ТРАНСПОРТТЫҚ ТЕЛЕКОММУНИКАЦИЯЛЫҚ ЖҮЙЕЛЕР

Коммерциялық емес акционерлік қоғам

АЛМАТЫ ЭНЕРГЕТИКА ЖӘНЕ БАЙЛАНЫС УНИВЕРСИТЕТІ

Автоматты Электр байланыс кафедрасы

ТРАНСПОРТТЫҚ ТЕЛЕКОММУНИКАЦИЯЛЫҚ ЖҮЙЕЛЕР

Зертханалық жұмысты орындауға арналған әдістемелік нұсқаулар
(5В071900 – Радиотехника, электроника және телекоммуникациялар мамандығының студенттері үшін)

Алматы 2013

ҚҰРАСТЫРУШЫЛАР: А.С. Байкенов, К.С.Чежимбаева, К.М. Ургенишбаев. Транспорттық телекоммуникациялық жүйелер. 5В071900 – Радиотехника, электроника және телекоммуникациялар мамандығының студенттері үшін зертханалық жұмысты орындауға арналған әдістемелік нұсқаулар – Алматы; АЭжБУ, 2011 - б.

Әдістемелік нұсқау зертханалық жұмыс жасауға арналған нұсқаулардан тұрады. Әдістемелік нұсқау зертханалық жұмысты орындаудың жалпы жағдайларынан тұрады. Тапсырмаларды орындауға арналған бастапқы мәндер, ұсынылатын әдебиеттер тізімі мен бақылау сұрақтарын мұғалім нұсқауымен электронды түрде беріледі.

Без. 3 , кесте 10, әдеб. көрсеткіші.- 3 атау.

Пікір берушілер: техн. ғыл. канд., проф. К.Х. Туманбаева.техн. ғыл. канд., проф. Г.С. Казиева.

«Алматы энергетика және байланыс университетi» коммерциялық емес қоғамының 2012 жылғы жоспары бойынша басылады.

Зертханалық жұмыстың мақсаты ISM-2000 синхронды мультиплексор арқылы «Транспорттық телекоммуникациялық жүйелер» пәніне талдау жасау. ISM-2000 мультиплексоры 2 Мбитті плезиохроннды ағынан 622 Мбитті жылдамдықа дейін жоғарлытып тарататын ортаға жеткізеді, оны басқаша STM-4 деп атайды. Тағы басқа жағдайда PDG-3 генераторы және оны қабылдай алатын PDA-3 анализатор және GNS-3 қолданбалы бағдарлама арқылы студенттер транспорттық телекоммуникациялық жүйелерін іс жүзінде зерттеп үлкен тәжербие алады.

№1, №2, №3, №4, №5, №6, №7-зертханалық жұмыс ISM-2000 мультиплексор стативінде орындалады. №6-зертханалық жұмыс 2 Мбитті ағын бере алатын PDG-3 генераторы және оны қабылдай алатын PDA-3 анализатор арқылы жасалған. №8-зертханалық жұмыс GNS-3 қолданбалы бағдарлама арқылы жасалған.

Оқулық жоспар бойынша бұл пәнге 3 кредит берілген, барлығы 90 сағатты құрайды, оның құрамы – 42 сағат – аудиториялық сабақ, 48 сағат – студенттердің өздігінен орындайтын жұмысы

Курс

Семестр

Аудит.

сабақ

Дәріс

Тәжіриб.

сабақ

Зертхана

жұмысы

Курстық жұмыс

Емтихан

Зертханалық жұмыс №1. SDH ISM-2000 мультиплексор құрылғысын зерттеу

Мақсаты: ISM-2000 транспорттық құрылғы жүйесімен жұмыс істеп тәжірибелік дағдыларды алу.

1 ISM- 2000 жүйесін суреттеу

1.1 ISM-2000 стативінің сұлбасы

STM-4 деп аталатын, ISM-2000 синхронды мультиплексоры 2 Мбит плезинхронды ағындарды 622 Мбит жылдамдықпен тарату жолын көрсетуге арналған құрылғы.

ISM-2000 жүйесі EMC/ESD талаптарына сәйкес келеді және ETSI rackframe стандартының 19’ тіреу шкафында орналасатын сөреде тұрады.

ISM-2000 құрылғысы терминалды құрылғы ретінде және енгізу/шығару мультиплексоры сақинасында жұмыс істейтін құрылғы ретінде де қолданылуы мүмкін.

ISM-2000 жүйесі -48 В ден -60 В дейін кернеуімен қөректенеді. ISM-2000-ға керек, қалған кернеулер құрылғының ішіндегі DC/DC түрлендіргіштеріне алынады.

ISM-2000 блогы келесі түйіндерден құралуы мүмкін:

- сызықты порттардың платалары, Line Port Unit (LPU-620);

- кросс‑коммутациясы мен өңдеу платасы Pointer Processing and Cross-connect (PPC);

- трибутарлы платалар (карталар) Tributary Port Unit (TPU);

- интерфейстер блогы Subrack Interface Box (SIB);

- синхронизация блогы Timing Generator Unit (TGU/ST);

- контролер Controller (CTL);

- мәліметтерді қосу картасы Data Packet Switch (DPS);

- қоректену блогы Power Supply Filter (PSF);

- қолданушы панелі User Panel (UPL).

Оптималды сенімділікті қамтамасыз ету үшін ISM-2000, жүйеде өмірлік маңызы бар буындары қосымша құрылғыларымен жабдықталған.

Жұмыс істеу, қызмет көрсету және қамтамасыз ету Provisioning (OAM & P) екі әдіс арқылы құрылады:

- Қолданушының пернетақта көмегімен станцияның құрылғысын тез қарап шығуға мүмкіндігі бар, сонымен қатар жүйенің (жолдың бірінші операциясы) техникалық қызмет көрсетуі бойынша негізгі тапсырмаларды орындауға мүмкіндігі бар.

- Желілік элементі (EMS) ISM-2000 басқару жүйесі арқылы (EL) элементі деңгейінде немесе (NL) желісінің деңгейінде басқаруға болады. EMS қосылу кезінде түйіндер шлюзіне ISM-2000 жергілікті желінің Q-3 интерфейсінің көмегімен қосылады.

1.1 сурет – ISM-2000 мультиплексорының функционалды сұлбасы

Сызықты порттардың платасы (LPU -620).

LPU-620 желіге физикалық (оптикалық немесе электрикалық) сызықтық интерфейс болып табылады. Ол 126 асинхронды 2 Мбит/с синхронды ағындардың трафиктерін бір STM-4 сигналына жиналақталады. Қабылдау бағытында, STM-4 сигналы бірнеше сигналдарға бөлінеді: мәліметтер, Communication Channel (DCC) басқаруының мәліметтері, Wire (OW) сымды және қолданушы арналары. Тарату бағытында осы сигналдар бір STM-4 сигналына мультиплексирленеді.

Pointer Processing and Cross-connect (PPC).

Кросс-коммутация және өңдеу платасы.

VC контейнерлері PPC‑ке коммутацияланады. Бұл құрылғы STM-4 порттары арасында LPU-620(Through-коммутация) және (ТPUs)(add/drop-коммутация) порттары арқылы кросс-коммутацияны қамтамасыз етеді. Кросс-коммутация функцияларын қамтамасыз ету үшін, PPC алынған мәліметтердің алдын ала өңделуін қамтамасыз етеді. Алдын ала өңделуден кейін TUs тұрақтандырылған позицияларда орналасады. Бұл статистикалық кросс-коммутацияны есептеуге мүмкіндік береді, нұсқағыш деңгейімен расталған AU-4 туындаған, өзгерістің динамикалық слот орналасуы бұзылмайды. PPC VC-4 жолының жоғарғы деңгейінің тақырыптарын аяқтайды.

PPC TPUs-пен бір немесе екі қосылу шинасы арқылы байланысады. РРС TPUs-ты осы шина арқылы бақылайды. Жүйе РРС шинасы үшін артықшылықты қамтамасыз етуі мүмкін.

Трибутарлы платалар (карталар) Tributary Port Unit (TPU).

TPU плезинхронды интерфейсті қамтамасыз етеді және кіріс сигналдарды көрсетеді.

STM-4 сөресі 8 слоттардан тұрады - TPUs үшін позициялары және TPU қорғанысы (protection) үшін бір слот. 2 Мбит/с TPUs үшін, қорғаныс слоты ретінде, 1: N артықшылығы TPU-дың сол бір түрімен жабдықталуы мүмкін.

TPU (TPU-34/45, TPU-140, TPU-155) басқа түрлері үшін, TPU-дың қосымша қолдануымен 1 +1 негізінде болады.

Интерфейстер блогы Subrack Interface Box (SIB).

Сөренің түріне байланысты сыртқы 2 Мбит/с сигналдар субблок деп аталатын интерфейс арқылы қосылады. Қораптар бет тақтайда орнатылады.

Субблок интерфейстің келесі өрістері 2 Мбит/с сигналдарын қосуға арналған:

Коммутатор және конвертер. Бұл блок Q қолданушылар жағындағы 120 ОМ интерфейсін 2Мбит/с ағынды 1+8 қорғаныстық қосуын орындайды (егерде коксиалды кабель арқылы қосылса интерфейсі 75 ОМ болады).

Үлестіргіш қорап. Бұл блок Q қолданушылар жағындағы 75 интерфейспен 2 Мбит/с ағынды 1+8 қорғаныстық қосуын орындайды

Конвертер. Бұл блок қолданушылар жағы үшін 120 Q кіріс/шығыс импеданс-қызметтерді 2 Мбит/с ағындармен орындайды (кіріс жағындағы интерфейс 75 Q құрайды).

Синхронизация блогы Timing Generator Unit (TGU/ST).

STM-4 сөресі, біреуі жұмыстық ретінде, басқасы сүзгіш және жүйелік сағаттардың үлестірілуін қамтамасыз ететін резервті генератор ретінде, екі TGUs-пен жабдықталуы мүмкін. Жергілікті генераторлар сыртқы көздердің көмегімен синхрондалуы мүмкін: 2 МГц орталық офис сағаты, желілік интерфейстің жақын сызығының сағаты немесе ағын 2 Мбит/с ағынының біреуінен келеді.

Бақылау Контроллер (CTL).

CTL жүйедегі барлық құрылғыларды бақылау мен басқаруға (тура немесе жанама) арналған интерфейстен құралады. Бақылаудың көп бөлігі жергілікті желі түрлерін басқару арқылы жүзеге асырылады. Сонымен қатар, ол қолданушының панелін бақылайды және желіні (ISM-2000) басқару үшін арналған интерфейстерді ұсынады. Қолданушының панелінің үйлесімімен жүйелік контроллер жүйе жағдайына қызмет көрсететін жекеменшік көрсеткішті қамтамасыз етеді.

Басқару картасы Data Packet Switch (DPS).

DPS дестелер арнасын басқаруды (DCC) қосқыш функциясын орындайды. Ол пакеттерді STM-1 сызықты (LPU) интерфейстері, (CTL) басқару модулі және Q-интерфейстері арасында қосады. DCC белсенді арнасымен Q-интерфейсінің терминалын қолданған жағдайда DPS керек емес.

Қоректену блогы Power Supply Filter (PSF).

PSF сүзгіш керек функцияларын CEPT/ETSI талаптарына сәйкес қанағаттануы үшін орындайды. PSF-ң жоғарғы қолжетімділігі қолдау мен жөндеу уақытында жұмысын қамтамасыз ету үшін бұл фильтр қосарланады.

Қолданушы панелі User Panel (UPL).

UPL қызмет көрсететін персоналмен бірге жүйе жағдайына шолуды және оның сигнализация мен жағдай индикатор көмегімен оның өнімділігін қамтамасыз етеді. Ол қолмен басқаруды қамтамасыз етеді, мысалы, сигнализация тексеру және сигнализацияны өшіру, сонымен қатар Craft Interface (ЦИТ) терминалы арқылы жүйе жағдайының толық параметрлеріне қатынау түрін көрсетеді.

ISM-2000 жүйесі.

ISM-2000 жүйесі SDH желісінің эксплуатациясы үшін арналған. ISM -2000 де (EMS) желісінің басқару элементінің жүйесі бар. Жүйе жергілікті желі арқылы байланысады.

ISM-2000 бір немесе бірнеше (SMS) ішкі желі SDH қолдауымен басқаруы мүмкін, әрбір уақыт тобының ішкі желісі SDH тарату қолдауымен байланысты.

ISM-2000 бағдарламалық платформасы иілгіш құрылымнан тұрады және INFORMIX пен қолданушының графикалық интерфейстері сияқты мәліметтер базасы болып келетін бағдарламалық қамтамасыздарудың стандартты дестелерін қолданады.

ISM -2000 басқару деңгейінің функция элементін қамтамасыз етеді.

Деңгейдің функция элементі.

(EL) деңгейі элементінің функциясы қолданушыға NE мен таңдалып байланысқан, бақылау мен мониторинг-үрістерін орындауға мүмкіндік береді.

Нақты МСЭ функциялары ISM -2000 элемент деңгейінде қолдау тауып, өзіне келесі функцияларды енгізеді:

- конфигурация/басқару.

Мысалы, желі арқылы жаңа жол анықтайтын, нақты жолдарды немесе нақты параметрлердің бөлімін орнататын, эксплуатация үшін элементтерді жайғастыру, жүйенің ғаламдық параметрлерін баптау (идентификация жүйесі, мекенжай байланысы және т.б.).

- қателерді өңдеу.

Мысалы, желілік элементтерден алынған, фильтрация, қабылдау, өңдеу және ескертпелер сигнализациясын экспедирлеу параметрінің сигнализациясын орнату.

- өнімділік мониторингісі.

Мысалы, өнімділіктің бастапқы мәнін орнату, желілік элементтер өнімділігі жайлы мәліметтерді жинау, есептеулерді өңдеу өнімділігі.

- қауіпсіздікті басқару.

Мысалы, құпия сөзді басқару, белгілі бір баптаулар үшін әр қолданушыны рұқсатпен қамтамасыз ету.

- Техникалық қызмет көрсету және тестілеу.

Мысалы, диагностиканы шақыру.

1.2 сурет – Платалардың стативте орналастырлуы

2 Жұмыстың орындалу реті

1. Компьютердің СОМ портынының интерфейсін байланыстыру RJ-45 пайдаланушы интерфейсі панелімен кабельмен байланыстыру.

2. Компьютерде Диск С-SDH-Sdhcit- операцияларын орындау.

1.3 сурет – SDHCIT терезесі

- ENTER-ды басу

1.4 сурет – SDHCIT терезесі

Келесі функционалды батырмалар белсендірілді:

F1 –Көмек.

F2 –ISM-2000 кіруге арналған құпия сөз. Алынды.

F9 – менюден шығу.

F2-ны басу.

1.5 сурет – SDHCIT-2 терезесі

F6-ны басу.

1.6 сурет – Негізгі меню терезесі

Басты меню:

Alarming – авариялар.

Configuration – конфигурация.

Protection – резервтелу.

Software – программалық қамтамасыздандыру.

NE Data – жүктеу жолы .

Network – желі.

3 Configuration директориясы

1.7 сурет – Configuration терезесі

Node – түйін.

Equipment – құрылғы.

Ports

Cross Connections – кросс қосылулары

Timing

Communicatin Channels

Trail Terminatins

TUG Structures

Date and Time

Суретте Node терезесі көрсетілген.

1.8 сурет – Node

Суретте Equipment терезесі көрсетілген.

1.9 сурет – Equipment терезесі

Бұл жағдайда TPU1-9 белсендірілген, PPC1, PPC2, LPU1, LPU2, TGU1, TGU2, DPS, CTL, PSF1, PSF2, UPL.

1.10 сурет – SDHCIT терезесі

Бақылау сұрақтары

1. SDH синхронды желілерінің асинхронды желі алдындағы артықшылығын көрсетіңіз.

2. Синхронды иерархия ерекшелігін көрсетіңіз.

3. Анықтама беріңіз: транспорттық желі, желілік түйін, желілік станция, желілік тракт, сызықты беріліс таркт жүйесі, транзит, топтық тракт.

4. SDH желілерінің қабатты құрылуын салып көрсетіңіз және одан мына құрылымдармен байланысын көрсетіңіз VC-11, VC-12, TU-11, TU-12, TU-2, TUG-2, VC-3, VC-4, AU-3, AU-4, AUG,STM-N.

5. SONET/SDH технологиясында PDH трибтарының мультиплексирлеу схемасын түсіндіріңіз және оны көрсетіңіз.

6. STM-1 дабылының негізгі құрылымын көрсетіңіз.

7. ISM-2000 мультиплексорының бөлшектерінің қандай жұмыс істейтінін көрсетініз.

8. Негізігі меню қандай опциядан тұрады?

Зертханалық жұмыс №2. Құрылғыны орнату және ISM-2000 мультиплексорын AddDrob және Through режімдерінде баптау

2.1 сурет – SDH сақиналық транспортық желісі

Мақсаты: SDH STM-4 мультиплексорының ISM -2000 серияларының баптау принциптерін зерттеу.

1. ISM -2000 мультиплексор бағанында құрылғыны орнату.

2. трактыны баптау.

3. трактыны нұсқа бойынша баптау.

Құрылғыны суреттеу.

Құрылғы 2.1-суретте көрсетілгендей сақина бойынша байланысқан, төрт мультиплексордан тұрады

Орындалу реті.

1. №1 зертханалық жұмыстың материалдарын қолдана отырып, бірінші мультиплексор құрылғыларын келесі құрам бойынша орнату керек: TPU1, PPC1, PPC2, LPU1, LPU2, TGU1, DPS, CTL, PSF1.

2. AddDrob режімінде мультиплексорды баптау.

2.1 №4 мультиплексорге кіру керек.

А) Configuration дирекциясы – Cross Connections – F2.

2.2 сурет – Cross Connections терезесі

F5 басып, AddDrop таңдау.

2.3 сурет – Cross Connections- AddDrop терезесі

2.4 сурет – Cross Connections- AddDrop-1 терезесі

F2 SHOW батырмасын басу.

2.5 сурет – Cross Connections addDrop режімі

1.113-addDrop трактісін жазу.

F8 батырмасын басу.

2.6 сурет – Бастапқы 1.113 трактісін жазу

F5. VC-12 трактісін таңдау.

2.7 сурет – VC-12 терезесі

SNC NODE келесі бағанына өту үшін, ТАB батырмасын басу керек. F5 басу (Қалай толтыру керектігіне көмек). SNS-1-ті таңдау. ТАB басу -Line Port-LP1.1 –келесі бағанына өту ТАB-F5.

2.8 сурет – AU-4 опциясын толтыру

F5 (1-3, 1-7, 1-3) басу. 1.1.1.3-трактісін таңдау/

2.9 сурет – 1.1.1.3 трактісін жазу

ТAB баса отырып, Slot -1, Port-1 таңдаймыз.

Tu3,2,12. Ары қарай Protection толтырамыз. F6 – DO басу.

2.10 сурет – Protection опциясын толтыру

3. №1 мультиплексорын Through режімінде баптау 2.1-пунктіне сәйкес №1 мультиплексорына кіру.

Configuration - Cross Connections – F2 – F5 басу. Through таңдау.

2.11 сурет – Through режімі

F2 SHOW басу – F5 басу. TU-12 трактісін таңдау – SNC NODE бағанына өту үшін ТАB батырмасын басу. F5 басу (Қалай толтыру керектігіне көмек). SNS-1таңдау. ТАB басу-Line Port-LP1.1 келесі бағанына өту – ТАB – F5 - F5 (1-3, 1-7, 1-3) басу. 1.1.1.3 трактісін таңдау.

ТAB баса отырып, Slot -1, Port-1, Tu3,2,12 таңдаймыз. Ары қарай Protection толтырамыз. F6 – DO басу.

2.12 сурет – Through режімінде трактіні жазу

Бақылау сұрақтары

1. STM-N-дағы нұсқамалардың мәнін түсіндіріңіз.

2. STM-N-дағы тақырыптарының мәнін түсіндіріңіз.

3. SDH-тағы резервтеу типтері.

4. SOH тақырыбындағы резервке ауысуға жауап беретін басқарудың қандай сигналдары бар?

5. SDH-қа бір немесе екі бағытталған сақинаның жұмыс істеуін ұйымдастыру.

6. STM-1дәрежесіндегі мультиплексордың типтік құрылымын келтіріңіз. Негізгі блоктарды атаңыз.

7. 2.1.3.1 трактісін қалай жазуға болады?

8. Line (W) қанша опция жазуға болады, ол не үшін керек?

Зертханалық жұмыс №3. ISM-2000 мультиплексорларын қолдана отырып, SDH желісін баптау және Е1 арнасының функционалдық тестілеуін жүргізу

Жұмыстың мақсаты:

1) SDH желісін ISM-2000 мультиплексор негізінде тұрғызу.

2) E1 ағынын (2 Мбит/с) SDH желісінде тасымалдау әдісін тәжірибелік түрде зерттеу және транпорттық ортаның функционалдық тестілеуін жүргізу.

Қондырғыны суреттеу.

Құрылғы 2.1-суретте көрсетілгендей сақина бойынша байланысқан, төрт мультиплексордан тұрады.

№4 мультиплексорына PDG-3 генераторы мен PDA анализаторы қосылған.

SDH желісінде PDH Е1 (2 Мбит/с) ағынын тасымалдау әдісін тәжірибелік түрде зерттеу үшін, 2.9-суретінде көрсетілген SMA1 төрт синхронды мультиплексоры қолданылады. Әр мультиплексорге әріптік аббревиатура берілген (A, B, C, D). Тестілеуді жүргізу үшін ИКМ сигналынының генераторы мен анализаторы қолданылады.

ИКМ анализаторы мен генераторы SDH желісіне қолжетімді бір трибутарлы порт арқылы қосылады. Алыстатылған мультиплексордың біреуін осы арнамен байланысын қамтамасыз етіп, осы арнаны физикалық шлейфпен орау. Осылай, біз істеп тұрған Е1 арнасын аламыз. Транспорттық жүйенің тиянақтылығын тексеру үшін, сызықтық модульдің немесе SDH желісінің бір элементінің жұмыстық талшығын өшіру жүргізіледі. Егер резервтелумен жүргізілген конфигурация дұрыс орындалса, онда ИКМ анализаторныда авария болмауы керек. Яғни, резервтелу сұлбасы сәтті орындалды.

3.1 сурет - Сақиналы SDH сұлбасы

Орындалу реті.

Желіні толық баптау үшін, 3.1-суретінде көрсетілгендей трактіні тіркеу керек, 1.1.1.3 мысалы, №2 мультиплексорын Through режімінде және №3 мультиплексорын AddDrop режімінде тіркеу керек.

1. №2 мультиплексорын Through режімінде баптау.

№2 мультиплексорына кіру.

Configuration – Cross Connections – F2- F5басу.

Through таңдау.

3.2 сурет – Cross Connection – Through терезесі

F2 SHOW басу – F5 басу. TU-12 трактісін таңдау – келесі бағанға өту үшін, ТАB батырмасын басу – SNC NODE. F5 басу (қалай толтыру керектігіне көмек). SNS-1 таңдау. ТАB басу-келесі бағанға өту-Line Port-LP1.1 – ТАB-F5 - F5 басу (1-3, 1-7, 1-3). 1.1.1.3-трактісін таңдау.

ТAB баса отырып, Slot -1, Port-1, Tu3,2,12,таңдаймыз. Ары қарай Protection толтырамыз. F6 – DO басу.

3.3 сурет – Cross Connection терезесі

2. №3 мультиплексорын AddDrop режімінде баптау.

№3 мультиплексорға кіру.

Configuration – Cross Connections – F2- F5 басу. AddDrop таңдау, F2 SHOW басу – F5 басу. VC-12 трактісін таңдау – SNC NODE бағанына өту үшін ТАB батырмасын басу. F5 басу (Қалай толтыру керектігіне көмек). SNS-1 таңдау. ТАB басу-келесі бағанға өту-Line Port-LP1.1 - ТАB-F5 - F5 ,fce (1-3, 1-7, 1-3). 1.1.1.3 трактісін таңдау – ТAB баса отырып, Slot -1, Port-1, Tu3,2,12 таңдаймыз. Ары қарай Protection толтырамыз. F6 – DO басамыз.

3. Байланысты тексеру үшін генераторда мыналарды орнату керек:

а) «Синх. W» жағдайындағы циклдік комбинация регуляторы.

б) 10011011 циклдік синхрокомбинация.

Дұрыс байланысу кезінде анализаторда да осы комбинация болу керек.

4. Protection резерв режімін тексеру үшін - №4 мультиплексорында оптикалық «OUT» айырғышын өшіру керек. Protection режімі іске қосылуы керек – PDA анализаторында индикация өзгермейді. «IN» оптикалық айырғышын өшірген кезде байланыс тоқтатылуы керек – PDA индикация болмайды.

Бақылау сұрақтары

1. «Жұлдыз» топологиясы қайда қолданылады?

2. SDH аппаратураларының негізгі типтерін сипаттап беріңіз.

3. SDH басқару желілерінің құрамын атап беріңіз.

4. SDH синхронизациялаудың сапа дәрежесін келтіріңіз.

5. G.811 (байт S1) бойынша SDH аппаратураларын синхронизациялау көздерінің басымдылықтары бойынша атап өтіңіз.

6. SDH аппаратураларын синхронизациялау көздерінің басымдылықтары бойынша атап өтіңіз.

7. Мултьиплексорде неге қысқа тұйықталу «шлейфі» қойылады?

8. Осы желіде Protection режіміне сипаттама беріңіз.

Зертханалық жұмыс №4. Кеңейтілген сақинадағы Protection режіміндегі SDH ISM-2000 мультиплексорлар желілерін баптау

Мақсаты: резервтелуде қалааралық режімде сақина жұмысын зерттеу.

Зертханалық құрылғының сипаттамасы:

1) Екілік сақинаға біріккен төрт мультиплексор (Алматы).

2) Екілік сақинаға біріккен төрт мультиплексор (Астана).

3) Генератор 2-М/с ағын PDG-3 және анализатор 2-М/с ағын PDA.

4.1 сурет – Екі сақиналы транспорттық жүйе сұлбасы

Жұмысты орындау реті.

1. Алматы қаласында төрт мультиплексорды баптау.

2. №1-мультиплексорға кіріп Through режімінде 1.222 трактін жазып шығу.

3. №2-мультеплоксарға кіріп Through режімінде 1.222 трактін жазып шығу.

4. №3-мультиплексорінде №1 трибті портінде шлейфті орналастырыңыз.

5. №4-мультиплексорға №1 генератор ағыны 2-М/с PDG-3 және №2 анализатор ағыны 2-М/с PDA.

6. №3-мультиплексорға кіріп AddDrop режімінде 1.222 трактін жазу

7. №3-мультиплексорға кіріп AddDrop режімінде 1.222 трактін жазу. Астана қаласында төрт мультиплексорды тағайындау.

8. №1-мультиплексорға кіріп Through режімінде 1.222 трактін жазу.

9. №2-мультиплексорға кіріп Through режімінде 1.222 трактін жазу.

10. №3-мультиплексорға кіріп Through режімінде 1.222 трактін жазу.

11. №4-мультиплексорға кіріп Through режімінде 1.222 трактін жазу.

4.2 сурет – Cross Connection – Through терезесі

4.3 сурет – Through режімінде трактіні жазу

12. Алматы-Астана SDH жалпы желісін баптау.

13. Алматы қаласында мультиплексорлі желідегі №1-мультиплексордың OUT және IN айырғыштарын оптика бойынша ажырату.

14. Алматы қаласында мультиплексорлы желідегі №2-мультиплексордың OUT және IN айырғыштарын оптика бойынша ажырату.

15. Астана қаласында мультиплексорлы желідегі №1-мультиплексордың OUT және IN айырғыштарын оптика бойынша ажырату.

16. Астана қаласында мультиплексорлы желідегі №2-мультиплексордың OUT және IN айырғыштарын оптика бойынша ажырату.

17. Сұлба бойынша екі желіні оптикамен қосу.

18. Анализаторды қосып 10011011 сигналының өтуін тексеру.

19. Алматы қаласында мультиплексорлы желідегі №1-мультиплексордың OUT айырғыштарын оптика бойынша ажырату және резервтелу жұмысын тексеру.

20. Алматы қаласында мультиплексорлы желідегі №1-мультиплексордың OUT және IN айырғыштарын оптика бойынша ажырату және жұмысын тексеру.

21. Астана қаласында мультиплексорлы желідегі №1-мультиплексордың OUT айырғыштарын оптика бойынша ажырату және резервтелу жұмысын тексеру

22. Астана қаласында мультиплексорлы желідегі №2-мультиплексордың OUT айырғыштарын оптика бойынша ажырату және резервтелу жұмысын тексеру.

Бақылау сұрақтары.

1. SDH желілеріндегі синхронизация желісінің құрылуының принципін сипаттаңыз.

2. SDH құрылғысының резервке ауысуы қандай уақыт аралығында өтеді?

3. SDH желісінің негізгі топологиясына сипаттама беріңіз.

4. SMA-1 мультиплексорының негізгі интерфейстерін көрсетіңіз.

5. SMA-1 құрылғысының сызықтық кодын атаңыз.

6. 3.3.6.2 трактісіне Through режімін жазыңыз.

7. ISM-2000 мультиплексіріне қанша VC-12 трактасын жазуға болады?

8. Егерде қысқа тұйықталуды бұл сұлбадан алып тастасақ, не болады?

Зертханалық жұмыс №5. Байланыс желісін УПАТС Hicom -300 және ISM-2000 мультиплексоры негізіндегі SDH сақинасында Panasonic KX-TDA-200 цифрлық станциясын қолдану арқылы тұрғызу

Жұмыстың мақсаты:

1) Байланыс желісін УПАТС Hicom және SDH транпорттық жүйесін қолдану арқылы тұрғызу.

2) Желінің функционалдық тестілеуін жүргізу.

5.1 сурет – SDH сақинасы ISM-2000 мультиплексоры арқылы УПАТС Hicom -300 және Panasonic KX-TDA-200 цифрлық станциясын байланыстыру

Жұмысқа сипаттама.

Коммутациялық станция ретінде желіні тұрғызу үшін УПАТС Hicom және цифрлық станция Panasonic қолданылады. Станция арасындағы байланыс ретінде DSS-1 цифрлық абоненттік сигнализациясы бар ISDN интерфейсі қолданылған.

ISDN интерфейсі қолданылғандықтан, УПАТС 1-ге – жүргізуші, ал Panaconic –ведомый деген шартты атау берейік.

УПАТС арасында транспорттық ортасы үшін SDH сақинасының бірінші деңгейіндегі цифрлық иерархиясы STM-4 қолданылады. Сақина 2.10-суретте көрсетілген сызықты трактінің резервтелуі бар ISM-2000 мультиплексоры негізінде тұрғызылған.

Бұл жұмыс бар желіні байланыстың телефондық арнасы арқылы ұйымдастыруына және тарату ортасында функционалдық тестілеуді жүргізуге негізделген.

Жұмыстың орындалуы.

1. 2.10-суреттегі сұлба бойынша желілік трактіні резервтеуі бар SDH желісін құру.

2. 2.10-суретке сәйкес бар SDH желісіне УПАТС-ты қосу.

3. SDH желісі арқылы арна қосылуын қамтамасыз ету.

4. Ақырғы терминалдар ретінде цифрлық телефондарды УПАТС-қа қосу.

5. Басқа станциядағы телефонды аппаратқа қоңырау шалу арқылы екі УПАТС арасындағы қосылысты тексеру.

6. УПАТС арасындағы телефондық арналар қосылуы кезінде УПАТС арасындағы сигнал өткізуші буын болып табылатын мультиплексорлардың бірінде сызықты жұмыс арнасын өшіруді жүргізу. Оқиғаны суреттеу.

7. Сызықты жұмыс трактісінің орнатылуын қалыпқа келтіру.

Жұмыстың орындалу реті.

1. SDH желісін тұрғызу 2.10-сурет бойынша орындалады. Сақинаны тұрғызу кезінде барлық мультиплексорда резервті сызықты модульдердің орнатылғандығына көз жеткізу керек. MSP 1+1 сұлбасы бойынша резервті сызықты трактінің функциясын белсендіру.

2. B және D цифрлық сигналдар мультиплексорларының коммутациялық панелінде УПАТС-ты 2.10-суретіне сәйкес қосу. Кез келген қолжетімді трибутарлы порт таңдалуы мүмкін. Станция мен мультиплексоры арасындағы байланыс 120 Ом симметриялық екі жұпты кабель арқылы орындалады.

3. Арна коммутациясы әрбір мультиплексорде бір нүктеден екінші нүктеге бағдарламалы түрде жүзеге асырылады.

4. Ақырғы терминалдар ретінде цифрлық телефондар қолданылады.

5. Барлық байланыстар аяқталғаннан кейін, бір УПАТС пен екіншісі арасында қоңырау жасау арқылы тексеру. Егер байланыс орнатылса, онда байланыс желісінің сұлбасы дұрыс жиналған.

6. Байланыс уақытында (сөйлесу кезінде) екі УПАДС абоненттері арасында транспорттық ортаның сенімділігін УПАТС (В,D) байланысы бар бір станциядағы сызықты жұмыстық модульды өшіру арқылы жүргізу. Өшіруден кейін барлық трафик резервті модульге ауысу керек және УПАТС 1 және УПАТС 2 телефондық арна арасында үзілмеуі керек.

7. Жұмыстық сызықты трактінің қалпына келуі кезінде телефондық арна үзілмеуі керек, үзілу уақыты 50мс аспауы керек.

8. Екі АТС арасында цифрлық байланыс желісін (ЦБЖ) ұйымдастыру.

9. Сәйкес конфигурациялық баптауларды жүзеге асыру.

10. ЦБЖ бойынша тікелей және кері бағыттағы теруді орындау.

11. Жұмысты орындауға арналған әдістемелік нұсқаулар.

12. Құралдар панелінде «Connect» менюін таңдаңыз, келесі шығатын менюде «USB» таңдаңыз.

13. Инсталляция үшін жүйелік құпия сөзді енгізіңіз (үнсіз келісім бойынша: 1234) және жүйеге кіру үшін [OK] батырмасын басыңыз.

14. Configuration менюін жаю, 4.1-суретінде көрсетілгендей, 1.1 «Slot», командасын ашу.

5.2 сурет – PRI слотының конфигурациялануы

15. Командасын ашып, 5.2-суретінде көрсетілгендей, екі АТС-ті синхро-низациялау үшін Port Type бағанасында Quick-Slave мәнін қою.

5.3 сурет – Екі АТС-ке синхронизация жасау

Бақылау сұрақтары.

1. STM-4 модулінің форматын келтіріңіз.

2. Цифрлық станциядағы және SDH жүйесіндегі синхронизация жасау принциптерін көрсетіңіз.

3. SDH сызықтық тракт жүйесіне не енеді?

4. Бір TPU платасына қанша трибутарлық порттар болады?

5 Қандай ISM-2000 платасы синхронизацияға жауап береді?

6. Қандай ISM-2000 платасы басқаруға жауап береді?

7. BRI ағынына сипаттама беріңіз.

8. PRI ағынына сипаттама беріңіз.

Зертханалық жұмыс №6. PDG-3 генераторы және PDA-3 анализаторы арқылы Е1 ағының құрамын тәжірибе жүзінде зертеу

Жұмыстың мақсаты:

1) Е1 сигналын зерттейтін, генератор және анализатор құралымен танысу.

2) Е1 сигналының құрамын зерттеу.

Әдістемелік жұмыс.

Бұл тәжірибе жұмысында Е1 ағынын PDG-3 генераторы және PDA-3 анализаторы арқылы Е1 ағынының құрамын тәжірибе жүзінде зерттеу.

Бұл вариантта HDB3 сызықты кодына талдау жасалады. Бұл формат төрт қатар келетін нөлден тұрады екіимпульсті қосалқыны қосады “импульс Плюс – импульс Минус”. Алыста тұрған аппаратура ИКМ-30 ағынын қабылдап ондағы “импульс Плюс – импульс Минус” келген сигналды қатарынан келген нөлге айналдырып жібереді, бұл түрлендіру арқылы біз екі жақтың синхронды жұмыс істеуіне мүмкіндік береміз және жіберген сигналдың қалпына келгенін көреміз.

Арналық денгейде ИКМ ағыны циклдік және жоғарғы циклдік құрамнан тұрады, циклдік ИКМ ағынның құрамы 32 арналық жалпы цифрлық арнадан (ЖЦА) тұрады, әрқайсысының жылдамдығы 64 кбит/с кұрайды. Олардың әрбірі 0-ден 31-арналық бөлімнен тұрады. Бір арнаға 8 бит бөлінеді, сондықтан циклдің ұзындығы мынаған тең болады:

Lц = 32 x 8 = 256. (6.1)

Сонда циклдің ұзындығы 256 битті құрайды, оны уақытқа айналдырсақ, ол 125 мкс (уақыттық циклдің ұзындығы) тең болады, бұндай сигналды беру үшін, жеткізу жылдамдығы 32х64=2048 кбит/с секундка тең болу қажет. Циклдік синхронизация FAS нөлдік бөлімінің тақ циклінде жіберіледі, мысалы, былай болады: X0011011 (Х-қызметтік бит, халықаралық жұмысқа арнап резервке қойылған).

ИКМ ағыны осы циклдік құрамда ИКМ-31 атағына ие болды. Ол белсенді түрде мәліметтерді жіберу жүйесінде ОКС7, ISDN және B-ISDN қолданбалы деңгейде кеңінен таралған.

Е1 ағынында 16 арналық бөлім қоңырау шалу сигналын жеткізу үшін арналған оны CAS деп атайды, осыған байланысты жоғарғы циклді құрам қосылған оны MFAS деп атайды, ол 16 циклді біріктіріп, жоғарғы циклді (MFAS) құрайды, оның ұзындығы мынаған тең:

Lcц = 16цикл x 256 = 4096 бит. (6.2)

Оны уақытқа айналдырсақ, ол мынаған тең болады:

Tcц = 256 бит x 16 вр.инт = 2 мс. (6.3)

Осы жоғары айтып кеткен сөйлемнің сұлбасына мән берейік, ол 2.9-суретте көрсетілген.

Бұнда КИ1-КИ15, КИ17-КИ31 арналық бөлімдер ақпараттық сигналдарды жеткізуге арналған, ал КИ0 және КИ16 арналық бөлімдер қызметтік сигналды жеткізуге арналған. КИ0 бөліміндегі жұп циклдер циклдік сигналдарды жеткізуге арналған және ол мынаған тең: 0011011, ол Р2-Р8 дейінгі бөлімді өз қажетіне алады. Р1-гі барлық циклдер тұрақты істеп тұрған арнадағы ақпаратты жеткізіп отырады. Ал P3 және Р6 КИ0 арналық бөлімнің тақ циклінде циклдік синхронизацияның жоғалғанын көрсетеді.

Р4, Р5, Р7 және Р8 арналық бөлімдер бос болып келеді, оны 1 сигналымен толтырады, сонда тактілік сигналдың жиілігін бөліп алуға, оның жақсы жұмыс істеуіне үлкен үлесін қосады.

КИ16 арналық бөлімдердің нөлдік циклінде (Ц0) жоғарғы циклдік сигнал жеткізіледі, оның түрі мынадай болады: 0000 (Р1 - Р4) және (Р6 - Авар. СЦС) жоғарғы циклдік сигналдың жоғалғанын көрсетеді. Қалған үш разряд бос болып келеді.

КИ16 арнаның қалған (Ц1-Ц15) циклдерінде қызмет көрсететін СК1 және СК2 сигналдар жіберіледі.

6.1 сурет – ИКМ-30 сигналының құрамы

Жұмысты орындау реті.

1. PDA-3 анализатор және PDG-3 генераторының жұмыс жасау нұсқауымен танысу.

2. PDA-3 анализарының және PDG-3 генераторының токтан қоректенетін батырмасын іске қосу, екі жақтың сигнал кодын беретін батырмаларын және сигналды алатын жақтың батырмаларын бірдей етіп қосу. Олардың арасын өзіне арналған коаксиалды кабельмен суретте көрсетілгендей етіп қосу

Қандай светодиодтар 1, 2, 3 жанып тұр, неге олардың жанып тұрғанын түсіндіріп қосу, алдында қандайы жанып тұр, екеуінің арасын қосқанда қандай айырмашылықтар бар, неге олай болады – осының бәріне талдау жасап түсіндіріп беру керек.

6.2 сурет – Тексеру жабдықтарды қосу сұлбасы

3. Қате циклді синхронизация жіберіп жабдықтардың жұмыс істеу мүмкіншілігін білу, оны (12) батырманы ұстап тұрып тексеруге болады:

а) 10⁴ циклдік қатарларда 1 қате сөз болу ықтималдығы.

б) 4 циклдік қатарларда 2 қате сөз болу ықтималдығы.

в) 4 циклдік қатарларда 3 қате сөз болу ықтималдығы.

PDA-3 анализаторында болған жағдайларды жазып талдау жасау.

4. 16-арнадағы жоғарғы циклдік бөлімінің синхронизациясына қате сигнал беріп, оның ақыры неге әкеліп соқтырарына талдау жасау.

5. Сегізбитті синхронизация сөзін тексеру.

Генератордың жіберу сигналының қуаттылығын 0 дБм, ал жиілігін 1 кГц батырмаларымен синхронизация кодын теріп, индикаторда не көрсететініне талдау жасау керек.

6. Жоғарғы циклді сөз синхронизациясын орнату.

Бұл жұмысты істеу үшін генераторға он алтыншы арнадағы аралықты мынадай баптаулар жасау керек – батырмалардан "TS 16/FR 1…15" сөздегі синхронизациясының бәріне 0 биттерін қойып шығу керек.

PDA-3 анализатор жағындағы форматқа он алтыншы арнадағы батырмалардан "TS 16" қойып, анализатордағы болған өзгерістерге сипаттама беру керек.

Жұмысты тексеру.

1. PDG-3 және PDA-3 қоректендіру кабелін ток желісіне қосып, қажетті батырмаларды басу керек. PDA-3 анализаторында (1; 2; 3) светодиодтары жану керек, сонда ол екі жабдықтың арасында байланыс жоқ, сондықтан синхронизация жоқ екенін көрсетеді. Екі жабдықтың арасын кедергісі (75 Ом) тең коаксиалды кабельмен қосу керек, я болмаса кедергісі (120 Ом) тең симметриялық кабельмен қосуға болады, сонда (1; 2; 3) светодиодтар PDA-3 анализаторында өшуі керек, бұл екі жақтың дұрыс істеп тұрғанын көрсетеді.

2. Қате циклді синхронизация жіберіп, жабдықтардың жұмыс істеу мүмкіншілігін (12) батырманы бірнеше секунд ұстап тұру арқылы тексеруге болады, қате сигналдардың деңгейін (13) батырмамен реттеуге болады.

а) 10⁴– циклдік қатарларда қате сөзді PDA-3 анализаторы 13 светодиодтың өшіп жану жиілігі 2,5 cекунд болу арқылы білумізге болады.

б) 4 циклдік қатарларда 2 қате сөзін 13 светодиодтың тұрақты жанып тұрғанынан білуге болады.

в) 4 циклдік қатарларда 3 қате сөзін (1 және 2) светодиодтардың жанып тұрғанынан білуге болады, бұл белгіленген шамадан тым жоғары болу және жоғарғы циклдің синхронизациясының жоғалғанын көрсетеді.

PDA-3 анализаторында болған жағдайларды жазып талдау жасау керек.

3. Жоғарғы циклді синхронизацияны тексеру үшін генератордағы (13) батырмасын басып, одан кейін (12) батырманы басу қажет. Осы кезде анализаторда (2 – жоғарғы циклді синхронизация жоқ) және (14 – жоғарғы циклді синхронизация қате кетті) деген светодиодтар жанады.

4. Синхронизация сөзін тексеру (10011011) керекті батырмаларды басу арқылы жүзеге асырылады, ол үшін (2) генератордағы және (18) беттақтайдағы светодиодтардың бір-біріне сәйкес жануына байланысты дұрыс екенін білуге болады.

5. Жоғарғы циклді сөздің синхронизациясы керекті параметрлерді орнату арқылы жүзеге асырылады. Егер де дұрыс баптау жасасақ, ол (18) көрсеткіш светодиодының (18) 0001011 көрсету арқылы білуге болады, бұнда 0-светодиодтың сөніп тұрғанын, ал 1-светодиодтың өшіп тұрғанын көрсетеді.

Бақылау сұрақтары.

1. Е1 ағынының құрылымын көрсетіңіз.

2. Е2 ағыны мен арна құру аппаратурасының құрылымын көрсетіңіз.

3. Е3 ағыны мен арна құру аппаратурасының құрылымын көрсетіңіз.

4. Е4 ағыны мен арна құру аппаратурасының құрылымын көрсетіңіз.

5. PDG-3 генераторы қандай қызмет атқарады, оның қасиеттері неде?

6. PDА-3 анализаторы қандай қызмет атқарады, оның қасиеттері неде?

7. Е1 ағынындағы қызмет байты мен битін көрсетіңіз.

8. Циклді, жоғарғы циклді синхронизация жасау және синхронизацияны жоғалту байтын көрсетіңіз.

Зертханалық жұмыс №7. ISM-2000 беттақтайдағы дабыл сигналдарын баптау

Жұмыстың мақсаты: ISM-2000 жүйсіндегі дабыл сигналдарын зерттеу.

Жабдықтардың құрамы.

1. ISM-2000 бөлшектері.

2. User Panel (UPL), қолданушы беттақтайы.

SDH ISM-2000 жүйесіндегі дабыл сигналдары мынадай категорияларға бөлінеді:

1. Негізгі Critical-major.

2. Prompt.

3. Deferred.

4. Info.

Жабдықтардағы карта немесе беттақтайдағы көрсеткіштер светодиодтардың басымдылықтарды өзгертуге мүмкіншілігі бар.

Жұмысты орындау реті.

1. №1мультиплексорге кіру.

2. Alarming негізгі меню директориясына ену.

7.1 сурет – Маңызды меню

3. Carrent alarms директориясына ену.

7.2 сурет – Carrent alarms директориясы

Бұнда 2 дабыл VC-12 U unequipped виртуалды контейнер VC-12 жабдықталмағаны көрініп тұр, 2048 кbit/s LOS сигналының TP1.1 сызықты картада жоғалып кетуі көрсетілген. Деңгей дабылы – Promt (басымдылығы бойынша екінші).

4. Alarm Severities директориясына кіріп, «2048 кbit/s LOS» сипаттамасын табу.

5. Alarm Severities директориясына кіріп, «VC-12 Unequipped» сипаттамасын табу.

7.3 сурет – Alarm Severities директориясы

7.4 сурет – VC-12 – PROMT таңдау

4. F3 батырмасын басу «PROMT» жасауын таңдау.

7.5 сурет – VC-12 – PROMT-1 таңдау

5. F5 батырмасын «NO» жасауын таңдап алу.

7.6 сурет – PROMT таңдау

6. «ENTER» батырмасын басып, онан кейін F6-DO батырмасын басу арқылы бұйрықты орындау. Қолданушы беттақтайдағы дабыл сигналдары өшіп қалуы керек. TPU1.1 картадағы дабылды өшіру үшін «Alarm Severities» директориясына еніп, барлық дабылға кіріп, ондағы TPU1.1 сәйкес келетін жазуларды таңдап алып, жоғарғы істеген жағдайларын жасау керек, сонда екінші сигналдың өшіп қалуына себеп етеміз.

Бақылау сұрақтары.

1. ISM-2000 мультиплесорының құрылымдық сұлбасын көрсетіңіз.

2. Пайдаланушының беттақтайындағы дабыл сигналдардың құрылымын көрсетіңіз.

3. Негізгі Critical-major, Prompt, Deferred, Info дабыл сигналдары не үшін керек?

4. Қандай дабыл сигналдарының басымдылықтарын білесіз?

5. Карта жабдықтарындағы және панельдегі көрсеткіштеріндегі диодтарды қалай сөндіруге болады?

6. TPU1.1 картасындағы дабыл шамдарын қалай сөндіруге болады?

7. STM-4 сигналының құрылымын көрсетіңіз.

8. STM-16 сигналының құрылымын көрсетіңіз.

Зертханалық жұмыс №8. GNS 3 бағдарламасында Frame Relay коммутаторын қосу және баптау

Жұмыстың мақсаты: Frame relay коммутаторын баптауды және қосуды үйрену. Зертханалық жұмысты орындау үшін қажетті элементтер:

- 3 роутер (с7200);

- 1 frame relay switch.

Жұмыс топологиясы:

8.1 сурет – Frame Relay Switch және роутер интерфейстерін баптау

GNS 3 бағдарламасын іске қосып, жоғарыда айтылған элементтерді (3 роутер с7200 және 1 frame relay switch) жұмыс алаңына шығарамыз. Сізде келесідей элементтер болуы тиіс.

8.2 сурет – Қажетті элементтер

Енді роутерлерге қажетті интерфейстерді берейік. Ол үшін роутерге тышқанның оң жақ батырмасын басып configure таңдаймыз. Бізде келесідей терезе ашылуы тиіс (8.3-суретті қара). Ашылған терезеден slots бағамында суретте көрсетілгендей PA-4T + интерфейсін таңдаймыз. Бұл serial интерфейс болып табылады. Бізге керегі де осы интерфейс. Қалған екі роутерге де дәл осындай интерфейстер беріп шығамыз.

8.3 сурет – Роутер интерфейсі

Элементтерді қазір бір-бірімен жалғап көрейік. Элементтер бір-бірімен жалғанбай, келесідей қателік терезесі ашылады (8.4-суретті қара). Себебі біз frame relay switch-ті баптаған жоқпыз.

8.4 сурет – Интерфейс қателігі

Frame relay коммутаторын баптау үшін, сол коммутаторға екі рет басып кіреміз (8.5-суретті қара).

8.5 сурет – Frame Relay коммутаторын баптау терезесі

Ашылған терезеде, бізге қанша порт керек және роутерлер арасында қандай байланыс орнататылатынын анықтауымыз тиіс. Әр байланыс үшін DLCI (Data Link Connection Identifier) – ды анықтап, коммутаторда осы байланыстардың сәйкестігін тексеруіміз керек. Енді қандай байланыс қай порттармен байланысқанын анықтайық. Ол үшін алдымен төмендегідей кесте құрған жөн:

- R1 – R2 – DLCI 52;

- R1 – R3 – DLCI 53;

- R2 – R1 – DLCI 25;

- R2 – R3 – DLCI 23;

- R3 – R1 – DLCI 35;

- R3 – R2 – DLCI 32.

Осы кестеге қарап, біздің роутерлеріміз толық бір-бірімен байланысқанын айтуымызға болады. Осы кесте мәндерін frame relay коммутаторына енгізу үшін, порт нөмірін және DLCI мәнін беру арқылы іске асыра аламыз (8.6-суретті қара).

8.6 сурет – DLCI енгізу

Бізде осындайдан үш мән шығады (8.7-суретті қара).

8.7 сурет – Соңғы нәтиже

Apply және OK батырмаларын басып сақтаймыз. Енді коммутатор мен роутерлерді бір-бірімен жалғауды бастасақ болады. Байланыстарды serial интерфейсі арқылы жүзеге асырамыз (8.8-суретті қара).

8.8 сурет – Интерфейстерді жалғау

Play батырмасын басу арқылы элементтерді іске қосамыз.

Frame Relay конфигурациясы

Роутерлерге келесідей ip address – тер береміз:

R1 үшін:

S1/0 ip address: 172.16.1.1/24

R2 үшін:

S1/0 ip address: 172.16.1.2/24

R3 үшін:

S1/0 ip address: 172.16.1.3/24

R1 роутеріне кіреміз:

R1>en

R1#conf t

R1(config)#int serial 1/0

R1(config-if)#ip address 172.16.1.1 255.255.255.0

R1(config-if)#encapsulation frame-relay

R1(config-if)#frame-relay map ip 172.16.1.2 52

R1(config-if)#frame-relay map ip 172.16.1.3 53

R1(config-if)#no sh

R1(config-if)#exit

R1(config)#exit

R1#

R2 роутеріне кіреміз:

R2>en

R2#conf t

R2(config)#int serial 1/0

R2(config-if)#ip address 172.16.1.2 255.255.255.0

R2(config-if)#encapsulation frame-relay

R2(config-if)#frame-relay map ip 172.16.1.1 25

R2(config-if)#frame-relay map ip 172.16.1.3 23

R2(config-if)#no sh

R2(config-if)#exit

R2(config)#exit

R2#

R3 роутеріне кіреміз:

R3>en

R3#conf t

R3(config)#int serial 1/0

R3(config-if)#ip address 172.16.1.3 255.255.255.0

R3(config-if)#encapsulation frame-relay

R3(config-if)#frame-relay map ip 172.16.1.1 35

R3(config-if)#frame-relay map ip 172.16.1.2 32

R3(config-if)#no sh

R3(config-if)#exit

R3(config)#exit

R3#

Енді ping командасы арқылы байланыстарды тексеруімізге болады.

R1 роутері (8.9-суретті қара):

8.9 сурет – R1 роутерінде байланысты тексеру

R2 роутері (8.10-суретті қара):

8.10 сурет – R2 роутерінде байланысты тексеру

R3 роутері (8.11-суретті қара):

8.11 сурет – R3 роутерінде байланысты тексеру

Көріп тұрғанымыздай, байланыс бар. Write memory командасы арқылы конфигурацияларды сақтайық (8.12-суретті қара).

8.12 сурет – Конфигурация сақтау

Осымен №4 зертханалық жұмыс аяқталды.

Бақылау сұрақтары.

1. Қандай арналар арқылы Frame Relay желісін құруға болады?

2. Frame Relay қандай жылдамдыққа арналған?

3. Frame Relay технологиясы қандай кабельмен жұмыс істейді?

4. Frame Relay технологиясының дестелер құрамын көрсетіңіз.

5. Frame Relay технологиясында сапа жағы қалай шешілген?

6. Frame Relay технологиясы АЖӨӘ үлгісі бойынша қандай деңгейде жұмыс істейді?

7. Frame Relay хаттамаларының түйіспесін көрсетіңіз.

8. LAP-F хаттамасының қалай жұмыс істейтінін түсіндіріңіз.

Әдебиеттер тізімі

1. Цифровые и аналоговые системы передачи / В.И. Иванов и др. – М.: Радио и связь, 2003. – 232 с.

2. Многоканальные системы передачи / Баева Н.Н. и др. – М.: Радио и связь, 1996.

3. Слепов Н.Н. Синхронные цифровые сети SDH.- М.: ЭКО-ТРЕНДЗ, 1999. – 149 с.

4. Бакланов И.Г. Технологии измерений первичной сети. - М.: ЭКО-ТРЕНДЗ, 2000. – 143 с.

5. Шмалько А.В. Цифровые сети связи: основы планирования и построения. – М.: ЭКО-ТРЕНДЗ, 2001. – 284 с.

6. Тепляков И.М. Основы построения телекоммуникационных систем и сетей. М.: Радио и связь, 2004. -328 с.

7. Основы построения телекоммуникационных систем и сетей: Учебник для вузов/ В.В. Крухмалев и др. – М. Горячая линия – Телком. 2004. -510 с.

8. Транспортные сети и системы электросвязи. Системы мультиплексирования: Учебник для студентов по специальности «Телекоммуникации». / Под ред. В.К. Стеклова. – К. 2003. -352 с.

Мазмұны

Кіріспе	3
Зертханалық жұмыс №1	4
Зертханалық жұмыс №2	13
Зертханалық жұмыс №3	18
Зертханалық жұмыс №4	21
Зертханалық жұмыс №5	24
Зертханалық жұмыс №6	28
Зертханалық жұмыс №7	32
Зертханалық жұмыс №8	36
Әдебиеттер тізімі	44

Жиынтық жоспар 2012 ж., реті 104