АЛМАТЫ ЭНЕРГЕТИКА ЖӘНЕ БАЙЛАНЫС
ИНСТИТУТЫ
Автоматты
электрбайланыс кафедрасы
ДИСКРЕТТI
ХАБАРДЫ ТАРАТУ
Лабораториялық жұмысты орындауға
арналған әдiстемелiк
нұсқау
(7-12), (38.0140- Байланыс желiлерi мен коммутация жүйелерi,
38.0240-Көпарналы
телекоммуникациялық жүйелерi мамандықтарының
студенттерi үшiн).
2-бөлiм
Алматы 2004
ҚҰРАСТЫРУШЫЛАР: Т.К. Бектыбаев,Қ.С. Чежимбаева.
Дискреттi хабарды
тарату. Лабораториялық жұмысты орындауға арналған
әдiстемелiк нұсқау (380140 -
Байланыс желiлерi мен коммутация
жүйелерi, 380240 - Көпарналы
телекоммуникациялық жүйелерi мамандықтарының
студенттерi үшiн) 2-бөлiм.
- Алматы: АЭЖБИ,2004,-24
бет.
Әдiстемелiк
нұсқау лабораториялық жұмысты орындаудан және оны
хаттаудан, сонымен қатар бақылау
сұрақтарынан тұрады. Әр лабораториялық
жұмыстың жазбасы, эксперименттi
құрылғының қызметтiк схемалары келтiрiлген,
эксперименттi мәлiметтердi өңдеу әдiстемесi берiлген,
керектi әдебиеттер тiзiмi мен бақылау сұрақтары
келтiрiлген.
Барлық лабораториялық жұмыстар << Degem System>> фирмасының
оқу стенттерiн пайдалану арқылы құрылған.
Әдiстемелiк нұсқау 380140 - Байланыс желiлерi мен коммутация жүйелерi, 380240 - Көпарналы
телекоммуникациялық жүйелерi мамандықтарының студенттерi үшiн арналған.
Без.-7 , кесте.-2 , библ.- 6 атау.
Пiкiрші: тех. ғыл. канд., доц. К.Х.Туманбаева.
Алматы энергетика
және байланыс институтының 2004 ж. қосымша жоспары бойынша
басылады.
Ó Алматы энергетика және байланыс институты, 2004 ж.
Лабораториялық
жұмыстарға арналған жалпы жағдайлар
1 Белгiлi бiр
лабораториялық жұмысты iстеу үшiн, студент оның алдыңғы сабақта тапсырма
алады.
2 Лабораториялық жұмыстың нұсқауына қарап, студент
өз бетiнше сұрақтарға дайындалады.
3 Бiрiншi сабақта
студенттер қауiпсiздiк техникасы жөнiнен инструктаж өтедi.
4 Студент эксперименталдық
жұмысты жасаудан бұрын, сұрақтарға жауап берiп,
жұмыс iстеуге рұқсат алады.
5 Себепсiз жұмыс
орындалмаған жағдайда, студент келесi жұмысқа
жiберiлмейдi.
6 Лабораториялық
жұмыстың есебiн әркiм жеке-жеке қорғайды.
7 Ақпарат есебiнiң
құрамында:
а) Алғашқы бет;
ә) Лабораториялық
жұмыстың атымен нөмерi;
б) Жұмыстың
мақсаты;
в) Жұмыстық тапсырма;
г) Қосылыс блок- схемасы;
д) Эксперименттiк тексеру
нәтижелерi, графикалық түрi, есептеулердiң кестесi,
уақыттық диаграммалары және т.б.;
е) Негiзгi техникалық
параметрлерi мен есептеу нәтижелерi;
ж) Жұмыс қортындысын
келтiру.
№7 ЛАБОРАТОРИЯЛЫҚ ЖҰМЫС
Екісымдық жолдағы
екiжақты режимнің жұмысы
7.1 Жұмыстың
мақсаты
Екіжақты режимдегі
екі сымды жолдағы модемдердің жұмысын зерттеу.
7.2 Үй
жұмысы
Екiжақты режимдегі
екі сымды жолдағы модемдердің схемасын оқу.
7.3 Лабораториялық
құрылғылар сипаттамасы
Бұл лабораториялық жұмыста екі МТС-1 блогы, МБ-ІА
қоректендіру блогы және екі деректер тестері
қолданылады
7.4 Жұмыс
тапсырмасы
1- деректер тестері 1; 2 - МТС-1
блогы; 3 -
МТС-1 блогы; 4 -
деректер
тестері 2; 5 - Шығыстар (А және В)
7.1 – сурет. Қосылу блок-схемасы
7.4.1 7.1-суретте
көрсетілген схеманы жинау:
-
Деректер тестерінiң 25-iстiк ажыратқышын, МТС-1 бірінші
блогының J1 ажыратқышымен қосыңыздар;
-
Бірінші модемнің OUT 1 (А және В )
шығысын екінші модемнің шығысымен OUT 1 (А және В )
жалғаңыз;
-
2-деректер тестерінiң 25-iстiк ажыратқышын, МТС-1 екінші блогының J1 ажыратқышымен
қосыңыздар.
7.4.2 МТС-1 бірінші
блогының ажыратып-қосқыштарын келесі жағдайларға
қойыңыз:
-
S1-ден S7-ге дейін:
қосылған (ON);
-
S8: екі сымды жол;
- S9: 0-300 бит/с (шақыру)
-
S10:
қалыпты;
-
S11:
қалыпты.
7.4.3 МТС-1 екінші
блогының ажыратып-қосқыштарын келесі жағдайларға
қойыңыз:
-
S1-ден S7-ге дейін:
қосылған (ON);
-
S8: екісымдық жол;
- S9: 0-300 бит/с (жауап)
-
S10:
қалыпты;
-
S11:
қалыпты.
7.4.4 Екі модемнің
де Р1 деңгейді келтіру
потенциометрлерін 10 жағдайына қойыңыз.
7.4.5 Екі деректер
тестерін 300 бит/с жұмыс режиміне қойыңыз және RTS айырып қосқыштарын қосыңыз.
7.4.6 Қоректендiру
көзін және екі деректер тестерін қосыңыз.
7.4.7 Бірінші деректер
тестерін MARK (БЕЛГI) жағдайына
қойыңыз. ТР1 бақылау нүктесін пайдалана отырып, МТС-1
екінші блогындағы тасушы жиіліктің табылу сигналын анықтап
және берілгендердің қабылдану қабілеттілігін
жазыңыз:
-
Қабылданған
мәндер:
-
Тасушы жиілікті
анықтау:
7.4.8 Екінші
деректер тестерін Space (БОС ОРЫН) жағдайына
қойыңыз. ТР-1 бақылау нүктесін пайдалана отырып тасушы
жиіліктің табылу сигналын анықтап және деректердің
қабылдану қабілеттілігін жазыңыз.
-
Қабылданған
мәндер:
-
Тасушы жиілікті анықтау:
7.4.9 Бірінші деректер тестеріндегі
қосқышты Space (БОС ОРЫН)
жағдайына қойып, 7.4.7-ші қадамды қайталаңыз.
-
Қабылданған
мәндер:
- Тасушы
жиілікті анықтау:
7.4.10 Екінші деректер тестеріндегі ажыратып-қосқышын MARK (БЕЛГI) жағдайына қойып, 7.4.8-ші қадамды
қайталаңыз.
7.4.11 Екі деректер тестерінің таңдау ажыратып-қосқышын RANDOM
(Кездейсоқ сигнал) жағдайына қойыңыз.
7.4.12
Деректер тестерінің мәндерін алып тастаңыз. (RESET- нүктесiн басыңыз). Олар нөлдік
қатені көрсетіп тұру қажет.
7.4.13
Бірінші деректер
тестерінен Force
error (керек
қате) нүктесiн
30 секунттай басып тұрып, екінші деректер тестеріндегі көрсетілген
толық қателер
санын жазып алыңыз.
7.4.14
Екі қателер тестеріндегі мәндерді алып
тастаңыз.
7.4.15 Екінші
деректер тестерінен Force error (керек қате) нүктесiн 30 секунттай басып тұрып,
бірінші деректер
тестеріндегі толық қателер санын жазып алыңыз
7.4.16
МТС-1 бірінші блогындағы S9
қосқышын 0…300 бит/с (Жауап) жағдайына қойыңыз.
7.4.17 МТС-1
екінші блогындағы S9
қосқышын 0…300 бит/с (Шақыру) жағдайына
қойыңыз.
7.4.18 7.4.7-ден 7.4.15-ке дейінгі
қадамдарды қайталаңыз.
а) 7.4.7 қадамы:
қабылданған мәндер:
тасушы жиілікті
анықтау:
ә) 7.4.8
қадамы: қабылданған мәндер:
тасушы жиілікті
анықтау:
б) 7.4.9 қадамы:
қабылданған мәндер:
тасушы жиілікті
анықтау:
в) 7.4.10 қадамы:
қабылданған мәндер:
тасушы жиілікті
анықтау:
г) 7.4.13 қадамы:
қателер саны_____________
д) 7.4.15 қадамы:
қателер саны_____________
7.4.19 Екі
санағыштардағы қателерді алып
тастаңыз.
7.4.20 Бірінші
блоктағы сигнал шығысының
мәнін жайлап ғана азайтыңыз. Сағат
бағытына кері айналатын МТС-1 блогындағы Р1 потенциометрін қолданыңыз.
МТС-1 екінші блоктағы табылатын тасушы жиілік сигналы сөніп
қалғанша, нүктені анықтаңыз. Ол үшін
бақылау нүктесін пайдаланыңыз.
7.4.21 МТС-1 бірінші
блок потенциометрін 10 жағдайына қойыңыз.
7.4.22 Екінші
блоктағы сигнал шығысының
мәнін жайлап ғана азайтыңыз. Сағат
бағытына кері айналатын МТС-1 потенциометрін қолданыңыз. МТС-1 бірінші блоктағы табылатын
тасушы жиілік сигналы сөніп қалғанша, нүктені
анықтаңыз. ТР-1 бақылау нүктесін пайдаланып бірінші
модемдегі деректер қабылдау деңгейін
анықтаңыз.
7.4.23 МТС-1 екінші блок Р1
потенциометрін 10 жағдайына қойыңыз.
7.4.24 Екі деректер тестерінің жылдамдықтарын
1200 бит/с-ке дейін өсіріңіз. Қателер есептегіш
құрылғылары синхронизация жоғалуын байқаңыз
және әр уақытта
қателерді есептеп отырыңыз.
7.4.25 Деректер тестерін және
қоректендіру көздерін сөндіріңіз.
7.5 Қорытындылар
7.5.1 Егер 7.4.7
және 7.4.8
қадамдарында тәжірибе бойынша екі модемде шақыру режимінде
болса,
тасушы жиілікті табу және қабылдау сапалығы жөнінде
нені байқадыңыздар, соны түсіндіріңіз.
7.5.2 Алдыңғы сұраққа қалай жауап бересiз, егер екi модемде жауап
режимiнде тұрған
жағдайда.
7.5.3 7.4.20, 7.4.22 қадамдарда әрбір
қате есептегіштер қандай мәнді көрсетеді, соны жазыңыз.
Неге олай болатындығын түсіндіріңіз.
7.6 Бақылау
сұрақтары
7.6.1 Екiжақты
модем жұмысын түсіндіріңіз.
7.6.2 Интерфейс
сигналдарын атаңыз.
7.6.3 Екі
сымды жолдағы екiжақты
режимнің схемасын салыңыз.
7.6.4 Деректерді салыстыру
себептері.
7.6.5 Қашықтық тексеру не үшін
қолданылады.
А1 қосымшасы
1-
деректер
құрылғыларының соңғы бөлігі; 2 – таратылатын деректер;
3 - деректердің қабылдануы; 4 - сигналдарды
жерлестіру; 5 -
қорғаныс жерлестіру; 6 - тасымалдаушы жиіліктің табылуы;
7 - гибритті
байланыс; 8 - модем; 9 - екісымды
жол.
7.1- сурет. Екісымды
жолдағы екiжақты режим жұмысы
А2
қосымшасы
7.1- кесте Жиіліктерді бөлу
|
TYPE 1 |
ORIGINATE MODEM 6 |
ANSWER MODEM 7 |
||||
|
SPACE 8 |
MARK 9 |
CENTER FREQ 10 |
SPACE 8 |
MARK 9 |
CENTER FRFQ 10 |
|
|
TRANS-MITTER BELL-103 2 |
1070Hz |
1270Нz |
1170Нz |
2025Hz |
2225 Hz |
2125Hz |
|
RECEIVER BELL-103
3 |
2025Hz |
2225 Hz |
2125 Hz |
1070 Hz |
1270Hz |
1170 Hz |
|
TRANS-MITTERCCITT-V.21 |
1180Hz |
980 Hz |
1080Hz |
1850 Hz |
1650 Hz |
1750 Hz |
|
RECEIVER CCITT-V.21 |
1850Hz |
1650 Hz |
1750 Hz |
1180 Hz |
1 980 Hz
|
1080 Hz |
1 - түрі; 2 - “Бэлл” компаниясының
103 таратқыш моделі; 3 - “Бэлл” компаниясының
103 қабылдағыш моделі; 4 - Таратқыш; 5 - қабылдағыш;
6 -
шақырушы модем; 7 - жауап беруші модем; 8 - БОС ОРЫН сигналы; 9 - БЕЛГІ
сигналы; 9 - тасушы жиілік.
7.1 - кестесі “Бэлл” компаниясы
шығарған 103 модемдеріне сәйкес және ХККТТ-ның V.31 шартына сәйкес жұмыстық жиілікті тарату бейнесін
көрсетеді.
№8 ЛАБОРАТОРИЯЛЫҚ ЖҰМЫС
Екісымдық
жолдағы жартылай екiжақты жұмыс режимі
8.1 Жұмыстың
мақсаты
Екі сымды жолмен
қосылған және 0 – 1200 бит/с жылдамдықпен жартылай екiжақты байланыс режимінде жұмыс істейтін екі модемнің
жұмыс принципін зерттеу.
8.2 Үй тапсырмасы
Екісымдық
жолдағы модемдердің жартылай екiжақты жұмыс
режимінің схемасын зерттеу.
8.3 Лабораториялық
құрылғылар сипаттамасы
Берілген
лабораториялық жұмыста MTС – 1 екі блогы,
қоректену көзі блогы МБ – 1А және екі деректер тестері қолданылады.
8.4
Жұмыс
тапсырмасы
1 - бірінші деректер тестері; 2- MTС – 1 бірінші блогы; 3 – 1- шығыс (А және В); 4 – MTС - 1 бірінші блогы; 5 - екінші деректер тестері.
8.1 – сурет. Қосылу блок-схемасы
8.4.1 8.1-суретте көрсетілгендей
схеманы жинаңыз.
-
Бірінші тестердің шығыс ажыратқышын
бірінші MTС-1 блогының JI ажыратқышымен жалғаңыз;
-
Бірінші модемнің OUT 1 (А және В)
шығысын екінші модемнің шығысымен OUT 1 (А және В)
жалғаңыз;
-
Екінші деректер тестерінің шығыс ажыратқышын, екінші MTС-1 блогының JI ажыратқышымен жалғаңыз.
8.4.2 MTС-1 блоктарының екеуініңде
ажыратып–қосқышытарын келесі жағдайға қойыңыз:
-
S1 ден S7 дейін: ON (қосылған);
-
S8: екісымдық жол;
-
S9: 0 –1200 бит/с;
-
S10:
қалыпты;
-
S11:
қалыпты.
8.4.3 Модемдердің
деңгейін басқару Р1 потенциометрін 10 жағдайына қойыңыз.
8.4.4 Деректер тестерінің деректер таңдайтын айырып –
қосқышын MARK (БЕЛГI) жағдайына, деректер беру жылдамдығын 1200
бит/с қойыңыз.
8.4.5 Деректер тестерін
және қоректендiру көзін
қосыңыз.
8.4.6 Бірінші деретер
тестерінің RTS айырып –
қосқышын (беруге сұрау салу) ON жағдайына қойыңыз
(жанып тұр)
8.4.7 Екінші деректер
тестерінің RTS айырып –
қосқышын (беруге сұрау салу) OFF жағдайына қойыңыз
(сөніп тұр).
8.4.8 Бірінші MTС-1 блогындағы TD1 (1-берілетін деректер) TP1 бақылау нүктесімен
жалғаңыз.
8.4.9 Екінші MTС-1 блогындағы RD1 (1-қабылдайтын деректер) TP1 бақылау нүктесімен
жалғаңыз.
8.4.10 Бірінші модемдегі
тасушы жиіліктерді табу сигналдарының жағдайын, берілетін
және қабылданатын мәліметтер жағдайын жазаңыз:
-
тасушы жиіліктерді табу:
-
берілетін деректер:
-
қабылданатын
деректер:
8.4.11 Екінші модемдегі
тасушы жиіліктерді табу сигналдарының жағдайын, берілетін
және қабылданатын деректер жағдайын жазыңыз:
-
тасушы жиіліктерді табу:
-
берілетін деректер:
-
қабылданатын
деректер:
8.4.12 Бірінші деректер
тестерінің RTS (беруге сұрау
салу) ажыратып – қосқышын OFF жағдайына (сөніп тұр) қойыңыз.
8.4.13 Екінші деректер
тестерінің RTS (беруге сұрау
салу) ажыратып – қосқышын ON жағдайына (жанып тұр) қойыңыз.
8.4.14 Екінші деректер
тестерінің деректер таңдау ажыратып – қосқышын SPASE (БОС ОРЫН) жағдайына қойыңыз.
8.4.15 Бірінші модемдегі
тасушы жиіліктерді табу сигналдарының жағдайын, берілетін
және қабылданатын деректер жағдайын жазаңыз:
-
тасушы жиіліктерді табу:
-
берілетін деректер:
-
қабылданатын
деректер:
8.4.16 Екінші модемдегі
тасушы жиіліктерді табу сигналдарының жағдайын, берілетін
және қабылданатын деректер жағдайын жазыңыз;
-
тасушы жиіліктерді табу:
-
берілетін деректер:
-
қабылданатын
деректер:
8.4.17 Екінші деректер
тестерінің деректер таңдау ажыратып-қосқышын RANDOM жағдайына (кездейсоқ
сигнал тізбегі 511 бит) қойыңыз.
8.4.18 MTС – 1 екі блогында да тасушы
жиіліктерді табу сигналдары жағдайын қабылданатын және берiлетін деректер жағдайын
жазыңыз.
Бірінші MTС– 1 блогы:
-
тасушы жиіліктерді табу:
-
берілетін деректер:
-
қабылданатын
деректер:
Екінші MTС– 1 блогы:
-
тасушы жиіліктерді табу:
-
берілетін деректер:
-
қабылданатын
деректер:
8.4.19 Деректер тестерін
және қоректендiру көзін ажыратыңыз.
8.5 Қорытындылар
8.5.1 Егер екi модемдi
де төрт сымды жолмен 0-1200 бит/с жылдамдықпен орнататын
болсақ, онда қандай шығыстары бiр – бiрiмен жалғануы
керек?
8.5.2
Төртсымдық жолда 0-1200 бит/с жылдамдықта
жинақталған көшiрменi
қалай алуға болатынын түсiндiрiңiз.
8.6 Бақылау
сұрақтары
8.6.1 Жартылай екiжақты жүйенi схемада көрсетiңiз.
8.6.2 Жартылай екiжақты модемнiң
жұмысын түсiндiрiңiз.
8.6.3 Неге
машиналардың көбi жартылай екiжақты режимде жұмыс
iстейдi.
8.6.4 Берiлiс үшiн
тазалық жүргiзу қашан болады.
8.6.5 Берiлген
жұмыста интерфейстiң қандай сигналдары қолданылады.
А2 қосымшасы
Жиiлiктiк сипаттама
Белл компаниясының
202 типтi модемдерi Халықаралық консультативтi комитетiнiң V.23 ұсынысына сәйкес
8.1-кестеде көрсетiлгендей жиiлiктiк сипаттамаға ие.
8.1 - кесте Жиiлiктердi тарату
|
ТҮРI |
БЕЛГI |
БОС ОРЫН |
|
202
компании " Белл " |
1200 Гц |
2200 Гц |
|
V.23ЖКТТ |
1300 Гц |
2100 Гц |
Бұл
модемдер кейбiр арнайы сипаттамаға ие. Бұлардың кейбiр
варианттары қабылдағыш арнасын берiлiс кезiнде сақтап
қалады. Бергiште, қабылдағышта бiр жиiлiкте
жасайтын болғандықтан, қабылдағыш бергiштен келген
сигналды қабылдап, демодуляциялап, берiлген деректер көшiрмесiiн қабылданатын деректер сымына бередi. Бұл сипаттама
жинақталған көшiрмелеу деп аталады. Бұдан басқа,
тасушы жиiлiктi табу сигналын беретiн сым деректердi беру кезiнде
жинақталған және
қашықтағы модемдердiң
бақылауында
болады.
№ 9 ЛАБОРАТОРИЯЛЫҚ
ЖҰМЫС
Төртсымдық
жолдағы екiжақты режимдегі жұмыс жасауы
9.1 Жұмыстың
мақсаты
Екiжақты режимдегі, жылдамдығы 0-1200 бит/секундтағы ақпаратты
таратудағы екі модемнiң функциялық режимін зерттеу.
9.2 Үй тапсырмасы
Төрт сымды жолдағы
модемдердің екiжақты режиміндегi жұмыс iстеу схемасын сызу.
9.3 Лабораториялық
құрылғылар сипаттамасы
Берілген
лабораториялық жұмыста МТС-1 блогының екеуі, МБ-IA қоректену көзi блогын және екі деректер тестері
қолданылады.
9.4 Жұмыс тапсырмасы
1-
бірінші деректер
тестері; 2 - МТС-1 бірінші блогы; 3 - шығыс 1;
4 - шығыс 2; 5 –
МТС - 1 екінші блогы; 6 - екінші деректер тестері .
9.1 - сурет. Қосылу блок - схемасы
9.4.1 9.1- суретте
көрсетілгендей схеманы жинаңыз.
-
Бірінші деректер
тестерінiң шығысын МТС-1 бірінші блогындағы J1 мен қосу керек;
-
Бірінші
модемнің Оut 1 шығысын Оut 2 екінші модем шығысымен қосу керек;
-
Бірінші
модемнің Оut 2 шығысын екінші модемнің Оut 1 шығысымен қосу керек;
-
Екінші деректер тестерінiң шығысын МТС-1 екінші
блогындағы J1-мен қосу
керек.
9.4.2 МТС-1 екі блогындағы
ажыратып-қосқыштарын келесідей жағдайларға қойыңыз:
-
S1-ден S7-ге дейін
қосылған;
-
S8: төртсымдық жол;
- S9: 0-1200 бит/ секундтқа
тең;
-
S10
қалыпты ;
-
S11
қалыпты.
9.4.3 Модемдегі
деңгейді реттейтін P1 потенциометрді 10
жағдайға қойыңыз.
9.4.4 Деректер тестері
мен қоректендіру көздерін қосыңыз.
9.4.5 Деректертер тестеріндегі деректер жылдамдығын 1200 бит/ секунд
жағдайына келтіріңіз.
9.4.6 Екі деректер
тестеріндегі RTS (беруге сұрау салу) ажыратып-қосқышын ON (қосылған)
жағдайына қойыңыз.
9.4.7 Бірінші деректер
тестеріндегі деректерді таңдау ажыратып-қосқышын MARK (БЕЛГI) жағдайына
қойыңыз.
9.4.8 Екінші деректер тестеріндегі деректер таңдау ажыратып-қосқышын SPACE (БОС ОРЫН) жағдайына қойыңыз.
9.4.9 МТС-1 бірінші
блоктағы берілетін және
қабылданушы, тасушы жиілікті табу кезіндегі сигнал жағдайын
төменге жазыңыз, ал оны ТР1 бақылау нүктесінің
көмегімен анықтаңыз:
-
тасушы жиілікті
табу:
-
қабылданушы
деректер:
-
берілетін деректер :
9.4.10 МТС-1 екінші
блоктағы деректердi берілетін және қабылданушы, тасушы жиілікті табу
кезіндегі сигнал жағдайын төменге жазыңыз, ал оны ТР1
бақылау нүктесінің көмегімен анықтаңыз:
-
тасушы жиілікті
табу:
-
қабылданушы
деректер:
-
берілетін деректер:
9.4.11 Бірінші деректер
тестеріндегі деректердi таңдау ажыратып-қосқышын SPACE (БОС ОРЫН) жағдайына қойыңыз.
9.4.12 Екінші деректер
тестеріндегі деректердi таңдау ажыратып-қосқышын MARK (БЕЛГI) жағдайына қойыңыз.
9.4.13 МТС-1 екінші
блоктағы деректердi берілетін және қабылданушы,
тасушы жиілікті табу кезіндегі сигнал жағдайын төменге
жазыңыз:
-
тасушы жиілікті
табу:
-
қабылданатын
деректер:
-
берілетін деректер:
9.4.14 МТС-1 бірінші
блоктағы деректердi берілетін және қабылданушы, тасушы жиілікті табу
кезіндегі сигнал жағдайын төменге жазыңыз, ал оны ТР1
бақылау нүктесінің көмегімен анықтаңыз:
-
тасушы жиілікті
табу:
-
қабылданатын
деректер:
-
берілетін деректер:
9.4.15 Екі деректер
тестерлеріндегі деректердi таңдап қосқыштары RANDOM (кездейсоқ сигнал) жағдайына қойыңыз.
9.4.16 Қатені
көрсетуші екі тестердi де 0 жағдайына келтіріңіз және
олар ешқандай қатені есептемей тұрғанына көз
жеткізіңіз.
9.4.17 Бірінші
тестердегі FORCE ERROR (амалсыз
қате шамасы) ажыратып-қосқышын жарты минут уақыттай басып тұрыңыз, екінші деректер тестеріндегі қателер санын
көрсетуін төменге жазыңыз.
Қателер саны
_____________қателер.
9.4.18 Екінші тестердегі
FORCE ERROR ажыратып-қосқышын жарты минут уақыттай басып тұрыңыз.
Бірінші деректер тестеріндегі қателер санын көрсетуін төменге
жазыңыз.
Қателер саны _________қателер.
9.4.19 МТС-1 екінші
блогындағы тасушы жиілікті табу сигналы өшкенше, МТС-1 бірінші
блогындағы Р1 потенциометрін айналдырыңыз.
9.4.20 МТС-1 екінші
блогындағы деректер қабылдаушының жағдайын тексеріп,
төменге жазыңыз:
-
тасушы жиілікті
табу:
-
қабылданатын
деректер:
-
берілетін деректер:
9.4.21 МТС-1 бірінші
блогындағы Р1 потенциометрі 10 жағдайына ауыстырып
қойыңыз.
9.4.22 МТС-1 бірінші блогындағы
тасушы жиілікті табу сигналы өшкенше МТС-1 екінші блогындағы Р1
потенциометрін айналдырыңыз.
9.4.23 МТС-1 бірінші
блогындағы деректердi қабылдаушының жағдайын тексеріп,
төменге жазыңыз:
-
қабылданатын
деректер:
9.4.24 Деректер тестері
мен қоректендіру көздерін ажыратып тастаңыз.
9.5 Қорытынды
Осы экспериментегi
алынған нәтижелердi түсiндiрiңiз.
9.6 Бақылау
сұрақтары
9.6.1 Төртсымдық
жолдағы екiжақты режимнің жұмыс істеу принципін
түсіндіріңіз.
9.6.2 Индуктивтілік
орамасының гибридтік байланысының схемасын салыңыз.
9.6.3 Тасушы жиілікті
табу нені көрсетеді.
9.5.4 Екі модем де
шақыру режимде жұмыс істесе, не болатынын түсіндіріңіз.
№10 ЛАБОРАТОРИЯЛЫҚ ЖҰМЫС
Цифрлық контурды тексеру
10.1 Жұмыстың
мақсаты
Модем жүйесіндегі
дұрыс жұмыс істемеу тәсілдерін тексеру және цифрлық
сақина жасау.
10.2 Үй тапсырмасы
Цифрлық
контурдың тексеру тәсілдерін оқу.
10.3
Лабораториялық құрылғылар сипаттамасы
Бұл
лабораториялық жұмыста МТС-1 блогы, МБ-1А қоректену
блогы және деректер тестері
қолданылады .
10.4 Жұмыс
тапсырмасы
1 - бірінші
деректер тестері; 2 - МТС-1
бірінші блогы; 3 - МТС-1
екінші блогы (А және В); 4 - 1- шығысы
(А және В)
10.1 – сурет.
Цифрлық сақиналау
10.4.1 10.1-суретте
көрсетілгендей схеманы жинаңыз.
-
Деректер тестерiнің
шығысын МТС-1 бірінші
блоктың J1-мен қосыңыз;
-
Бірінші
модемнің ОUT1шығысын екінші модемнің ОUT1шығысымен қосыңыз;
-
MTС-1 екінші блогындағы RTS1-ді +12В қосыңыз.
10.4.2 MTС-1 бірінші блогының ажыратып-қосқыштарын келесі
жағдайда қойыңыз:
-
S1-S-ке дейін :ON (қосылған);
-
S8
–0 –300бит/с ( шақыру- orig );
-
S10: – қалыпты;
-
S11 :қалыпты.
10.4.3 МТС-1 екінші
блогының ажыратып-қосқыштарын келесі жағдайда қойыңыз:
-
S1-ден S7-ге (қосылған);
-
S8: екі сымды жол;
- S9: 0-300 бит/с (жауап-ans);
- S10: цифрлық контур;
-
S11:
қалыпты.
10.4.4 МТС-1 екінші
блоктағы ТР1 және ТР2 бақылау нүктелерін қос .
10.4.5 Модем
деңгейін өзгертіп отыратын
Р1 потенциометрін бірінші жағдайға қой.
10.4.6 Деректер тестерiнің
деректер жылдамдығын 300
бит/с-қа қойыңыз.
10.4.7 Деректер тестерiнің RTS (беруге сұрау салу) ажыратып-қосқышын қосыңыз.
10.4.8 Деректер тестерін
және қоректену көзін қосыңыз.
10.4.9 Деректер тестерiнің
ажыратып-қосқышын RANDOM-ға (кездейсоқ сигнал) (511 бит ) қойыңыз.
10.4.10 Деректер тестерiнің санауышын
нөлге қойыңыз.
10.4.11 Деректер тестерiнің ешқандай қателерді санап
жатпағанына көз жеткізіңіз .
10.4.12 Деректер тестерiнің FORCE ERROR (амалсыз қате)
қосқышын басыңыз .
10.4.13 FORCE ERROR ажыратып-қосқышын басып тұрғанда деректер тестерiнің қатені санап жатқанына көз
жеткізіңіз .
10.4.14 Деректер тестерiнің ажыратып-қосқышын MARK-ке (БЕЛГI) қойыңыз.
10.4.15 10.4.10 – 10.4.13 пунктерiн қайталаңыз.
10.4.16 Деректер тестерiнің SPACE (БОС ОРЫН) ажыратып-қосқышын қойыңыз.
10.4.17 10.4.10 – 10.4.13 пунктерiн қайталаңыз.
10.4.18 Деректер тестерiнің ажыратып-қосқышын ALTERNATE (кезекпен белгi және бос орын).
10.4.19 10.4.10 – 10.413
пунктерін қайталаңыз.
10.4.20 МТС-1 бірінші блогын
0-300 бит/с-қа қойыңыз (жауап), ал екінші МТС-1 блогын 0-300 бит/с –қа қойыңыз(шақыру).
10.4.21 10.4.10 – 10.4.19 пунктерін
қайталаңыз.
10.4.22 Деректер тестерiнің ажыратып-қосқышын RANDOM (кездейсоқ сигнал) қойыңыз.
10.4.23 МТС-1 бірінші
блогының Р1 потенциометрін
бұрыңыз,
МТС-1 екінші блогының тасушы
жиілігінің табу сигналы өшкенше.
10.4.24 Байқаңыз,
қалай қате санағышы синхронизацияны жоғалтады.
10.4.25 МТС-1 бірінші
блогының төменде көрсетілгендей қалпын жазып
алыңыз:
-
Қабылданатын деректер:
10.4.26 МТС-1
екінші блогының ТР2 бақылау
нүктесінің қалпын жазып алыңдар:
-
ТР2:
10.4.27 МТС-1
бірінші блогының Р1 потенциометрін
10-шы жағдайдағы қалпына келтіріңіз.
10.4.28 МТС-1 екiншi блогының Р1 потенциометрін
сағат тіліне қарсы бұраңыз, МТС-1 бірінші блогының тасушы
жиілігінің табу сигналы өшкенше.
10.4.29
МТС-1 бірінші блогының деректердi қабылдау жағдайын жазып алаңыз:
-
Қабылданатын деректер:
10.4.30 Деректер
тестерін және қоректену көзiн өшіріңіз.
10.5 Қорытындылар
10.5.1 Мысалы, сізге
төртсымды жолда цифрлық
контурдың жұмыс істеу режимі 0-1200 бит/с-та болатынын тексеру
керек. МТС-1 блоктардың қосылуын сызып көрсет. МТС-1
блоктарының ажыратып-қосқыштары
қай жерге орналасуы керек екенін көрсет. Осы конфигурацияны
көрсетіп тексеру үшін
10.4.10-10.4.19 дейінгі қадамдарды қайталаңыз.
10.5.2
10.4.10 – 10.4.19 эксперементердің
қадамындағы модемдердің жұмыс
істеуін және нәтижесiн
көрсетіп түсіндiрiңiз.
10.6 Бақылау сұрақтары
10.6.1 Цифрлық сақиналау схемасын
түсіндір.
10.6.2 Цифрлық
контур және жинақтау тізбек үшін қандай тексеру
тәсілі қолданады.
10.6.3 Жинақтау
модемiнiң қабылдағышы қандай
сигналды түрлендіреді.
10.6.4 Жүйенің дұрыс жұмыс
істемеуін қалай білуге болады.
№
11 ЛАБОРАТОРИЯЛЫҚ ЖҰМЫС
Байланыстың
акустикалық құрылғысы
11.1
Жұмыстың мақсаты
Екiжақты байланыс арнасын құру жолы арқылы
байланыстың акустикалық тәсілдерінің функцияларын
оқып үйрену.
11.2
Үй
тапсырмасы
Берілген деректерге сай байланыстың
акустикалық құрылғыларын оқу.
11.3
Лабораториялық
құрылғының сипаттамасы
Берілген лабораториялық жұмыста МТС-1, МБ-1А
қоректену көзі, деректер тестері, осциллограф, ПУ-238 блоктары,
телефон жабдықтары
қолданылады.
11.4
Жұмыс
тапсырмасы
11.4.1 11.1- суретке
сәйкес схеманы жинаңыз.
-
МТС-1 бірінші
блогының J1-не
бірінші деректер
тестерін жалғаңыз;
-
ПУ-238 бірінші
құрылғының J2 келісілген МТС-1, бірінші
тестердің J2 қосқышын жалғаңыз;
-
ПУ-238 бірінші
құрылғысының шығыс жолын ПУ-238 екінші құрылғысының шығыс жолымен жалғаңыз және осциллографты да осыған
қосыңыз;
-
МТС-1 екінші
блогының J2 қосқышын ПУ-238 екінші
құрылғысының J2 келісілген
қосқышына жалғаңыз;
-
Екінші телефон
жабдығының сымын ПУ-238 екінші құрылғысының J2 қосқышына жалғаңыз;
-
Екінші деректер
тестер қосқышын МТС-1 екінші блогын J2 қосқышына жалғаңыз.
1 - бірінші деректер тестері;
2 - МТС-1 бірінші блогы;
3 - ПУ-238 бірінші
құрылғысы; 4 - жол шығыстары; 5 - осциллограф: 6 - ПУ-238
екінші құрылғысы; 7 - МТС-1
екінші блогы; 8 - екінші деректер тестері
11.1 – сурет. Байланыстың акустикалық
құрылғысының қосылуы
11.4.2 Бірінші телефон жабдығының түтікшесін ПУ-238, бірінші
құрылғысының микрофонымен және дауыс
көтергішімен жалғаңыз.
11.4.3 Екінші телефон жабдығының
түтікшесін ПУ-238, екінші құрылғысының
микрофонымен және дауыс көтергішімен жалғаңыз.
11.4.4 МТС-1 бірінші блогының
ажыратып-қосқышын келесідей деңгейде орнатыңыз:
-
S1-ден S7-ге: ON (қосылған);
-
S8: төртсымдық жол;
-
S9: секундына 0-300 бит (шақыру-orig);
-
S10: қалыпты;
-
S10: байланыстың акустикалық құрылғысы.
11.4.5 МТС-1 екінші блогының ажыратып-қосқышын келесідей деңгейде орнатыңыз:
-
S1-ден S7-ге: ON (қосылған);
-
S8: төртсымдық жол;
- S9:
секундына 0-300 бит (жауап-ans);
- S10:
қалыпты;
- S11:
байланыстың акустикалық құрылғысы.
11.4.6 Бірінші деректер тестеріндегі RTS (беруге сұрау салу) ажыратып-қосқышын ON (қосылған) жағдайына
орнатыңыз.
11.4.7 Екінші деректер тестеріндегі RTS (беруге сұрау салу) ажыратып-қосқышын OFF (ажыратылған) жағдайына орнатыңыз.
11.4.8
Екі деректер тестерінің де жылдамдық деректер ажыратып-қосқышын 300 бит /секунд
жағдайына қойыңыз.
11.4.9
Қоректену көзі мен деректер тестерлерін іске қосыңыз.
11.4.10 Бірінші деректер тестерінің деректерді таңдау ажыратып-қосқышын SPACE (БОС ОРЫН) сигналына
қойыңыз және екінші деректер тестерінің деректерді таңдау
қосқышын MARK (БЕЛГI) сигналына келтіріңіз.
11.4.11 МТС-1 бірінші блогының Р1 потенциометр
деңгейін максимумге келтіріңіз.
11.4.12 МТС-1 екінші блогындағы қабылдау
және жіберу деректердің
сигнал жағдайының тасушы жиіліктің табылуын төмендегі
жағдайға сәйкес жазыңыз:
- тасушы
жиілік табылуы:
- қабылданатын
деректер:
- берiлетiн
деректер
11.4.13 Бірінші модемдегі Р1 потенциометрді айналдыра
отырып, жолдық
сигнал деңгей шамасын азайтамыз.Осциллографтан деңгейді
өлшеңіз, осы кезде, егер екінші модемдегі пайда болған тасушы жиілік өшіп
қалған жағдайда.Төменгі бөлікке
өлшенген деңгейді жазыңыз :
Ең төменгi деңгей:_______________ мВ.
11.4.14 Екі деректер тестеріндегі, пайда болған
тасушы жиілік (RTS) сигналын айырып тастаңыз.
11.4.15 МТС-1 екінші блогының Р1 потенциометр
деңгейін максимумге келтіріңіз.
11.4.16 МТС-1 бірінші блогындағы деректердің қабылдау және
беру, тасушы
жиіліктің барын көрсететiн сигнал жағдайын төмендегі
жағдайға сәйкес жазыңыз:
- тасушы
жиілік табылуы:
- қабылданатын
деректер:
- берілетін деректер:
11.4.17 Екінші
модемдегі Р1 потенциометрді айналдыра отырып, жолдық сигнал деңгей
шамасын азайтамыз. Осциллографтан деңгейді өлшеңіз, осы кезде,
егер екінші модемдегі пайда
болған тасушы жиілік өшіп қалған
жағдайда.Төменгі бөлікке өлшенген деңгейді
жазыңыз:
Ең
төменгi деңгейі:______________ мВ.
11.4.18 Екі деректер тестерлеріндегі RTS (беруге сұрау салу) ажыратып-қосқышын ON (қосылған) жағдайына
келтіріңіз.
11.4.19 Екі деректер тестеріндегі таңдау деректер ажыратып-
қосқыштарын RANDOM (кездейсоқ сигнал) (тізбектелуі 511 бит.) жағдайына келтіріңіз.
11.4.20 Екі деректер тестерлері ешқандай
қатені оқымайтындай жағдайды ескере отырып, шақыру
режим кезінде Р1 потенциометр блогының деңгейін келтіріңіз. Екі
модемде де тасушы жиiлік табылатын сигналы қосылып тұруы керек.
Жауап режимiнде тұрған модемнiң сигнал деңгейi
жоғары болу керек.
11.4.21 Екі қате санауышын ноль деңгейіне
келтіріңіз.
11.4.22 Деректер санауышының екеуі де
қатені есептемейтініне көз жеткізіңіз.
11.4.23 Бірінші деректер тестерін PORCE ERROR (еріксіз қате)
қосқышын басып отырып, екінші тестердегі қатені
байқаңыз.
11.4.24
Алдыңғы қадамды қайталай отырып, бірақ
екінші деректер
тестеріндегі FORCE
ERROR (еріксіз қате)
қосқышын басып отырып, бірінші тестердегі қатені
байқаңыз.
11.4.25 МТС-1 екінші блогындағы S10 қосқышын цифрлық контур жағдайына
келтіріңіз.
11.4.26 Бірінші деректер тестері қатені көрсетпей тұрғанына көз
жеткізіңіз.
11.4.27 Деректер
тестерлері мен қоректену көзін өшіріңіз.
11.4.28 Схеманы
жинаңыз.
11.5 Қорытындылар
11.5.1 Екі пункт арасындағы байланыс жолымен
салыстырғанда, байланыстың акустикалық
құрылғысының артықшылығы мен кемшілігін
көрсетіңіз.
11.5.2 Бұл екі модем, режимі 0-1200 бит/секундқа
орнатылған деп қарастырыңыз және олардың
жұмыс істеу жылдамдығын 1200 бит/с-қа тең деп алып
қараңыз. Екiжақты жүйеде
байланыстың акустикалық құрылғыларымен не
болатынын түсіндіріңіз.
11.6
Бақылау сұрақтары
11.6.1 Байланыстың акустикалық
құрылғысының (БАҚ) қызметiн
түсіндіріңіз.
11.6.2 БАҚ-ң жұмыс принципін
түсіндіріңіз.
11.6.3 БАҚ-тан модемнің айырмашылығын
салыстыру.
11.6.4 БАҚ-ң жетістігі мен кемшілігін
айтыңыз.
№12 ЛАБОРАТОРИЯЛЫҚ
ЖҰМЫС
Нөлдік модемдер
12.1
Жұмыстың мақсаты
Өзара жақын
орналасқан екі терминалдардың, модемді қолданусыз,
байланысқан әдісін оқу.
12.2 Үй тапсырмасы
Нөлдік модемдердің негізгі сипаттамаларын
түсiнiп білу.
12.3
Лабораториялық
құрылғылар сипаттамасы
Бұл лабораториялық жұмыста МТС-1 блогы, қоректендіру блогы МБ-IА және деректер тестерлерi
қолданылады.
12.4 Жұмыс тапсырмасы
12.4.1 12.1-ші суретте көрсетілгендей схеманы
жинаңыз.
-
МТС-1
бірінші блогының J1
ұяшығын, бірінші деректер
тестерін қосыңыз;
-
МТС-1
бірінші блогының RTS1(1-беруге сұрау салу)
шығысын,
осы блоктағы CTS1шығысымен (1-дерек берудегі тазарту )
және МТС-1 екінші блогының CD1 (1-тасушы жиілікті білу) шығысымен қосыңыз.
-
МТС-1
бірінші блогының TD1( 1-берiлетiн деректер)
шығысын RD1 (1-қабылданатын деректер) шығысымен қосыңыз.
-
МТС-1
бірінші блогының RD1(1-қабылданатын
деректер) шығысын
МТС-1 екінші
блогының TD1
(1-берiлетiн деректер) шығысымен қосыңыз.
-
МТС-1
екінші блогының RTS1(1-беруге сұрау
салу) шығысын, осы блоктағы CTS1 (1-дерек берудегі тазарту ) шығысына және МТС-1 бірінші
блогының CD1
(1-тасушы жиілікті білу) шығысына қосыңыз.
-
Екінші деректер тестерін, МТС-1 екінші
блогының J1 ұяшығына
қосыңыз.
1 - бірінші деректер тестері; 2 - бірінші МТС-1 блогы; 3 - екінші МТС-1 блогы; 4 –е кінші деректер тестері.
12.1 – сурет. Нөлдік модем
12.4.2 Екі МТС- 1 блоктарының S1ден S7 –ге дейінгі ажыратып-қосқышын
OFF (сөніп
тұр) күйіне қойыңыз.
12.4.3
Қоректендіру көзімен, деректер
тестері қосыңыз.
12.4.4 Екі тестердің
RTS ажыратып - қосқыштарын ON (қосылып тұр)
күйіне қойыңыз.
12.4.5 Екі тестердегі деректер жылдамдығын 1200
бит/сек–қа қойыңыз.
12.4.6 Бiрiншi
тестердегi деректердi
таңдау ажыратып-қосқышын
MARK (БЕЛГI)
күйіне қойыңыз.
12.4.7 Екiншi тестердегi деректердi
таңдау ажыратып-қосқышын
SPACE ( БОС
ОРЫН).
12.4.8 МТС-1 бірінші блогындағы TP1 бақылау нүктесі
арқылы төмендегi CD1 (1-тасушы жиілігін анықтау), TD1 (1-берiлетiн деректер) және RD1 (қабылданатын деректер)
күйлерінiң нәтижелерін жазыңыз.
- CD1:
- TD1:
- RD1:
12.4.9 МТС-1 екiншi блогындағы
TP1 бақылау нүктесі арқылы төмендегi
CD1 (1-тасушы жиілігін анықтау), TD1 (1-берiлетiн деректер) және
RD1 (қабылданатын деректер) күйлерінiң нәтижелерін жазыңыз.
- CD1:
- TD1:
- RD1:
12.4.10 Екі деректер тестеріндегi деректердi таңдау ауыстырып қосқышын
ALNTRNATE (алма кезек белгi және бос орын) күйіне қойыңыз.
12.4.11 Екі қате есептегіштерiн нөлге келтіріңіз .
12.4.12 Екі деректер тестерінің есептегіші ешқандай қате есептеп тұрмағанына көз жеткізіңіз.
12.4.13 Бірінші тестердің
FORCE ERROR (еріксіз қате ) ажыратып-қосқышын басып, екінші деректер тестерінің қате есептеп тұрғанын қадағалаңыз.
12.4.14 Алдыңғы қадамды қайта қайталаңыз, екінші тестерде FORCE ERROR (еріксіз қате) басылып тұрады, бiрақ қатенi бірінші тестерден қадағалаңыз.
12.4 Қорытынды
Бұл эксперименттегi, екі МТС-1 блогы арасындагы болған байланысты түсіндіріп беріңіз.
12.6 Бақылау сұрақтары
12.6.1 Нөлдік модем қызметі.
12.6.2 Нөлдік
модем қай түрде таратылған.
12.6.3 «Беру
сұранысын» қалай қамтамасыз етеді.
12.6.4 Қашан
«номерді теру» басталады .
12.6.5 Нөлдік
модемнің қосылу схемасы.
Әдебиеттер
тізімі
1.
Боккер П. Передача
данных. Т.1 и 2.- М.: Связь, 1980-81. T.-1 - 264 с.; T.2 - 253 с.
2.
Емельянов Г.А.,
Шварцман В.О. Передача дискретной информации.- М.:
Радио и связь, 1982. - 240 стр.
3.
Шварцман В.О.,
Емельянов Г.А. Теория передачи дискретной информации. -М.: Связь, 1979. - 424 .
4.
Чернега
В.С., Василенко В.А., Бондарев В.Н. Расчет и
проектирование технических средств
обмена и передачи информации. Учеб.пособие для вузов. -М.: Высшая школа, 1990. - 224 .
5.
Course MTS-1 Modem principles & applications.Degem System
1984-82с.
МАЗМҰНЫ
|
|
Б бет. |
|
Жалпы мағлұматтар………………………………………………………. |
3 |
|
№7 Лабораториялық жұмыс. Екісымдық жолдағы екiжақты
режимнің жұмысы…………………………………………………………………….. |
3 |
|
№8 Лабораториялық
жұмыс. Екісымдық жолдағы жартылай екiжақты жұмыс режимі……………………………………………………………… |
8 |
|
№9 Лабораториялық жұмыс. Төртсымдық жолдағы екiжақты режимдегі жұмыс жасауы
………………………………………………... |
11 |
|
№10 Лабораториялық жұмыс.
Цифрлық контурды тексеру……………. |
14 |
|
№11 Лабораториялық жұмыс.
Байланыстың акустикалық
құрылғысы |
17 |
|
№12 Лабораториялық жұмыс.
Нөлдік
модемдер……………………… |
21 |
|
Әдебиеттер
тiзiмi………………………………………………………… |
23 |