-жөнінің бірінші әрпіне сәйкес таңдап алынады.

 

2.1 к е с т е

Оқуға түскен жылы

Сынақ кітапшасының соңғы саны

Жұп

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

Тақ

0

9

8

7

6

5

4

3

2

1

Сұлба №

2.1

2.2

2.3

2.4

2.5

2.6

2.7

2.8

2.9

2.10

Е1, В

120

70

60

110

75

80

85

95

100

65

Е2, В

80

90

70

85

80

100

70

65

95

75

Е3, В

100

80

85

70

50

110

60

100

80

90

 

 2.2  к е с т е

Оқуға түскен жылы

Сынақ кітапшасының соңғы санының алдыңғысы

Жұп

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

Тақ

0

9

8

7

6

5

4

3

2

1

R1, Ом

80

65

80

85

90

65

58

110

120

110

R2, Ом

70

80

100

70

110

105

115

120

95

90

R3, Ом

80

75

65

115

120

100

80

95

75

86

 

           2.3 к е с т е

Оқуға түскен жылы

Тегінің бірінші әрпі

Жұп

БЛЦӘ

КХҚІ

ВМЧҢ

ГНШ

ДОЯҒ

ЕПР

ЖСЗһ

ТЭИӨ

УЮФҰ

АЩЫҮ

Тақ

КХӘ

ВМЧІ

ГНШҢ

БЛЦ

ЕПРҒ

ДОЯҮ

ТЭИҰ

ЖСЗҚ

АЩЫӨ

УЮФһ

R4, Ом

100

110

120

130

90

80

60

75

95

85

J, A

0,05

0,04

0,07

0,06

0,03

0,05

0,07

0,08

0,06

0,08

 

 

 

 

 

      2.1 сурет                                                2.2 сурет

 

 

 

 

                          2.3 сурет                                                   2.4 сурет

 

 

           

    2.5 сурет                                                    2.6 сурет

 

 

 

                        2.7 сурет                                                        2.8 сурет

 

  

 

2.9 сурет                                                          2.10 сурет

            3 Есептеу–сызбалық жұмыс №2. Бірфазалы синусоидалы токтың тармақталған электр тізбегін есептеу

 

ЭҚК-нің синусоидалы көздерінен және токтың синусоидалы көздерінен тұратын бірфазалы синусоидалы токтың тармақталған электр тізбегін (3.1−3.10 суреттерді қараңыз) есептеу үшін келесілерді орындау керек:

3.1 Кіріспе жазу. Кіріспеде жұмыстың мақсаты және бірфазалы синусоидалы токтың тармақталған электр тізбегін есептеу әдістері келтірілуі тиіс. 

          3.2 Кирхгоф заңы бойынша лездік (дифференциалды) және кешенді түрдегі теңдеу жазу.

3.3 Контурлық токтар әдісімен сұлбаның барлық тармақтарындағы кешенді токтарды есептеу.

3.4 Түйінді потенциалдар әдісімен сұлбаның барлық тармақтарындағы кешенді токтарды есептеу.

          3.5 Сұлбаның барлық тармақтарындағы токтардың әсерлік мәндерін жазу.

3.6 Қуаттар тепе-теңдігін тексеру.

3.7 Қорытынды жазу. Қорытындыға талдау және жұмыстың нәтижесін бағалау кіреді.  

          Нұсқа 3.1-3.3 кестесінен сынақ кітапшасының нөмірі мен аты-жөнінің бірінші әрпіне сәйкес таңдап алынады.

 

 

3.1 к е с т е

Оқуға түскен жылы

Сынақ кітапшасының соңғы саны

Жұп

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

Тақ

0

9

8

7

6

5

4

3

2

1

Сұлба №

3.1

3.2

3.3

3.4

3.5

3.6

3.7

3.8

3.9

3.10

Еm1, В

100

50

80

70

60

70

85

75

90

110

Ψe1, град.

-60

30

45

-45

-30

0

-30

-60

70

45

Еm2, В

90

80

85

70

60

95

90

50

65

100

Ψe2, град.

45

-45

60

-60

-30

30

0

-90

90

0

Еm3, В

70

75

85

80

50

90

60

95

100

50

Ψe3, град.

30

0

45

-30

60

-40

70

-90

30

-60

 

         

 

 

 

 

 

 

   3.2 к е с т е

Оқуға түскен жылы

Сынақ кітапшасының соңғы санының алдыңғысы

Жұп

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

Тақ

0

9

8

7

6

5

4

3

2

1

R1, Ом

60

90

70

80

50

80

100

105

80

70

R2, Ом

90

75

60

95

76

88

68

84

90

80

R3, Ом

70

80

86

100

80

70

85

110

100

90

         

 3.3 к е с т е

Оқуға түскен жылы

Тегінің бірінші әрпі

Жұп

БЛЦӘ

КХҚІ

ВМЧҢ

ГНШ

ДОЯҒ

ЕПР

ЖСЗһ

ТЭИӨ

УЮФҰ

АЩЫҮ

Тақ

КХӘ

ВМЧІ

ГНШҢ

БЛЦ

ЕПРҒ

ДОЯҮ

ТЭИҰ

ЖСЗҚ

АЩЫӨ

УЮФһ

J, A

0,03

0,04

0,06

0,05

0,07

0,08

0,09

0,03

0,06

0,05

ΨJ, град.

0

45

-60

60

30

-30

0

-45

-90

90

R4,Ом

90

60

78

48

60

40

38

68

90

100

XL1, Ом

80

70

75

95

80

90

60

45

100

60

XC1, Ом

60

30

30

50

50

65

100

90

80

100

XL2, Ом

90

40

40

75

30

80

68

60

50

90

XC2, Ом

64

70

80

100

80

20

100

75

88

60

XL3, Ом

60

40

35

75

40

95

80

96

50

85

XC3, Ом

100

90

75

25

90

35

40

60

92

95

XL4, Ом

90

80

40

45

110

64

80

70

46

60

XC4, Ом

40

100

80

60

70

80

50

110

100

90

Еm4, В

90

60

80

110

90

100

90

75

90

100

Ψe4, град.

-40

-45

60

-45

0

60

-30

-60

70

0

Еm5, В

80

70

100

80

60

70

110

75

90

110

Ψe5, град.

70

60

90

-30

-40

0

90

-60

70

-90

           

 

 

                    

          3.1 сурет                                                             3.2 сурет

 

 

                          3.3   сурет                                             3.4 сурет

         

 

        3.5    сурет                                                                    3.6 сурет

 

 

 

                        3.7 сурет                                                          3.8 сурет

 

 

 

 3.9    сурет                                       3.10 сурет

 

 

 

4  Есептеу–сызбалық жұмыс №3.  Синусоидалы емес токтың  сызықты электр тізбектерін есептеу

 

Электр тізбегі синусоидалы емес периодикалық кернеу көзімен u(t) қосылған. Синусоидалы емес периодикалық кернеу көзі u(t) 4.11− 4.15 суреттерінде көрсетілген. Электр сұлбалары 4.1 − 4.10 суреттерде келтірілген. Келесілерді орындау талап етіледі:

1) Кіріспе жазу. Кіріспеде жұмыстың мақсаты және бірфазалы синусоидалы емес электр тізбегін есептеу әдістері келтірілуі тиіс

2)  Электр тізбегінің тармақтарындағы синусоидалы емес  токтарының лездік мәндерін анықтау.

3) Синусоидалы емес периодикалық кернеу көзінің U әсерлік мәндерін және   синусоидалы емес периодикалық ,, токтардың әсерлік мәндерін анықтау. 

4) Тізбектің активті, реактивті және толық қуаттарын анықтау.

5) 4.1 кестеде көрсетілген токтардың бірінің лездік мәнінің сызбасын тұрғызу.

6) Электр тізбегінің кіріс кернеуі мен тогының амплитуда-жиіліктік және фаза-жиіліктік спектріның сызбасын тұрғызу.

7) Қорытынды жазу. Қорытындыға талдау және жұмыстың нәтижесін бағалау кіреді. 

          Нұсқа 4.1-4.3 кестесінен сынақ кітапшасының нөмірі мен аты-жөнінің бірінші әрпіне сәйкес таңдап алынады.

 

 

4.1 к е с т е

Оқуға түскен жылы

Сынақ кітапшасының соңғы саны

Жұп

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

Тақ

0

9

8

7

6

5

4

3

2

1

Сұлба №

4.2

4.6

4.9

4.4

4.1

4.7

4.5

4.3

4.8

4.10

u(t)

4.11

4.13

4.12

4.14

4.15

4.14

4.15

4.13

4.12

4.11

Um, В

80

90

60

40

80

70

60

50

100

110

, рад.

π/4

-

-

-

-

-

-

-

-

π/6

Токтың графигі

i2

i1

i3

i1

i2

i3

i1

i2

i3

i2

 

 

 

          4.2 к е с  т е

Оқуға түскен жылы

Сынақ кітапшасының соңғы санының алдыңғысы

Жұп

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

Тақ

0

9

8

7

6

5

4

3

2

1

L1,мГн

3,0

4,5

5,0

6,5

3,5

4,0

5,5

5,2

4,6

6,0

L2, мГн

4,2

6,8

5,6

5,5

4,7

6,0

7,5

6,0

6,5

4,6

L3, мГн

6,0

5.0

6,5

4,0

5,5

6,5

4,0

5,0

6,0

4,8

, рад./с

4000

6000

3000

6500

4500

6000

6500

7000

5500

6000

 

 

 

 

 

 

  4.3 к е с т е

Оқуға түскен жылы

Тегінің бірінші әрпі

Жұп

БЛЦӘ

КХҚІ

ВМЧҢ

ГНШ

ДОЯҒ

ЕПР

ЖСЗһ

ТЭИӨ

УЮФҰ

АЩЫҮ

Тақ

КХӨ

ВМЧІ

ГНШҢ

БЛЦ

ЕПРҒ

ДОЯҮ

ТЭИҰ

ЖСЗҚ

АЩЫӨ

УЮФһ

R1,Ом

80

70

110

100

60

96

100

90

110

95

R2,Ом

90

100

80

80

90

67

86

54

70

85

R3,Ом

60

90

90

94

50

85

76

68

85

70

С1,мкФ

4,5

5,0

2,8

3,0

3,5

4,6

6,0

4,0

2,6

3,5

С2, мкФ

3,0

3,8

4,8

4,4

3,5

3,8

2,4

3,4

2,9

4,0

С3, мкФ

2,5

4,0

3,0

2,0

4,5

3,8

4,6

4,0

3,4

2,8

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

                4.1 сурет                                                      4.2 сурет

 

                   4.3 сурет                                                      4.4 сурет        

 

                    4.5 сурет                                                    4.6 сурет

         

 

                                      

                         4.7 сурет                                                    4.8 сурет     

         

            4.9 сурет                                                    4.10 сурет  

 

               

                        

4.11 сурет

 

 

 

 

                              

4.12 сурет

               

                                  

4.13 сурет

 

 

           

                                  

4.14 сурет

 

 

 

           

                                 

4.15   сурет

                                  

 

 

 

            5  № 1,2,3 есептеу–сызбалық жұмысты есептеудің әдістемелік нұсқаулары

 

Тұрақты токтың тізбегін есептеу

Кирхгоф заңдары. Кирхгофтың бірінші заңы: электр тізбегіндегі түйіндеріндегі токтардың алгебралық қосындысы нөлге тең: . «+» таңбасымен түйінге қарай бағытталған токтар жазылады, ал «-» таңбасымен түйіннен шығатын токтар (немесе керісінше) жазылады. Кирхгофтың бірінші заңымен құрылған теңдеулер саны мынаған тең: nтеңдеу саны= Nтүй-1, мұндағы Nтүй - тізбектегі түйіндер саны. Кирхгофтың екінші заңы: электр тізбегінің кез келген тұйық контурында осы контурға кіретін кедергілер мен токтардың көбейтіндісінің алгебралық қосындысы ЭҚК-нің алгебралық қосындысына тең: .  кернеуі «+» таңбасымен жазылады, егер  тогының оң бағыты контурдың өту бағытымен сәйкес болса, онда «-» таңбасымен жазылады.  ЭҚК бағыты контурды өту бағытымен сәйкес болса, онда «+» таңбасымен, ал  ЭҚК бағыты контурды өту бағытына қарама-қарсы болса, онда «-» таңбасымен жазылады. Кирхгоф заңымен құрылатын теңдеулер саны: nтең саны=Nтар – (NTүй -1)-NJ , мұндағы Nтар - тармақ саны, NJ - ток көзінің саны. Кирхгофтың бірінші және екінші заңдарымен құрылған теңдеулер саны тізбектің тармақтарындағы белгісіз токтардың санына тең: nтең саны+Y.  Кирхгоф заңын құрудың реті:

а) тізбектің тармақтарында токтың оң бағытын қалауынша таңдап алады және Кирхгофтың бірінші заңы бойынша тізбек түйіндері үшін теңдеу жазылады;

б) ток көзінен тұрмайтын тәуелсіз контур таңдап алынады (егер әрбір контурдың бірден кем емес тармағы бар болса, контурлар тәуелсіз) контурды өту бағыты қалауынша таңдалынады, содан кейін контурлар үшін Кирхгофтың екінші заңымен теңдеу құрылады.

           Идеал ток көзі бар электр тізбектері үшін Кирхгофтың екінші заңымен теңдеу құрғанда, ток көзінен тұрмайтын тәуелсіз контур таңдап алынады. 

Контурлық токтар әдісі (КТӘ).

Егер электр тізбегінде идеал ток көзі болса, онда контурлық токтар әдісі бойынша теңдеу құру кезінде контурлық токтарды әрбір ток бір ток көзі бойымен жүретіндей етіп таңдау керек (бұл контурлар сәйкесінше ток көзінің токтарына сәйкес келіп, есеп шартымен беріледі). Қалған контурлық (nтеңдеу саны=Nтар-Nтүй+1-Nидеал ток  ; белгісіз контурлық токтардың теңдеулер саны, Nтар –тармақ саны; Nтүй – түйін саны; Nидеал ток – идеалды ток көзі саны). Қалған контурлық токтарды анықтау үшін Кирхгофтың екінші заңы бойынша контурлық токтар теңдеуін құрамыз.

Тұрақты ток тізбегі үшін (5.1 суретті қараңыз) контурлық токтар әдісімен теңдеулер жүйесін құрамыз.

5.1 сурет

 

          (5.1)                          

 

Түйінді потенциалдар әдісі (ТПӘ).

Түйінді потенциалдар әдісі теңдеулер санын nтеңдеу саны= Nтүй-1- ге дейін азайтуға мүмкіндік береді. Түйінді потенциалдар әдісінің мәні элекр тізбегінің түйіндерінің потенциалдарын анықтау. Токтар Ом заңы бойынша есептеледі. Түйінді потенциалдар әдісімен теңдеулер жүйесін құрған кезде бір түйіннің потенциалын нөлге теңестіріп алады. Қалған түйіндердің потенциалдарын анықтау үшін теңдеулер жүйесі құрылады. Егер электр сұлбасы идеалды ЭҚК  көзінен  және кедергісі нөлге тең тармақтан құралған болса, онда түйінді потенциалдар әдісімен теңдеулер жүйесін құрған кезде осы тармақпен байланысқан түйіннің потенциалын нөлге теңестіреміз. Сонда басқа түйіннің потенциалы ЭҚК -ге тең болады. Қалған түйіндердің потенциалдарын анықтау үшін ТПӘ-мен теңдеулер жүйесін құрастырамыз.

Тұрақты ток тізбегі үшін түйінді потенциалдар әдісімен теңдеулер жүйесін құрамыз (5.1 суретті қараңыз). 2- түйіннің потенциалын нөлге тең деп аламыз, сонда 1- түйіннің потенциалы ЭҚК -ке тең болады:

 

                           (5.2)

 

тең екендігін ескеріп,  қосылғышын теңдіктің оң жағына өткіземіз.  

 


                                      (5.3)

 

I1, I2,  I3, I4  токтарын Ом заңы бойынша анықтайды, идеал ЭҚК  көзінен тұратын тармақтағы  тогын Кирхгофтың бірінші заңы бойынша есептейді.

 

          Бірфазалы синусоидалы токтың тармақталған электр тізбегін есептеу.

Дифференциалды түрдегі Кирхгоф заңдары.

Дифференциалды түрдегі Кирхгоф заңдары айнымалы ток пен кернеудің  лездік  мәндері үшін жазылады.  Кирхгофтың бірінші заңы: сұлбаның түйіндеріндегі лездік токтардың алгебралық қосындысы нөлге тең:                           .

Қарастырылып жатқан түйінге қарай оң бағытталған токтар «+» таңбасымен жазылады, ал «-» таңбасымен түйіннен шығатын  токтар (немесе керісінше) жазылады. Кирхгофтың бірінші заңымен құрылған теңдеулер саны мынаған тең: nтеңдеу саны= Nтүй-1, мұндағы Nтүй - тізбектегі түйіндер саны. Кирхгофтың екінші заңы: сұлбаның кез келген тұйық контурындағы барлық  кернеу көздерінің лездік ЭҚК-терінің алгебралық қосындысы сол контурдағы  қалған басқа элементтердің лездік кернеулерідің  алгебралық қосындысына тең:

.

 

Кирхгофтың екінші заңы сұлбаның тәуелсіз контуры үшін жазылады. Тәуелсіз контурларды таңдау тұрақты ток тізбегіндегідей таңдалынады.

Егер   тогының оң бағыты контурдың өту бағытымен сәйкес болса, лездік кернеу «+» таңбасымен жазылады, ал кері жағдайда кернеу «-» таңбасымен жазылады.

          Егер -ның  оң бағыты контурдың өту бағытымен сәйкес болса, онда лездік ЭҚК  «+» таңбасымен жазылады.

                    Синусоидалы токтың электр  тізбегін есептеу синусоидалы ЭҚК, кернеу және  токтардың кешенді мәнінің бейнесіне негізделеді (5.1 кестені қараңыз):

 

                    5.1 к е с т е

Синусоидалы уақыт функциясы

Кешенді  амплитудасы

Кешенді әсерлік мәні

 

          Синусоидалы ЭҚК, кернеу және  токтардың кешенді мәнімен көрсетілуі тұрақты ток тізбегін есептеу әдісін синусоидалы ток  тізбегін есептеуге қолдануға мүмкіндік береді. Синусоидалы ток  тізбегі үшін кешенді түрдегі Кирхгоф заңдары теңдеулер жүйесі, тұрақты ток тізбегі үшін кешенді түрдегі Кирхгоф заңдарының теңдеулер жүйесімен үйлеседі. Тек  қана ЭҚК, кернеу, ток және кедергі кешенді шама түрдегі теңдеулер жүйесіне кіреді.

       Мұндағы  -. кешенді түрдегі толық кедергі.

 

 

Сызықты электр тізбегінің синусоидалы емес тогын есептеу үш бөлімнен тұрады:

а) синусоидалы емес ЭҚК тұрақты және синусоидалы құраушыларға (Фурьенің тригонометриялық қатарына) жіктеу (5.1-5.10 суреттерді  қараңыз);

б) беттесу әдісін қолдану және тізбектің әрбір құраушысы үшін бөлек-бөлек ток пен кернеуді есептеу.

Тұрақты ЭҚК құраушысы бар тізбекті есептеу кезінде мынаны ескерген жөн: индуктивтілік кедергі «0»-ге тең және эквиваленттік сұлбада индуктивтілік қысқа тұйықталған тізбекпен ауыстырылады, ал сыйымдылық кедергі  болады және сыйымдылығы бар тармақ ашылады. Кез келген синусоидалы ЭҚК құраушысы бар тізбекті есептеу кезінде кешенді әдісті қолдануға болады, бірақ әртүрлі синусоидалы құраушысы бар кешенді кернеу мен токты қосуға болмайды. Әртүрлі жиіліктегі индуктивтілік және сыйымдылықтың кедергілері бірдей еместігін ескерген жөн, k -шы гармоника үшін  индуктивтілік кедергі , ал k-шы гармоника үшін, сыйымдылық кедергі  ;

в) әрбір құраушы үшін алынған шешімді бірлесіп қарау жобасында ток және кернеу құраушыларының тек лездік мәндері ғана қосылады.

А қосымшасы

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ

АЛМАТЫ ЭНЕРГЕТИКА ЖӘНЕ БАЙЛАНЫС УНИВЕРСИТЕТІ

 

Электротехниканың теориялық негіздері кафедрасы

 

 

 

 

ЭТТ  пәні

Сызықты және сызықты емес тізбектер

Есептеу–сызбалық жұмыс № (жұмыстың толық аты)

 

 

 

 

 

 Жұмысты орындаған _________________  

студенттер                           (тегі, аты-жөні )

Сынақ кітапшасының №____________________

 

Тобы____________________________________

                                                                                                (топ шифры)

 

                                                 Есепті қабылдаған_______________________

                                                                                  (есепті қабылдаған күні)

 

                                            Оқытушы_____________________________

                                                                                        (тегі, аты-жөні )

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Алматы 201…

Әдебиеттер тізімі

 

 1. Бакалов В.П., Дмитриков В.Ф., Крук Б.И. Основы теории цепей.- М.: Радио и связь, 2000.-592 с.

 2. Зевеке Г.В., Ионкин П.А., Нетушил А.В., Страхов С.В. Основы теории цепей.-  М.: Энергоатомиздат, 1989.–528 с.

 3.  Демирчян  К.С.,   Нейман  Л.Р.,   Коровкин  Н.В.,   Чечурин В.Л. Теоретические основы электротехники. – т.1. – Санкт-Петербург: Питер, 2003.-463 с.

 4. Бессонов Л.А. Теоретические основы электротехники. – М.: Гардарики, 1999. – 638 с.

5. Шебес М.Р., Каблукова М.В. Задачник по теории линейных электрических цепей. - М.: Высш. шк., 1990.- 544 с.

6.  Жолдыбаева З.И., Зуслина Е.Х., Коровченко Т.И. Теория электрических цепей 1. Конспект лекций. – Алматы: АИЭС, 2007.- 80 с.

7.  Жолдыбаева З.И., Зуслина Е.Х. Теория электрических цепей 1. Примеры расчета установившихся процессов в линейных электрических цепях. Учебной пособие. – Алматы: АИЭС, 2008.- 93 с.

8. Жолдыбаева З.И., Зуслина Е.Х. Применение Mathcad в теории электрических цепей. Учебной пособие. – Алматы:  АУЭС, 2012.- 83 с.

 

Мазмұны

 

1 Есептеу-сызбалық жұмысты орындау мен безендіруді талап ету                    3

2 Есептеу–сызбалық жұмыс №1. Тұрақты токтың сызықты электр

тізбегін есептеу                                                                                                                        

 

       4

3 Есептеу–сызбалық жұмыс №2.  Бірфазалы синусоидалы токтың тармақталған электр тізбегін есептеу   

 

       7

4 Есептеу–сызбалық жұмыс №3.  Синусоидалы емес токтың  сызықты электр тізбектерін есептеу

 

     10

 5 № 1−3 ЕСЖ есептеудің әдістемелік нұсқауы      

     15

А қосымшасы

     20

Әдебиеттер тізімі

     21

2013. жиынтық жоспары, реті.36