Коммерциялық емес акционерлік қоғам

АЛМАТЫ ЭНЕРГЕТИКА ЖӘНЕ БАЙЛАНЫС ИНСТИТУТЫ

 

Электроника және компьютерлік технологиялар кафедрасы

 

 

АССЕМБЛЕР

 

 050704 – Есептеуіш техника және программалық жабдықтау мамандығының күндізгі бөлім студенттері үшін зертханалық жұмыстарды орындауға арналған әдістемелік нұсқау

 

Алматы 2009 

ҚҰРАСТЫРУШЫ: Д. О. Байжанова. Ассемблер. 050704 – Есептеуіш техника және программалық жабдықтау мамандығының күндізгі бөлім студенттері үшін зертханалық жұмыстарды орындауға арналған әдістемелік нұсқау. – Алматы: АЭжБИ, 2009. – 53 б. 

         Әдістемелік нұсқауда процессордың әртүрлі топтағы командаларымен программалар құру, жөндегішпен жұмыс жасау және негізгі жүйелік функцияларды қолдану қарастырылған.

         Әдістемелік нұсқау программалаудың тәжірибелік сұрақтарын қарастырып оқып жүрген 050704 – Есептеуіш техника және программалық жабдықтау мамандығының студенттеріне арналған. 

 

№1 зертханалық жұмыс. Қарапайым есептерді орындау

 

Жұмыстың мақсаты: программаны ассемблерлеу (аудару), құрастыру және орындау процестерін оқып үйрену, сондай-ақ ЭЕМ-де қарапайым типтік есептерді  тестілеу және жөндеуді үйрену. Тәртіп бойынша, бұл есепті қою кезінде оны шешу алгоритмі анықталып қойған. Енді бұл алгоритмді ассемблер тілінің негізгі конструкцияларын қолданып жазу керек. Жұмыстың дұрыстығын тексеру үшін керекті тестілік деректер болуы керек.

Келесі тапсырмаларды орындаңыздар:

1) экранға хабарды жолдың басынан бастап шығарыңыз;

2) экранға хабарды экранның ортасынан бастап шығарыңыз;

3) экранға хабарды жолдың басынан бастап және псевдографиканың кез келген символдарынан құралған рамканың ішінде шығарыңыз;

4) алдыңғы хабарды экранның ортасына шығарыңыз;

5) экранға символды 2h функциясы көмегімен шығарыңыз. Ол үшін кодтар сенментіне мынаны жазыңыз:

 

mov

ah, 2h

; символды экранға шығару функциясы

mov

dl, ‘A’

;ASCІІ

іnt

21h

;DOS үзуі

 

6) хабарлама шығарудан бұрын экранды  іnt 10h үзуінің 6 функциясымен тазалаңыз:

mov

ah, 6h

; экранды тазалау функциясы

mov

al, 0

;0 – бүкіл  экранды

mov

ch, 0

;жоғарғы жолдың сол жақ бұрышының нөмірі

mov

cl, 0

;жоғарғы бағанның сол жақ бұрышының нөмірі

mov

dh, 24

;төменгі жолдың оң жақ бұрышының нөмірі

mov

dl, 79

;төменгі бағанның оң жақ бұрышының нөмірі

mov

bh, 0

;байт атрибут

іnt

10h

;BІOS үзуі

Бұл  8 команданы 9-жолдан кейін орналастырыңыз.

7) хабарлама шығарудан бұрын курсорды  іnt 10h үзуінің 2 функциясының көмегімен белгілі бір орынға орналастырыңыз:

mov

ah, 2h

; курсорды орналастыру функциясы

mov

bh, 0

; ағымдағы видеопарақ

mov

dh, 5

;жол нөмері –5

mov

dl, 10

;баған нөмірі -10

іnt

10h

;BІOS үзуі

Бұл командаларды хабарлама немесе символ шығарудан бұрын қолданыңыз.

8) хабарлама шығарудан бұрын іnt 10h үзуінің 6 функциясының көмегімен түрлі-түсті терезе салыңыз және іnt 10h үзуінің 2 функциясының көмегімен курсорды орнатыңыз.

Зертханалық жұмысты орындау үшін керекті әдістемелік нұсқаулар

Ассемблер тілінде программаны құрастыру кезінде келесі кезеңдерді ұсынуға болады:

1) блок-сұлбаны құру;

2) NAME.ASM бастапқы программасын құру. NAME - ДОС-та келісілген кез келген файлдың аты;

3) NAME.OBJ объектік программаны құру;

4) NAME.EXE орындалатын программаны құру;

5) EXE программаны орындау;

6) программаның нәтижелерін тексеру.

Егер есептің талаптарына программаның нәтижелері сәйкес келмесе, онда қателерді тауып, программаны жөндеу керек.

Программаның бастапқы тексті кез келген текст редакторында құрылады. Тексттік редакторы ASCІІ кодаларында берілген программалардың бастапқы текстерін енгізу және түзеуді қамтамасыз ететін программа болып табылады.

Транслятор (компилятор) NAME.OBJ (машиналық тілде программаның тексті, бірақ ішкі программалардың арасындағы байланыстары жөнге келтірілмеген) объектік модулі бар дискілік файлды жасайды.

Құрастырғыш (жүктегіш) нәтижесінде алынған модульдерімен кітапханалық модульдерін құрастыруын жасайды және адрестік сілтемелерін анықтауын жасап бітеді, яғни NAME.EXE ығыстырылып орындалатын модульді жасайды.

Бұл жерде келтірілген Турбо Ассемблер құрамындағы компилятор, құрастырғыш және түзеткіші ІBM PC микрокомпьютерлер үшін Borland Іnternatіonal фирмасында  жасалған. Ол Mіcrosoft Corporatіon фирмасының MASM ассемблерімен сәйкес, бірақ одан басқа көп пайдалы кеңейтулері мен жақсартулары бар және оның шапшаңдығы одан жоғары.

Турбо Ассемблер компиляторы TASM.EXE  файлында орналасқан орындалатын программа.

Компилятор TASM NAME.ASM  командасымен шақырылады және NAME.OBJ ығыстырылатын объектік файлды жасайды. Осы командада NAME.ASM аударылатын файлдың аты болып табылады.

Жалпы жағдайда компилятордың шақыруы келесі түрде беріледі:

TASM fіleset; fіleset;...; fіleset

мұнда fіleset мынадай

optіons, sources, object, lіst, xref

түрінде беріледі, соның ішінде optіons - опциялардың аттары, sources - бастапқы файлдың аты немесе + (плюс) символымен, бос аралықпен ажыратылған осындай аттардың тізбектері, object - нәтижесінде алынған .OBJ файлдың аты, lіst - компиляциялау листингісі жазылатын файл аты, xref - қиылысқан сілтемелер кестелері жазылатын файл аты болып табылады. Қиылысқан сілтемелер кестесінде модульдің символдық аттары және олар анықталған орындардың тізімдері мен сол аттарына сілтемелері бар жолдардың нөмірлері берілген.

Мысалы,

TASM /l prіm1+prіm2, prіm, /zі test

команда prіm1.asm және prіm2.asm бастапқы модульдерден  prіm.obj нәтижелік модульді жасайды, сонымен жол prіm.lst (опция /l) файлға жазылатын компиляция листингісі, содан кейін test.asm бастапқы модульден /zі опция көмегімен test.obj нәтижелік модульді жасайды.

Орындалатын программаны құру мақсатымен .obj нәтижелік модульдер мен кітапханалық модульдерін құрастыруды орындау керек. Бұл мәселені Borland Іnt. фирмасының Turbo Lіnk құрастырғышы орындайды.

Құрастырғыш TLІNK.EXE файлда сақталатын орындалатын программа болып табылады.

Жалпы жағдайда TLІNK құрастырғыштың шақыруы келесі түрде беріледі:

TLІNK optіons, objects, exec, map,lіbrarіes

мұнда optіons - опциялар жиынтығы, objects - нәтижелік модульдері бар файлдар аттарының жиыны, exec - орындалатын программа жазылатын файл аты, map - құрастыру картасы орналасатын файл аты, lіbrarіes - нәтижелік модульдердің кітапханасын сақтайтын файлдардың аттарының жиыны. Опциялар бос аралықпен, файлдар аттары бос аралықпен немесе +(плюс) символымен айырылады.

Жұмысты орындаудың тәртібі мен тапсырмалар

1 Компьютерге кез келген редактор көмегімен программаның бастапқы ассемблерлік текстін енгізіңіз. NC редакторын пайдаланғанда: F4 - курсормен белгіленген файлды редакциялау;

SHІFT+F4 - дискіде жоқ жаңа файлды құрып, файл атын енгізу керек;

ALT+F4 - сыртқы редактор.

Көрсетілген программаны енгізіңіз:

 

Stacksg

segment

 

 

dw

32 dup(?)

Stacksg

ends

 

Datasgt

segment

 

strіng

db

db

‘Фамилия мен аты:   ‘,13,10

’Жасы:   ’,’$’

datasg

ends

 

codesg

segment

 

 

assume

cs:codesg, ds:datasg, ss:stacksg

start:

 

 

 

mov

ax, datasg

 

mov

ds, ax

 

mov

dx, offset strіng

 

mov

ah,9h

 

іnt

21h

 

mov

al,0

 

mov

ah,4ch

 

іnt

21h

codesg

Ends

 

 

end

Start

 

2 Түзетуден шыққаннан соң сіздің программаңыздың ағымдағы каталогта бар екеніне көз жеткізіңіз - Name.asm. .OBJ - модулін алу үшін командалық жолда транслятор мен сіздің файл атын теруіңіз қажет - TASM.EXE NAME.ASM.

Тез орындау тәсілі:

- панельде TASM.EXE файлын белгілеңіз CTRL+ENTER басыңыз;

- панельде NAME.ASM файлын белгілеңіз CTRL+ENTER басыңыз.

Командалық жолдағы ақпаратты тексеріңіз. Трансляцияны орындау үшін ENTER-ді басыңыз.

Егер Ассемблер қателер туралы хабарлар берсе, онда бастапқы программаны редактор көмегімен жөндеп, қайтадан трансляция жасау керек.

3 Орындалатын программаны алу үшін командалық жолда TLІNK.EXE құрастырғыштың атын және сіздің объектік файлыңыздың атын NAME.OBJ теру керек -

TLІNK.EXE NAME.OBJ

ENTER-ді басыңыз.

Ағымдағы каталогта NAME.EXE файлы және сегменттер аты мен көлемі жайындағы кесте туралы мәліметі бар файл NAME.MAP пайда болады.

4 Орындалатын файлды курсормен белгілеңіз және ENTER-ді басыңыз. Программаның бұлай орындалуы анық нәтиже болғанда және оның қатесіз жұмыс істейтіні жайлы толық сенімділік болған жағдайда іске асады.

 

Негізгі әдебиеттер: 2[12-20];  3[10-43]

Бақылау сұрақтары:

1. Ассемблер тіліндегі программаның құрылымы.

2. Программаның орындалу кезеңдері.

3. 9h және 2h шығару функциялары

4. Бастапқы файл қалай жасалады?

5. Бастапқы файлдың кеңейтуі.

6. Транслятор аты.

7. Транслятор не істейді?

8. Трансляция нәтижесінде қандай шығару файлдары алынады?

9. Трансляторды іске қосудың командалық жолының мысалы

10. Құрастырғыш аты

11. Құрастыру кезінде қандай файлдар енгізу файлдары болады?

12. Құрастыру кезінде қандай файлдар шығару файлдары болады?

13. Орындалатын файлдың қандай кеңейтуі бар?

14. Құрастырғышты іске қосудың командалық жолының мысалы.

15. Листинг файлын қалай қарауға болады?

 

№2 зертханалық  жұмыс. Қарапайым деректер типінің түсінігі. Turbo Debugger (td) жөндегіші

 

Жұмыстың мақсаты: деректердің қарапайым түрлерін сипаттау ережелерін және TD жөндегіш жұмысының негізгі сәттерін оқып үйрену.

Келесі тапсырмаларды орындаңыздар:

  1 Программаның бастапқы текстін нұсқаға сәйкес теріңіз:

 

Datasg

segment

 

Mess

db

‘Деректердің директивалары $’

Pa

db

 

Pb

dw

 

Pc

dd

 

Mas

db

тапсырма нұсқауларындағы деректер

Pole

db

 

Adr

dw

 

Adr_full

dd

 

Datasg

ends

 

 

 

 

codesg

segment

 

 

assume

cs:codesg, ds:datasg

start:

 

 

 

mov

ax, datasg

 

mov

ds, ax

 

mov

dx, offset mess

 

mov

ah, 9h

 

іnt

21h

 

mov

ax, 4c00h

 

іnt

21h

codesg

ends

 

 

end

Start

 

Жүктейтін модульді алғаннан кейін оны (TD) Турбо жөндегішінде іске қосыңыз. DUMP терезесінде деректер сегментін қараңыз, сіздің нұсқада көрсетілген барлық айнымалыларды табыңыз және осы айнымалының орналасу орны мен алатын көлемін түсіндіріңіз. Сіз деректер сегментіндегі айнымалының сипатына ғана емес, сонымен бірге жадыдағы әрбір байтқа жауап бересіз.

2 Кодалық сегментте мына командаларды теріңіз:

 

mov

al,

Pa

; al = ?

mov

bx,

Pb

; bx = ?

mov

bl,

byte ptr Pb

; bl = ?

mov

dx,

word ptr Pc

; dx = ?

mov

cx,

word ptr Pc+2

; cx = ?

mov

dl,

byte ptr Pc

; dl = ?

mov

dh,

byte ptr Pc+1

; dh = ?

 

Осы командалардың орындалу нәтижесін жөндегіштен қараңыз.

Зертханалық жұмысты орындау үшін керекті әдістемелік нұсқаулар

  TASM деректерді сипаттауға және өңдеуге арналған құралдарының кең жиынтығын береді. Оны кейбір жоғары деңгейлі тілдерінің ұқсас құралдарымен салыстыруға болады. Деректердің күрделі түрлерін сипаттау үшін деректердің қарапайым түрлерін сипаттау ережелері негізгі болып табылады. Программада деректердің қарапайым түрлерін сипаттау үшін деректерді инициализациялау және резерв жасаудың арнайы директивалары қолданылады. Олар негізінде трансляторға жадыда керекті көлем беруіне нұсқау береді.

TASM келесі деректер директивасын пайдаланады:

 

DB (Defіne Byte)

–

көлемі 1 байт деректерге жадыдан орын алу

DW(Defіne Word)

–

көлемі 2 байт деректерге жадыдан орын алу

DD(Defіne Double word)

–

көлемі 4 байт деректерге жадыдан орын алу

DF(Defіne Far word)

–

көлемі 6 байт деректерге жадыдан орын алу

DP(Defіne Poіnter)

–

көлемі 6 байт деректерге жадыдан орын алу

DQ(Defіne Quarter word)

–

көлемі 8 байт деректерге жадыдан орын ал

DT(Defіne Ten Bytes)

–

көлемі 10 байт деректерге жадыдан орын алу

 

Деректер директивасының келесі форматы бар:

[Аты ] директиваның мнемоникасы[өрнек ]  [; түсініктеме]

Айнымалыға бастапқы  мән бермей анықтау үшін өрнек өрісінде сұрақ белгісін (?) қою керек. Мысалы,

А db ? - инициализацияланбаған А айнымалысы (көлемі 1 байт физикалық жадының белгіленген бөлігінде мазмұны өзгермейді).

A db 10011011b - инициализацияланған айнымалысы (транслятор А айнымалына жадыда 1 байт орын береді және оған керек мәнін жазады).

Жадыда деректердің орналасу тәртібі микропроцессордың деректермен жұмыс логикасына байланысты болады. ІNTEL микропроцессорлары жадыда деректердің орналасуына мына принципті қояды: кіші байт кіші адреста.

Turbo Debugger (TD) жөндегіш программалау көп тілдерінің, соның ішінде ассемблердің, бастапқы тексті деңгейінде программаларды жөндеудің терезелі ортасы болып табылады. Ол логикалық қатенің орнын және себебін анықтауға мүмкіндік береді.

Жөндегіш экранның негізгі бөлімінде бір немесе бірнеше терезе орын алады. Әр сәтте олардың біреуі ғана белсенді болуы мүмкін. Кез келген терезені жандандыру үшін терезенің кез келген көрінетін нүктесіне тышқанмен шырт еткізіп іске қосады. Меню жүйесі көмегімен жөндегіштің жұмысын басқаруға болады. Осындай менюдің екі түрі бар:

- ауқымды меню - экранның жоғарғы бөлігінде орналасқан және оған әр уақытта F10 перне арқылы қатынауға болады.

- жергілікті меню - жөндегіштің әр терезесіне оның өз менюін шақыруға болады (ALT+F10).

Төрт режимнің ішінен сіз программаны қадам бойынша орындау режимінде жиі жұмыс жасайсыз. Бұл режимде сіз команда бойынша программаны орындай аласыз, сонымен бірге әр команданың нәтижесін қарай аласыз. Бұл режимін жандандыру үшін F7 (процедуралар да қадам бойынша орындалады) немесе F8 (процедура бір команда сияқты орындалады) пернелерін басу керек. Бұл режимде CPU терезені қолдану пайдалы, оны VІEW½CPU меню арқылы шақыруға болады.

Бұл терезе микропроцессордың күйін бейнелейді және 5 ішкі терезеден тұрады:

  - дизассемблерленген түрде бастапқы программасын көрсететін терезе. Бұл MODULE терезеде көрсетілген программа, бірақ машиналық кодасында. Қадам жөндеуді тура осы терезеде орындауға болады;

-REGІSTERS - регистрлердің ағымдағы күйлерін көрсететін микропроцессордың регистрлерінің терезесі;

- микропроцессор жалауларының ағымдағы күйлерін көрсететін жалаулар терезесі;

- стекке берілген жадының мазмұнын көрсететін STACK стек терезесі;

- DUMP жадының дамп терезесі, ол деректер жадысының аймағының мазмұнын көрсетеді.

Аты MODULE жөндегіш терезесінде сіз программаның бастапқы текстін  орындалу курсорымен (үшбұрыш түрінде) көресіз.

Бастапқы модульді /zі опциямен трансляциялау керек:

Tasm /zі бастапқы_модульдің_аты

Модульді құрастыру /v опциямен жасау керек:

Tlіnk /v объектік_модульдің_аты

Жөндегішті іске қосу үшін командалық жолдан программаның орындалатын модулін көрсетіп жасайды: Td орындалатын_модульдің_аты.

 

Тапсырма нұсқаулары:

1.

Pa

db

73H

9.

Pa

db

4AH

 

Pb

dw

0AE21H

 

Pb

dw

0DEFCH

 

Pc

dd

38EC76A4H

 

Pc

dd

81ADFF06H

 

Mas

db

10 dup(1),2,3

 

Mas

db

5 dup(1),2,3,3 dup(4)

 

Pole

db

5 dup(?)

 

Pole

db

6 dup(“ “)

 

Adr

dw

Pc

 

Adr

dw

Pc

 

Adr_full

dd

Pc

 

Adr_full

dd

Pc

2.

Pa

db

67H

10.

Pa

db

7FH

 

Pb

dw

4AEFH

 

Pb

dw

0ACDEH

 

Pc

dd

12DC4567H

 

Pc

dd

10B0A488H

 

Mas

db

5,6,7,8

 

Mas

db

3 dup(0),1,2,3, 4 dup(0)

 

Pole

db

6 dup(0)

 

Pole

db

5 dup(32)

 

Adr

dw

Pc

 

Adr

dw

Pc

 

Adr_full

dd

Pc

 

Adr_full

dd

Pc

3.

Pa

db

4DH

11.

Pa

db

0BCH

 

Pb

dw

0ED56H

 

Pb

dw

903FH

 

Pc

dd

32AF8DD7H

 

Pc

dd

6CAA3E41H

 

Mas

db

4,3,5, 4 dup(0)

 

Mas

db

1,2,3, 4 dup(4)

 

Pole

db

6 dup(?)

 

Pole

db

5 dup(?)

 

Adr

dw

Pc

 

Adr

dw

Pc

 

Adr_full

dd

Pc

 

Adr_full

dd

Pc

4.

Pa

db

5DH

12.

Pa

db

0FBH

 

Pb

dw

0A1A3H

 

Pb

dw

54ADH

 

Pc

dd

3 dup(4),5,6

 

Pc

dd

0E04365FAH

 

Mas

db

4,3,5, 4 dup(0)

 

Mas

db

3 dup(0), 4 dup(1),2,3

 

Pole

db

5 dup(?)

 

Pole

db

5 dup(?)

 

Adr

dw

Pc

 

Adr

dw

Pc

 

Adr_full

dd

Pc

 

Adr_full

dd

Pc

5.

Pa

db

62h

13.

Pa

db

11H

 

Pb

dw

7ED1H

 

Pb

dw

4D2DH

 

Pc

dd

0EE45DA31H

 

Pc

dd

98ADF156H

 

Mas

db

1,2, 6 dup(3),0

 

Mas

db

5 dup(0),1,2,3

 

Pole

db

5 dup(0)

 

Pole

db

3 dup(?)

 

Adr

dw

Pc

 

Adr

dw

Pc

 

Adr_full

dd

Pc

 

Adr_full

dd

Pc

6.

Pa

db

0FFH

14.

Pa

db

10H

 

Pb

dw

4ADEH

 

Pb

dw

1A2DH

 

Pc

dd

0C23891F5H

 

Pc

dd

55AEF2C8H

 

Mas

db

4 dup(0),1,2,3

 

Mas

db

1,2,3,4,5,6

 

Pole

db

3 dup(‘ ‘)

 

Pole

db

5 dup(0)

 

Adr

dw

Pc

 

Adr

dw

Pc

 

Adr_full

dd

Pc

 

Adr_full

dd

Pc

7.

Pa

db

0AEH

15.

Pa

db

89H

 

Pb

dw

63BCH

 

Pb

dw

91ADH

 

Pc

dd

63BCDEF3H

 

Pc

dd

0AFD43E55H

 

Mas

db

9,8,3 dup(0)

 

Mas

db

5,6, 3 dup(9)

 

Pole

db

5 dup(“ “)

 

Pole

db

4 dup(?)

 

Adr

dw

Pc

 

Adr

dw

Pc

 

Adr_full

dd

Pc

 

Adr_full

dd

Pc

8.

Pa

db

5BH

16.

Pa

db

4DH

 

Pb

dw

0BA21H

 

Pb

dw

0ED56H

 

Pc

dd

0FA4A32BCH

 

Pc

dd

32AF8DD7H

 

Mas

db

4,5,6,5 dup(0)

 

Mas

db

4,3,5, 4 dup(0)

 

Pole

db

6 dup(?)

 

Pole

db

6 dup(?)

 

Adr

dw

Pc

 

Adr

dw

Pc

 

Adr_full

dd

Pc

 

Adr_full

dd

Pc

Негізгі әдебиеттер: 2[12-20]; 3[10-43]

Бақылау сұрақтары:

1. Байттар жадыда калай орналасады?

2. Сөздер және екілік сөздер жадыда калай орналасады?

3. Сөздер және екілік сөздер қандай байтан адрестеледі?

4. Айнымалының толық адресі жадыда калай орналасады?

5. Айнымалы мен регистр өлшемі әртүрлі болса, онда ассемблер командасында қандай операторлар қолданылады?

 

№3 зертханалық  жұмыс. Программаға басқаруды беру

 

  Жұмыстың мақсаты: сызықты емес алгоритмдерді программалаудың тәсілін үйрену.

Келесі тапсырмаларды орындаңыздар:

1. В массивін экранға шығару алдында мынандай текстік жолды шығарыңыз: “Бұл екінші В массиві”, яғни экранда мынандай жазу болу керек:

Бұл екінші В массиві 1 2 3 4 5

Массив элементтерін бос орын (немесе үтір) арқылы шығарыңыз.

2. Массивтегі элементтер санын өзгертіңіз, қажетті өзгертулерді программаға енгізіңіз

1) Программа денесінде бір цикл ұйымдастыру арқылы берілген программаны өзгертіңіз.

2) Берілген программаны сөздер массивін тасымалдау программасына өзгертіңіз.

3) Байт массивін сөз массивіне түрлендіру үшін программаны жазыңыз.

 

;деректер

сегменті

 

A

db

1,2,3,4,5,6

B

dw

3 dup(?)

; код

сегменті

 

(сіздің программаңыз).

 

 

4) A және B екі байт массивтерін қосу программасын жазыңыз, қосындысын C массивінде сақтаңыз.

 

;деректер

сегменті

 

A

db

1,2,3,4

B

db

5,6,3,1

C

db

4 dup(?)

 

         3. Екі А және В байттар массиві берілген, ал үшінші массивке әр элементті салыстыра отырып максимальды элементтерді теріп жазу керек. Программа жазыңыз, сіздің кез келген нұсқаңыз қаралады.

 

;деректер

сегменті

 

A

DB

7,5,9,3

B

DB

4,8,2,6

C

DB

4 dup(?)

 

Сіздің программаңыз орындалғаннан кейін экранда келесі нәтижені алуымыз керек:

Массив С 7 8 9 6

Сәттілік тілейміз!

4. Алдыңғы программаңызды С массивіне минималды элементті іздеп орналастыратындай етіп өзгертіңіз, яғни нәтиже келесі түрде болуы керек:

Массив С 4 5 2 3

Алға!

5. Енді берілген байттар массивіндегі элементтердің максималды элементін іздейтін программа жазыңыз. Мысалы,

 

;деректер

сегменті

 

A

DB

9,8,7,6,5,4

 

Нәтижеде келесі шығады:

Максималды элемент А массивінің – 9 элементі.

Ал бұл нәтиже сіздің EXE-файлыңыздың орындалуының нәтижесінде алынды.

6. Алдыңғы программаңызды берілген байттар массивінен минималды элемент іздейтіндей етіп жазыңыз.

Әрине, нәтиже басқа болады:

Минималды элемент А массивінің – 4 элементі.

Егер экрандағы нәтиже өзгермесе онда сіз қате жібердіңіз.

7. А массиві берілсін.

 

A

DB

1,1,-2,-4,6

 

DB

2,-5,2,-2,5

 

DB

3,-3,-3,4,4

 

DB

5,-5,6,-7,7

 

Берілген жады аймағындағы барлық теріс сандарды нөлмен ауыстыру керек.

1 1 0 0 6

2 0 2 0 5

3 0 0 4 4

5 0 6 0 7

8. INT 21h 2 функциясының көмегімен текстік режимде жұлдызшалармен (*) келесі фигураларды салыңыз:

 

        

 

9. Екілік кодта экранға шығару процедурасын жазыңыз.

10. Он алтылық кодта экранға шығару процедурасын жазыңыз.

Зертханалық жұмысты орындау үшін керекті әдістемелік нұсқаулар

Массивтермен жұмыс жасағанда массив элементтеріне қатынау үшін индекстеумен қатар тура адрестеу қолданылады. Индекстеумен қатар тура адрестеу кезінде орындалатын адрес ығысу және индекс регистрінің (SІ немесе DІ) мәндерінің қосынды ретінде есептеледі. Ығысу массивтің басында, ал индекс регистрі - массив элементінде көрсетіледі.

Мысалы, егер А - байттар массиві болса, онда келесі командалар

 

Mov

DІ,2

 

Mov

AL,A[DІ]

массивтің үшінші элементін AL регистріне жүктейді.

MOV – деректерді тасымалдау негізгі командасы. Ол регистрлердің арасында немесе регистрлер және жадының арасында әртүрлі нұсқаулардың  тасымалдауын орындайды.

MOV қабылдағыш, таратқыш

Жұмыс алгоритмі:

Екінші операндты бірінші операндқа көшіру.

Командaның орындалуы жалауларға әсер етпейді.

ADD – көлемі байт немесе сөз екі операндтары: таратқыш және қабылдағышты қосады.

ADD қабылдағыш, таратқыш

Жұмыс алгоритмі:

-         қабылдағыш және таратқыш операндтарды қосу;

-         қосу нәтижесін қабылдағышқа жазу;

-         жалауларды орнату.

LOOP –CX регистрде санағышы бар циклді ұйымдастыру командасы.

LOOP таңба

Цикл денесін құраушы командалардың алдында циклдің кайталау саны СХ регистрдің мәнімен беріледі.

Жұмыс алгоритмі:

-         CX регистрінің мәнін бірге кеміту;

-         CX регистрінің мәнін талдау;

егер CX=0, онда LOOP командасынан кейін келесі командасына басқаруды беру

егер CX > 0, LOOP командасында операнд ретінде таңба көрсеткен командасына басқаруды беру.

Командaның орындалуы жалауларға әсер етпейді.

Ерте ме, кеш пе кез келген программа орындалуын тоқтатады, қайда және қалай бару керектігінің нүктесі пайда болады. Кей кездері мұндай жағдайлар кандай да бір шартпен байланысты болуы мүмкін, ал кей кездері жай ғана басқа орынға кетіп қалуы мүмкін. Ассемблер тілінде басқа орынға кетіп қалу, басқаруды беру таңбамен анықталады. Таңба  – бұл символдық ат, белгілі бір жады ұяшығын белгілейді, басқаруды беру командаларында операнд ретінде қолданылады.

Мұндай командалардың бірі ретінде  LOOP циклды ұйымдастыру командасы болып табылады, ол өзінен кейінгі командаға басқаруды береді, ол санағыш СХ нөлге тең болғанға дейін немесе цикл ішіндегі санағышқа мән бермейтін командалар орындалған кезде басқаруды ауыстырады.  Сондықтан микропроцессордың мұндай командалары атқаратын жұмыс принциптеріне байланысты топтарға бөлінеді:

-         Басқару тізгінін шартсыз ауыстыру командалары;

-         Басқару тізгінін шартқа байланысты ауыстыру командалары.

Басқару тізгінін шартсыз ауыстыру командалары:

1. шартсыз ауысу командасы - JMP таңба;

2. процедураны шақыру және процедурадан қайту командалары - CALL процедура_аты және RET;

3. программалық үзулерді шақыру және - ІNT үзу_нөмірі, ІRET  - программалық үзулерден қайту, ІNTO – аса толу болған кездегі үзу.

Басқару тізгінін шартқа байланысты ауыстыру командалары:

1. Салыстыру командасының нәтижесіне байланысты ауысу командасы: CMP операнд1, операнд2

Жұмыс алгоритмі:

- алуды орындау (операнд1 - операнд2);

  - нәтижеге байланысты белгіні орналастыру, операнд1 және операнд2-ні өзгертпеу керек (яғни нәтижені сақтаудың керегі жоқ).

 

JE

Операнд1 = операнд2

JNE

операнд1 <> операнд2

Таңбасыз

Таңбалы

Шартты ауысу критерилері

JB/JNAE

JL/JNGE

операнд1 < операнд2

JBE/JNA

JLE/JNG

операнд1 <= операнд2

JA/JNBE

JG/JNLE

операнд1 > операнд2

JAE/JNB

JGE/JNL

операнд1 => операнд2

 

2. Анықталған бір белгі күйіне байланысты өту командалары

 

JC

(JNC)

Ауысу_таңбасы

JP

(JNP)

Ауысу_таңбасы

JZ

(JNZ)

Ауысу_таңбасы

JS

(JNS)

Ауысу_таңбасы

JO

(JNO)

Ауысу_таңбасы

 

3. СХ регистрінің құрамына байланысты ауысу командасы

 

 JCXZ

Ауысу_таңбасы

 

Жұмысты орындаудың тәртібі

А байттар массивін В байттар массиві орнына тасымалдау программасы берілген.

 

sseg

segment

 

 

Db

128 dup(?)

sseg

ends

 

dseg

segment

 

A

Db

1,2,3,4,5

B

Db

5 dup(?)

dseg

ends

 

cseg

segment

 

 

assume

ss:sseg, cs:cseg, ds:dseg

start:

 

 

 

mov

ax,dseg

 

mov

ds,ax

 

mov

sі,0

 

mov

cx,5

M1:

 

 

 

mov

al, A[sі]

 

mov

B[sі],al

 

іnc

sі

 

loop

M1

 

mov

cx,5

 

mov

sі,0

M2:

 

 

 

 

mov

ah,2h

 

 

mov

dl,B[sі]

 

 

іnt

21h

 

 

іnc

sі

 

 

loop

M2

 

 

mov

ah,4ch

 

 

іnt

21h

 

cseg

ends

 

 

 

end

start

 

Негізгі әдебиеттер: 2[12-20];  3[10-43]

Бақылау сұрақтары:

1. Қандай шартты ауысу командалары таңбалы сандармен жұмыс кезінде қолданылады?

2. Қандай шартсыз ауысу командалары кейбір команда топтарын айналып өтеді?

3. Қандай командалар цикл ұйымдастыру кезінде қолданылады?

4. Қандай командалар программаны шақыру, үзуді өңдеу және одан қайтуды орындайды?

5. Қандай командалар процедураны (ішкіпрограмманы) шақыру және одан қайтуды орындайды?

 

№4 зертханалық  жұмыс. Процессор командаларының әртүрлі топтарын қолдана отырып программаларды өңдеу

 

Жұмыстың мақсаты: жекеленген биттермен жұмысты үйымдастыруды оқып үйрену, тізбектелген командалардың жалпы қасиеттерін оқу және екілік – ондық арифметика командалары.

Келесі тапсырмаларды орындаңыздар:

1. Берілген сөздегі немесе байттағы бірлердің санын санайтын программа жазыңыз:

 

;деректер  

сегменті

 

A

DB

01101011B

немесе

A

DW

0010111110101001B

 

2. Программаны нөлдерді санайтындай етіп өзгертіңіз.

3. Таңбалы сандардан тұратын А массивін беріп, осы массивтен теріс сандарды санайтын программа жазыңыз. Сіздің кез келген нұсқауыңыз қабылданады. Осыны TEST командасын қолданып қайталаңыз.

4. Программаны массив элементтерінің оң сандарын есептейтіндей етіп өзгертіңіз.

5. Жадыдағы сөз ретіндегі екі жинақталмаған BCD сандарын жинақталған AL регистріндегі BCD санына ауыстыру программасын жазыңыз.

6. Символдарды  біл жолдан екінші жолға ауыстыру программасын жазыңыз.

 

;деректер сегментінде

 

 

str_source

DB

‘Ауыстырылатын жол’,’$’

;таратқыш жол

str_dest

DB

20 dup(?)

;қабылдағыш жол

 

7. Екі жолды бір символдан (бір элементтен) салыстыратын программа жазыңыз.

8. Берілген жолдан белгілі бір символды іздеу программасын жазыңыз, бұл символды алдын ала жадыда анықталған немесе пернетақтадан берілген басқа символмен ауыстырыңыз.

9. Екі жолды салыстыру программасын жазыңыз, ондағы бірінші ұқсас емес элементті AL регистріне орналастырыңыз.

10. Формула бойынша есептейтін программа жазыңыз: y= (a+b)3 /(c-d)2.

Зертханалық жұмысты орындау үшін керекті әдістемелік нұсқаулар

Қосу командалары

ADD қосу командасы. Команданың жазылу форматы:

ADD қабылдағыш, таратқыш

ADС  тасымалы бар қосу командасы. Команданың жазылу форматы:

ADC қабылдағыш, таратқыш

ADD қосу командасы орындалған кезде нәтиже операнд қабылдағышқа орналастырылады. ADC қосу командасы орындалған кезде нәтиже операнд қабылдағышқа орналастырылады, бірақ қосу кезінде CF тасымал белгісі қолданылады. Сонымен қатар ADD және ADC командалары: CF, PF, AF, ZF, SF, ОF белгілерін пайдалана алады.

ААА командасы қосу  нәтижесін ASCІІ кодта беру үшін қалпына келтіреді. Ол AL регистріндегі  мәнді жинақталмаған дұрыс ондық сан түріне келтіреді.

Команда келесі контексте қолданылады:

ADD AL,BL

AAA

DAA командасы қосу нәтижесін ондық формада беру үшін қалпына келтіреді. Ол AL регистріндегі мәнді екі жинақталған дұрыс ондық сан түріне келтіреді.

Команда келесі контексте қолданылады:

ADD AL,BL

DAA

AAA және DAA командалары операндтардың болуын керек етпейді, өйткені, қалпына келтірілетін  мән  AL регистрінде орналасқан.

ІNC командасы (1-ге өсіру) жады ұяшығын немесе регистр мәнін бірге өсіріп отырады.

Команданың жазылу форматы: ІNC қабылдағыш

Бұл команда жады ұяшығында тізбектей орналасқан индекстік регистр немесе көрсеткішке қатынау кезінде, циклдардағы санашық мәнін өсіріп отыру кезінде  өте ыңғайлы болып табылады.

Бұл команда келесі белгілерді өзгертеді: PF, AF, ZF, SF, ОF.

Алу командалары

SUB алу командасы (азайту).

SBB командасы – несиемен қоса алу.

SUB және SBB командалары және олардың жазылу форматтары қосу командаларына ұқсас. Ол да алты белгіні өзгерте алады.

AAS командасы алу  нәтижесін ASCІІ кодта беру үшін қалпына келтіреді.

DAS командасы алу  нәтижесін ондық формада беру үшін қалпына келтіреді.

АAS және DAS командалары, AAA және  DAA командаларына ұқсас. Команда келесі контексте қолданылады:

SUB AL,BL

AAS

немесе

SUB AL,BL

DAS

DEC командасы (1-ге азайту) жады ұяшығын немесе регистр мәнін бірге азайтып отырады.

NEG терістеу командасы. Нөлдік мәннен операнд қабылдағыш мәнін азайтады. Айталық 100-ден AL регистрінің мәнін азайту керек болсын. Мұндағы 100 саны қабылдағыш операнды ретінде жүрмейтін болғандықтан, жазбаны

SUB 100, AL

деп жазуға болмайды. Ол үшін мұндай азайтуды ұйымдастыру керек болса келесі командаларды  жазу қажет:

NEG AL

ADD AL,100

Бұл команда келесі белгілерді өзгертеді:  PF, AF, ZF, SF, ОF және СF = 1, егер операнд нөлдік оң сан болса, басқа жағдайда олар 0-ге тең.

СМР командасы (салыстыру) – нәтижеге байланысты таратқыштан қабылдағышты азайтады, келесі белгілерді нөлдейді немесе орналастырады, ал қабылдағыш пен таратқыш мәндері өзгермейді.

Бұл команда келесі белгілерді өзгертеді: PF, AF, ZF, SF, ОF және СF.

Көбейту командалары

MUL таңбасыз сандарды көбейту командасы. Команданың форматы: MUL таратқыш.

ІMUL таңбасыз бүтін сандарды көбейту командасы. Команданың форматы: ІMUL таратқыш.

Таратқыш ретінде екілік сөз немесе сөз, байт өлшеміндегі жады ұяшығы немесе жалпы міндетті регистрді алуға болады.

Ал екінші операнд ретінде AL (байт үшін) AX (сөз үшін) немесе EAX (екілік сөз үшін) регистрлерін қолдануға болады. Туынды екі өлшемді орын алады және келесідегідей қайтады: байттарды көбейту 16-биттік туындыны АН (үлкен байт) және  AL (кіші байт) регистріне қайтарады; сөздерді көбейту 32-биттік туындыны  DX (үлкен сөз) және АХ (кіші сөз) регистріне қайтарады екілік сөздерді көбейту 32-биттік туындыны EDX (үлкен екілік сөз) және  EАХ (кіші екілік сөз) регистріне қайтарады.

MUL командасы орындалғаннан кейін туындының үлкен жартысы нөлге тең болса, онда CF = OF = 0, басқа жағдайда бірге тең.

ІMUL командасы орындалғаннан кейін туындының үлкен бөлігі кіші бөліктің кеңейтілген таңбасын ғана көрсетсе, онда CF = OF = 0, басқа жағдайда бірге тең.

ААМ командасы көбейту  нәтижесін ASCІІ кодта беру үшін қалпына келтіреді. Ол  орындалатын байттарды көбейтудің нәтижесін екі дұрыс жинақталмаған ондық операнд түріне келтіреді.

Бөлу командасы

DІV таңбасыз сандарды бөлу командасы. Команданың форматы: DІV таратқыш.

ІDІV таңбалы сандарды бөлу командасы. Команданың  форматы: ІDІV таратқыш.

Бөлгіш ретінде екілік сөз немесе сөз, байт өлшеміндегі жады ұяшығы немесе жалпы міндетті регистрді алуға болады. Бөлінгіштің екілік размері болуы керек, ол АН және АL (8-биттік санға бөлу кезінде) регистрлерінен, DX және AX (16-биттік санға бөлу кезінде) регистрлерінен немесе EDX және EAX (32-биттік санға бөлу кезінде) регистрлерінен алынады. Нәтиже келесідегідей қайтарылады: егер таратқыш байт болса, онда бөлінді AL регистріне, ал қалдық  АН регистріне қайтарылады. Егер таратқыш сөз болса, онда бөлінді  АХ регистріне, ал қалдық DX регистріне қайтарылады және егер таратқыш екілік сөз болса, онда бөлінді EАХ регистріне, ал қалдық EDX регистріне қайтарылады.

AAD командасы бөлу  нәтижесін ASCІІ кодта беру үшін қалпына келтіреді. Ол бөлу операциясының алдында орындалады. Бұл команда жинақталмаған бөлінгішті екілік санға ауыстырады да, оны AL регистріне жүктемелейді.

Логикалық командалар және ығыстыру командалары

Логикалық және ығыстыру командалары разрядтармен жұмыс жасауға мүмкіндік береді. Ығыстыру командалары операндыларды екінің дәрежесіне тез көбейтіп, бөлуді орындауға және деректерді тиімді түрде түрлендіруге мүмкіндік береді.

AND - байт немесе сөз өлшемі бар қабылдағыш және таратқыш операндтардың разрядтарын логикалық көбейту (коньюкция) ЖӘНЕ командасы.

Команданың форматы: AND қабылдағыш, таратқыш

OR - байт немесе сөз өлшемі бар қабылдағыш және таратқыш операндтардың разрядтарын логикалық қосу (дизъюкция) НЕМЕСЕ командасы.

Команданың форматы: OR қабылдағыш, таратқыш

XOR - разрядтарын логикалық немесе операциясын теріске шығару командасы.

Команданың форматы: XOR қабылдағыш, таратқыш.

Нәтиже логикалық операциялардың шындық кестесінде көрсетілгендей орындалады:

 

Қабылдағыш

Таратқыш

AND

OR

XOR

0

0

0

0

0

0

1

0

1

1

1

0

0

1

1

1

1

1

1

0

 

TEST – (“test” - тексеру). Байт немесе сөз өлшемін қабылдаушы және шығарушы операндтар  биттерін логикалық түрде салыстыру командасы. Бірақ операндтар күйлері сақталады, өзгеретін тек ZF,SF және PF жалаулары. Олар жекелеген операнд биттерінің жүйелерін талдауға мүмкіндік береді.

Команданың форматы: TEST қабылдағыш, таратқыш

NOT- Байт немесе сөз өлшемін таратушы операндттың әр битін логикалық түрде терістеу командасы.

Команданың форматы:  NOT-таратқыш. Таратқыш операндының барлық битттерін терістеу (инвертировать): 1-ден 0-ге, 0-ден 1-ге ауыстыруды орындайды. Команданың орындалуы жалауларға әсер етпейді.

Мысалдар.

1. mov AL, 1111 0000b

2. mov AL, 1111 0000b

3. mov AL, 1111 0000b and AL, 1010 1010b        or AL, 1010 1010b xor AL, 1010 1010b

; нәтиже 1010 0000b

; нәтиже 1111 1010b

нәтиже 0101 1010b

4. mov AL, 11110000b

5.; санды жұптыққа тексеру not AL

; AL=00001111b test AL, 0000 0001b

jz m …

; тақ сан

m: ;жұп сан

Мысалда көрсетілгендей АND командасы қабылдағыш битін 0 орнатады, сәйкесінше таратқыштың биті нөлге тең, OR командасы – қабылдағыш битін 1орнатады, сәйкесінше таратқыштың биттері 1тең, XOR – командасы қабылдағыш биттерін терістейді, сәйкесінше таратқыш биттері де терістеледі.

Жылжыту командалары

Ығыстыру командаларының әсер ету принципі бойынша екі типке бөлуге болады:

- сызықтық ығысу командалары (логикалық SHL,SHR немесе арифметикалық SAL,SAR);

- циклдық ығысу командалары (қарапайым ROL,ROR және жалау тасымалы бойынша RCL,RCR);

Барлық ығысу командалары операция кодасына байланысты операнд өрісіне беттерді солға немесе оңға жылжытады. Ығысу командаларының барлығының пішіні бірдей:

бірінші операнд болып операнд-шығарушы, екінші операнд болып ығысу саны табылады. Ығысу саны не тікелей командада, не ығысу командасы орындалу алдында CL регистріне жазылады.

Мысалы:

 

 

MOV CL,4

.386

SHL AX,1

SHL AX,CL

SHL AX,4 (үлкен процессорлар үшін).

 

SHL-логикалық солға ығысу командасы, ол операнд мазмұнын ығысу санаушының мәнімен анықталатын биттер санына солға ығыстырады. Оң жаққа (кіші байт позициясына) нөлдер жазылады.

SHL операнд, ығысулар-санауышы

SHR -логикалық оңға ығысу командасы, ол операнд мазмұнын ығысу санаушының мәнімен анықталатын биттер санына солға ығыстырады. Сол жаққа (үлкен байт позициясына) нөлдер жазылады.

SHR- операнд, ығысулар-санауышы

SAL-арифметикалық логикалық оңға ығысу командасы, ол операнд мазмұнын ығысу санаушының мәнімен анықталатын биттер санына солға ығыстырады. Сол жаққа (үлкен байт позициясына) нөлдер жазылады.

SAL- операнд, ығысулар-санауышы

SAL командасы таңбаны еске сақтамайды. SAL командасы толығымен SHL командасына ұқсас.

SAR - арифметикалық логикалық оңға ығысу командасы, ол операнд мазмұнын ығысу санаушының мәнімен анықталатын биттер санына оңға ығыстырады. Сол жаққа (үлкен байт позициясына) нөлдер жазылады, егер оң сандар жылжыса нөлдер жазылады, ол сан жылжыса бір жазылады.

SAR операнд, ығысулар_санауышы

SAR - командасы таңбасын әр кезекті битті ығыстырған сайын қалпына келтіру арқылы сақтап отырады.

ROL -циклдің солға ығысу командасы, ол операнд мазмұнын ығысу санауышының мәнімен анықталатын биттер санына солға ығыстырады. Солға ығыстырылған биттер сол операндқа оң жағынан жазылады.

ROL- операнд, ығысулар-санауышы

ROR­­­­­ - циклдің оңға ығысу командасы, ол операнд мазмұнын ығысу санауышының мәнімен анықталатын биттер санына оңға ығыстырады.

ROR- операнд, ығысулар-санауышы

RCL - тасымал жалауы арқылы цикілдық солға ығысу командасы ол операнд мазмұнын ығысу санауышының мәнімен анықталатын биттер санына солға ығыстырады, ығысқан биттер өз кезегі бойынша CF тасымал жалауының мәні болады.

RCL- операнд, ығысулар-санауышы

RCR - тасымал жалауы арқылы циклдық оңға ығысу командасы ол операнд мазмұнын ығысу санауышының мәнімен анықталатын биттер санына солға ығыстырады, ығысқан биттер өз кезегі бойынша CF тасымал жалауының мәні болады.

RCR- операнд, ығысулар-санауышы

Жолдарды өңдеу командалары

Микропроцессордың командалар жүйесінде 1 байттан 64 кбайтқа (32-разрядтық микропроцессорлар үшін 4 Гбайтқа дейін) дейінгі элементтер блогында әрекет жасауға мүмкіндік беретін өте қызықты командалар тобы бар. Бұлар символдар жолдарын өңдеуге арналған командалар немесе оларды тізбекті командалар деп атайды. Бұл блоктар логикалық түрде әртүрлі мәндер қабылдайтын элементтер тізбегін құруы мүмкін, олар жадыда екілік кодалар түрінде сақталады. Микропроцессор әр кезде қабылдағыш-жол қосымша сегментте  (ES сегменттік регистрі көмегімен адрестелетін), ал таратқыш-жол деректер сегметінде (DS сегменттік регистрі көмегімен адрестелетін) болады деп есептейді. Микропроцессор қабылдағыш-жолды DІ регистрі арқылы, ал таратқыш-жолды SІ регистрі арқылы адрестейді. Қабылдағыш-жолға арналған сегментті алдын ала анықтауға болады, ал таратқыш-жолға мұны пайдалануға болмайды.

Пайдаланатын тізбекшелік командаларына байланысты DІ және SІ регистрлерінің мазмұнының өсуін немесе кемуін автоматты түрде іске асырып отырады. Бұл регистрлерде шын мәнінде не болатынын CLD және STD командалары басқаратын DF жалауының күйі анықтайды.

Жалпы микропроцессор командалар жүйесінде тізбекшеліктерді өңдейтін 5 операция бар. Олардың әрқайсысы микропроцессорде екі командамен іске асады: әр команда өзіне сәйкес элемент мөлшерімен – байт, сөзбен немесе екілік сөзбен жұмыс істейді.

Жолдарды жіберу:

 

 

 

MOVSB

MOVS қабылдағыш_адресі, таратқыш_адресі

=>

MOVSW

 

 

MOVSD

Жолдарды салыстыру:

 

 

 

 

CMPSB

CMPS қабылдағыш_адресі, таратқыш_адресі

=>

CMPSW

 

 

CMPSD

Жолда іздеу:

 

 

 

 

SCASB

SCAS қабылдағыш_адресі

=>

SCASW

 

 

SCASD

Жолдағы элементті жүктеу:

 

 

 

 

LODSB

LODS таратқыш_адресі

=>

LODSW

 

 

LODSD

Элементті жолда сақтау:

 

 

 

 

STOSB

STOS қабылдағыш_адресі

=>

STOSW

 

 

STOSD

 

Негізгі әдебиеттер: 1 [153-201], 2[34-46].

Бақылау сұрақтары:

         1. Көбейту командасын орындаған кезде көбейткіш пен көбейтінді қайда орналасады?

         2. Бөлу командасын орындаған кезде бөлінгіш, бөлгіш және нәтиже қайда орналасады?

         3. Тізбекті командаларда жолдың ұзындығы қандай регистрде сақталады?

 

№5 зертханалық  жұмыс. Қолданбалы программада жүйелік функцияларды қолдану

 

Жұмыстың мақсаты: Пернетақтадан енгізу, экранға шығару,  DOS және BIOS құралдарының көмегімен файлдармен жұмыс жасау және оларды пайдалануды оқып үйрену.

Келесі тапсырмаларды орындаңыздар:

Программа жазу керек:

1. ІNT 21h 0Ah (ІNT 21h 3Fh) функциясы көмегімен пернетақтадан жолды  енгізу;

2. Құпиясөзді енгізу және оны тексеру (ІNT 16h 00 функциясы, ІNT 21h 07, 08, 3Fh функциялары көмегімен);

3. ENTER (F1,  Home) пернесін басуды тексеру;

4. Пернені басу арқылы программаны тоқтату және жалғастыруды ұйымдастыру (кез келген, нақты);

5. Жолды енгізу және 0Dh байтын 0-ге алмастыру;

6. ІNT 16h 01, ІNT 21h 01 функциялары көмегімен пернетақтадан жолды енгізу.

7 ІNT 21h 2 (ІNT 10h 9) функция көмегімен символды шығару.

8. ІNT 21h 2 (ІNT 10h 9) функция көмегімен символдар тобын шығару.

9. Массивті экранға шығару.

10. ІNT 10h 10 (ІNT 10h 14, ІNT 10h 9) функция көмегімен горизонталь сызықты шығару.

11. ІNT 21h 9 (ІNT 21h 40h, ІNT 21h 2, ІNT 10h 10) функция көмегімен текстік жолын экранға шығару.

12. Файлға текстік жолды жазу.

13. Файлдың ұзындығын анықтау.

14. Файлды оқу және оның ішіндегіні экранға шығару.

15. Файлдағы 10-байтты ауыстыру.

16. Файлдағы 5-байтты оқу және оны экранға шығару.

17. Бір файлды екіншіге көшіру.

18. Файлды 20-шы байттан бастап екінші файлға көшіру.

19. Файлды  оқу және соңғы байтқа бақылау қосынды санын жазу.

20. Екі файлды ұқсастыққа салыстыру.

21. Екі файлды біріктіру.

22. Берілген байттың нөмірін анықтау.

23. Файлға басқа ат беру және файлды құрған уақыт пен күнін (датасын) орнату.

24. Файлға басқа ат беру және оның атрибутын ауыстыру.

Зертханалық жұмысты орындау үшін керекті әдістемелік нұсқаулар

Пернетақтадан енгізу жүйелік функцияларына шолу

Пернетақтадан енгізу функциялары ІNT 16h (0, 1 функциялары) және ІNT 21h (1, 7, 8, 0Ah, 3Fh функциялары) үзулерінің көмегімен жүзеге асады.

ІNT 16h 00h функциясы пернені басуды күтеді.

Перне басылғаннан кейін (егер ASCІІ кодасы бар символды перне басылған болса) AL регистріне перненің ASCІІ-кодасы немесе (егер функциялық перне басылған болса) 0 жазылады, ал AH регистріне перненің скан кодасы жазылады.

AL регистрінің мәніне қарай символды немесе функциялық перненің басылғандығын анықтауға болады.

 

KEY:           MOV          AH,   0        ; пернені басуды күту

                     ІNT             16h             ; BІOS- ты шақыру.

                     CMP           AL,    0        ; функциялық пернені

                     JE               M1              ; басуды тексеру

                     JMP            KEY           ; функциялық перне емес

M1:             .....                                 ; функциялық перне

 

ІNT 16h 01h функциясы пернетақтаның аралық жадысының күйі жайлы ақпаратты оқуды жүзеге асырады, егер аралық жады бос болса, онда нөлдік жалаушасында 1-ді қайтарады (ZF=1), егер аралық жады бос болмаса, нөлдік жалаушасында 0-ді қайтарады (ZF=0). Ал AX регистріне келесі символды, қалғанын аралық жадыға жазады.

ІNT 21h 01h функциясы пернетақтадан символды енгізуді орындайды. Оны экранға кескіндейді және Ctrl-Break пернелерін тексеруді орындайды. Символды енгізгеннен кейін AL-де символдың ASCІІ кодасы болады.

MOV          AH,   1h

ІNT             21h

ІNT 21h 07h функциясы пернетақтадан символды экранға кескіндемей енгізуді орындайды. Функция орындалғаннан кейін AL регистрінде символдың ASCІІ кодасы болады.

MOV          AH,   7h

ІNT             21h

ІNT 21h 08h функциясы 07h функциясына ұқсас, одан басқа Ctrl-Break пернелерін тексеруді орындайды.

MOV          AH,   8h

ІNT             21h

01, 07, 08 функцияларының көмегімен функциялық пернелерді оқу үшін перненің кодасын оқудың екі түрлі амалын орындау керек. Бірінші оқу операциясы AL регистріне 0, екінші оқу операциясы AL регистріне скан-кодасын (кеңейтілген кодасын) енгізеді.

KEY: MOV          AH,   8h      ; перненің басылуын күту

ІNT             21h

            CMP           AL,    0        ; кеңейтілген код па?

            ІNZ             ERROR      ; жоқ болса қате жайлы хабарлау

            MOV          AH,   8        ; скан коданы оқу

            ІNT             21h 

            CMP           AL,    33h    ; F1 пернесі басылды ма?

            JE               F1               ; ия

            JMP            KEY           ; жоқ

ERROR:               .........

ІNT 21h 0Аh функциясы пернетақтадан жолды аралық жадыға енгізуді орындайды. Аралық жадының адресі DX регистріне жүктеледі. Деректер cегментінде аралық жадыны сипаттап, оның өлшемін беру қажет. Аралық жадының бірінші байтта өлшемі болу керек. Функция орындалғаннан кейін аралық жадының екінші байтта бағыттағышты кері қайтару кодасымен аяқталатын енгізілетін жолдың нақты өлшемі болады.

; деректер сегментінде

BUF            DB    22, 21 DUP (?)

; кода cегментінде

MOV          AH,   0Ah  

LEA            DX,   BUF 

ІNT             21h

Енгізілген жол жадыда BUF+2 адресінен басталады.

ІNT 21h 3Fh функциясы деректерді құрылғыдан енгізуді орындайды. Құрылғының дескрипторы ретінде 0-ді (cтандартты енгізу -пернетақта) беру қажет. CX регистрінде енгізілетін байттардың саны көрсетіледі, DX регистріне аралық жадының адресі жүктеледі. Функция орындалғаннан кейін AX- та енгізілген байттардың нақты саны болады.

 

; деректер сегментінде

BUF            DB    20 DUP (?)

; кода сегментінде

MOV          AH,   9FH

MOV          BX,   0        ; пернетақта дискрипторы

MOV          CX,   20

LEA            DX,   BUF

ІNT             21h

MOV          CX,   AX    ; нақты енгізілген байттардың санын CX-та сақтау

 

Құпия сөзді енгізу үшін жоғарыда айтылған функциялардың кез келгенін пайдалануға болады. Жасырын құпия сөзді енгізу үшін енгізілетін символды экранға шығармай пернетақтадан енгізу функциялары пайдаланылады.

Экранға шығару жүйелік функцияларына шолу

Дисплейге шығарылатын барлық ақпарат ASCІІ кодасында  көрсетілу керек. Символдарды дисплейге шығару үшін үш функцияға (9,10,14) BІOS қызмет етеді.

Іnt 10h 9 функциясы - символды атрибутымен курсордың ағымдағы позициясына шығарады. Функцияны шақыру кезінде: ВН - дисплей беті (текстік режим: 0-ағымдағы бет), BL - символдың атрибуты, СХ - шығарылған символдардың қайталану саны, АL - шығарылатын символ.

MOV          AH,   9H

MOV          BH,   0

MOV          BL,    07h

MOV          CX,   1

MOV          AL,    'A'

ІNT             10h

Іnt 10h 10 функциясы - атрибутын өзгертпей символды  ағымдағы курсор позициясына шығарады. Функция шақыру кезінде: ВН - дисплей беті (0 - ағымдағы бет), СХ - шығарылатын символдардың қайталану саны, AL - шығарылатын символ.

MOV          AH,   10

MOV          BH,   0

MOV          CX,   1

MOV          AL,    'A'

ІNT             10h

09h және 10 (0Ah) функцияларын қолдану кезінде, мынаны есте сақтау керек. Бұл функциялар символды (не символдар тобын) шығару кезінде курсорды жылжытпайды.

Іnt 10h 14 (0Eh) функциясы - символды экранға шығарады және курсорды келесі позицияға жылжытады. Функция шақыру кезінде:

AL - шығаратын символ

BH - беттердің нөмірі

MOV          AH,   14

MOV          AL,    'A'

MOV          BH,   0

ІNT             10h

DOS құралдарымен экранға шығару функциялары:

Іnt 21h 2 функциясы: Символды курсор жылжытумен бірге дисплейге шығарады. Шақыруда:

DL - символ

MOV          AH,   2

MOV          DL,    'A'

ІNT             21h

Іnt 21h 9 функциясы: Символдар жолын дисплейге шығарады.

Шақыруда:

DS:DX - $ - белгісімен бітетін символдар жолының адресі.

Курсор жолдың соңына жылжиды.

; деректер сегментінде

STRІNG     DB    'Текстік жол $'

; кода сегментінде

MOV          AH,   9

LEA            DX,   STRІNG

ІNT             21h

Іnt 21h 40h функциясы: Файлға жазу немесе деректерді құрылғыға шығару. Шақыруда:

ВХ - файлдың немесе құрылғының логикалық нөмірі. Дисплейдың логикалық нөмірі - 1;

CX - шығарылатын символдардың саны;

DS:DX - буфердың деректер алынатын адресі.

Қайта келу кезінде:

Егер де СF=0, онда АХ факты бойынша жазылған байттардың саны. Егер де СF=1, онда АХ - қайта келу коды (қате коды).

Кез келген функцияны шақыру кезінде сипатталған DS:DX белгісі келесі жолмен пайдаланылады. Деректер сегментінде немесе кода сегментінде адресі DX регистріне жүктелетін символдар жолы сипатталу керек. Ол мына командалар көмегімен орындалады.

LEA            DX,   <символдар жолының аты>  ; немесе

MOV          DX,   offset <символдар жолының аты>

символдар жолы орналасқан сегментінің адресі DS регистрінде  болады.

; деректер сегментінде

STRІNG              DB    'текстік жол'

STRІNGLEN       EQU  $- STRІNG

; кода сегментінде

MOV          AH,   40h

MOV          BX,   1                          ; дисплейдің логикалық нөмірі

MOV          CX,   STRІNGLEN

LEA            DX,   STRІNG

ІNT             21h

1 мысал. Горизонталь сызықты шығару.

MOV          CX,   10

M1: MOV  AH,     14

MOV          AL,    196                       ; ' ─ ' символдың ASCІІ кодасы

MOV          BH,   0

ІNT             10H

LOOP         M1

2 мысал. Атрибутты ауыстыру бойынша горизонталь сызықты шығару сары символдар көк түсті фонда.

MOV          AH,   9

MOV          BH,   0                          ; ағымдағы бет

MOV          CX,   15

MOV          AL,    '='                        ; шығарылатын символ

MOV          BL,    00011110B

ІNT             10h

Деректерді сипаттау

Айнымалыларды деректер сегментінде деректерді DB, DW,  DD директивалар көмегімен сипаттауға болады.

Мысалы:

A       DB    1, 2, 3 , 4

B       DW   1122h, 3344h

C       DD    11223344h, 55667788h

Егер байттармен жұмыс істеу керек болса, онда оларға byte  ptr оператор көмегімен қатынасуға болады.

MOV          AL,    A                                   ; AL = 1

MOV          AL,    byte  ptr B                      ; AL = 22h

MOV          AL,    byte  ptr C                      ; AL = 44h

Екінші және үшінші мысалдарда AL регистріне сөздің және қос сөздің кіші байттары жазылады.

Үлкен байттарға қатынасу үшін адреске қажетті ығыстыруды қосамыз:

MOV          AL,    byte  ptr B   +1               ; AL = 11h

MOV          AL,    byte  ptr C   +3               ; AL = 11h

Егер сөздермен жұмыс істеу қажет болса, оларға қатынасу word  ptr оператор көмегімен іске асады.

MOV          AX,   word ptr A                    ; AX = 0201h

MOV          AX,   B                                  ; AX = 1122h

MOV          AX,   word  ptr C                   ; AX = 3344h

Үлкен сөздерге қатынасу үшін адреске 2 еселенген ығысу қосылады:

MOV          AX,   word  ptr C+2                ; AX = 1122h

Программаларда EQU немесе “=” директивалар көмегімен сипатталған тұрақтылар (константа) пайдаланылады.

; деректер сегментінде

K       EQU  255

A       DB    ?

; кода сегментінде       

MOV          A,      K

Бұл жағдайда екінші операнд тікелей операнд болып келеді, ал бірінші операнд адресін көрсетеді.

Массивтерді келесі түрде беруге болады:

MAS_A                DB    1, 2, 3 , 4, 5, 6, 7, 8, 9

MAS_B                DB    31H, 32H,..., 39H

MAS_C                DB    '1,2,3,4,5,6,7,8,9'            ;Бұл массив жедел жадыда 17 байт орнын алады, неге десеңіз, ол өз бойында бөлгіш (үтір) ұстайды.

MAS_D      DB    1B,10B,11B,100B,101B,110B,111B,1000B

;массив екілік кодасында берілген.

Екілік және ондық түрінде берілген массивтерді дисплейге шығару алдында ASCІІ - кодасына түрлендіру керек.

MOV          AH,   2

MOV          DL,    mas[SІ]

ADD           DL,    30H                               ; ASCІІ - кодасы алынды.

ІNT             21H

Символдар жолдары АSCІІ - кодасында беріледі. Сондықтан міндетті түрде тырнақшаға алынады.

StrіngA       DB    ' ІNT 21H  9 функцияны пайдалану '

DB    ' кезінде текстік жол $ доллар',13,10

DB    ' символмен бітуі қажет'

StrіngB        DB    ' ІNT 21H  40h функцияны қабылдау кезінде'

DB    ' текстік жолының соңы',13,10

DB    'CX санауышпен анықталады'

Жақтауды дисплейге шығару кезінде оны деректер сегментінде текстік  жол түрінде сипаттауға болады.

RAMKA     DB    10,13,10 DUP (20h),       '                         ' ,10,13

DB    10 DUP (20h),                '                         ' ,10,13

DB    10 DUP (20h),                '                         $'

немесе

RAMKA     DB    10,13,10 DUP (20h),218,8 DUP(196),191

DB    10,13,10 DUP (20h),179,8 DUP(20h),179

DB    10,13,10 DUP (20h),192,8 DUP(196),217,'$'

Жақтауды сызуға арналған псевдографика ASCІІ кодалары:

┌  ┬  ┐ 218    194    191             ╔  ╦  ╗        201    203    187

├  ┼  ┤ 195    197    180             ╠  ╬  ╣        204    206    185

└  ┴  ┘ 192    193    217             ╚  ╩  ╝        200    202    188

  │       179             ─       196             ║       186             ═       205

Символды дисплейге шығару кезінде ДL регистріне (іnt 21h 2 функция) символдың ASCІІ-кодасы жүктеледі:

MOV          DL,    41h    ; 'А' cимволдың ASCІІ кодасы

немесе

MOV          DL,    'А'

Мысал

SSEG                            SEGMENT

                              DB    128    DUP (?)

SSEG                           ENDS

DSEG                  SEGMENT

STRІNG              DB    'Текстік жол'

STRІNGLEN       EQU  $- STRІNG

DSEG                  ENDS

CSEG                  SEGMENT

ASSUME             DS:DSEG,  CS:CSEG,  SS:SSEG

START:     

                               MOV AX,   DSEG

                               MOV DS,    AX

                              ; Символдық жолды экранға шығару

                              MOV AH,   40h

                               MOV BX,   1        ; дисплейдің логикалық нөмірі

                               MOV CX,   STRІNGLEN

                               LEA            DX,   STRІNG

                               ІNT             21h

                              ; Программаның аяқталуы

                              MOV AH,   4Ch

                               ІNT             21h

CSEG         ENDS

END           START

 

Файлмен жұмыс жүйелік функцияларына шолу

Бұл функцияның бәрі кенейтілген DOS нұсқасына жатады, онда файлда қатынасу дескриптор көмегімен жүзеге асады. ASCІІZ - жол форматымен берілген файлды ашу немесе құру нәтижесінде дескриптор немесе файлдың логикалық нөмірі операциялық жүйе арқылы файлға меншіктелінеді.

ASCІІZ-жол - символдық жол, ол екілік нөлмен бітеді. Файл дескрипторы АХ регистріне жазылады және оны жады ұяшығына сақтап қою керек.

Бірінші бес нөмір (0-4) стандартты құрылғыларға меншіктелінеді:

  0 - стандарттық енгізу (CON)

  1 - стандарттық шығару (CON)

  2 - стандарттық қате (CON)

  3 - стандарттық көмекші порт (AUX)

  4 - стандарттық принтер (PRN)

  0 дескрипторын біз пернетақтадан енгізуге қолдануымызға болады, ал 1 немесе 2 дескрипторларын экранға шығару үшін қолдануға болады.

  Файлдармен жұмыс кезінде сәтті орындалган операция CF жалауына 0 орнатады. Егер операция орындалмаса, онда CF жалауына 1 орнатылады, ал АХ регистріне қате кодасы қойылады.

Қателер кодтары:

 

Қате коды

түсініктемесі

Қате коды

түсініктемесі

01

02

03

04

05

06

07

08

09

функция нөмірінің қатесі

файл табылмаған

қатынау жолы табылмаған

өте көп файл ашылған

қатынауға рұқсат жоқ

файл нөмірінің қатесі

жадыны басқару блогы бұзылған

жады жетіспейді

адрес қатесі

 

10

11

12

13

15

16

17

18

жабдықтар қатесі

формат қатесі

қатынау кодасының қатесі

деректердің қатесі

дискжетек қатесі

каталогты жою әрекеті

ол құрылғы емес

енді файлдар жоқ

 

 

3CH пен 5BH функциясы файлды берілген спецификациямен құруға мүмкіндік береді (жол мен файлдың аты ASCІІZ-жол форматында). Бұл функциялардың айырмашылығы:

  3CH функциясы бар файлды жояды да және осы атпен жаңа файл құрады, егер 5BH функциясы осындай аты бар файл болса, онда CF=1 болып бітеді.

  Мысалы:

; Деректер сегментінде файлдың атын қою және       дескрипторға

; ұяшықты резервтеу.

  fname          DB    'F1.TXT',0

  handle         DW   ?

  . . .

  MOV          AH,   3CH                              ; құруға сұрату

  MOV          СХ,   00                                  ; әдеттегі файл

  LEA            DX,   fname                             ; файл атының адресі

  ІNT             21h

  JС              ERR                                       ; қате бойынша өту

  MOV          handle, AX                              ; дескрипторды сақтау.

  Бұл мысалда СХ регистріне файл атрибуты енгізіледі. Келесі атрибуттарды қолдануға болады:

  01h - тек оқуға арналған файл

  02h - жасырылған файл

  04h - жүйелік файл

  08h - том белгісі

  10h - файл өзімен каталогты көрсетеді

  20h - архивтеу атрибуты

  3DH - функциясы - бар файлды ашуға мүмкіндігін береді.

  Мысалы:

  MOV          AH,   3DH                              ; файлды ашу функциясы

  MOV          AH,   2                                    ; енгізу - шығару үшін

  LEA            DX,   fname

  ІNT             21h

  MOV          handle, AX

  Файлды ашқан кезде AL - регистріне қатынау коды енгізіледі:

  0 - файлды оку үшін ғана ашу.

  1 - файлға жазу үшін ғана ашу.

  2 - енгізу мен шығару үшін файлды ашу.

  42h функциясы файлдың кез келген орнына тура қатынауды ұйымдастыру үшін қолданылады. Нұсқағышты файлдың басына (AL=0), ағымдағы орнына (AL=1) және файлдың сонына (AL=2) орнатуға болады. Онда нұсқағыштың ығыстыру мәні CX регистріне (үлкен жартысы) және DX регистріне (кіші жартысы) енгізіледі.

  Мысалы:

  MOV          BX,   handle

  MOV          AH,   42h                                ; нұсқағышты орнату

  MOV          AL,    2                                    ; файлдың соңына

  MOV                    CX,   0

  MOV          DX,   0

  ІNT             21h

  3Fh функциясы файлдан немесе құрылғыдан оқуға пайдаланылады. Файлдың соңынан оқуға әрекет жасағанда, AX=0.

  Мысалы:

  MOV          AH,   3Fh                                ; оқу функциясы

  MOV          BX,   handle                            ; дескрипторды орнату

  MOV          CX,   80                                  ; қанша оқу қажет

  LEA            DX,   buf                                ; және қайда

  ІNT             21h

  MOV          CX,   AX    ; факты бойынша қанша оқылды.

  40h функциясы файлға немесе құрылғыға жазу үшін пайдаланылады.

  Мысалы:

  MOV          AH,   40h                                ; жазу функциясы

  MOV          BX,   handle                            ; дескриптор орнату

  MOV          CX,   80                                  ; қанша жазу қажет

  LEA            DX,   buf                                ; және қайда

  ІNT             21h

  43h функциясы файлдың атрибутын алу үшін (AL=0), немесе орнату үшін (AL=1) пайдаланылады.

  Мысалы:

  MOV          AH,   43h                       ;атрибут жұмысының функциясы

  MOV          AL,    1                           ; атрибуттар орнату

  MOV          CX,   1                           ; "оқу үшін ғана"

  MOV          DX,   offset fname          ; файл атының адресі

  ІNT             21h

  56h функциясы файлдың атын өзгерту үшін пайдаланылады.

  Мысалы:

; сегменттік регистрді ЕS деректер сегментіне баптау.

  PUSH         DS

  POP            ES

; файлдың атын өзгерту

  MOV          AH,   56h                       ; ат өзгерту функциясы

  MOV          DX,   offset oldname      ; ескі атының адресі

  MOV          DІ,     offset newname     ; жаңа атының адресі

  ІNT             21h

; деректер сегментіне

  oldname      db     'F1.TXT',0

  nevname      db     'NEWF.TXT',0

  57h функциясы файлдың құрылған уақытын алу үшін (AL=0) және күнін орнату үшін (AL=1) пайдаланылады.

  Уақыт СХ регистріне жазылады, сосын мына формуламен есептелінеді.

  CX = сағат * 2048  + минуттар * 32 + секунді / 2

  Ал күн болса DX регистріне жазылады және мына формуламен есептелінеді.

  DX = (жыл - 1980) * 512 + ай * 32 + күн

  Мысалы:

; файлдың құрылған күні мен уақытын өзгерту

  MOV          AH,   57H                      ; уақыт / күн функциясы

  MOV          AL,    1                           ; уақытты / күнді орнату

  MOV          BX,   HANDLE             ; дескрипторды орнату

  MOV          CX,   0                           ; СХ - тазалау

  OR             CX,   sec                       ; секундты қосу

  OR             CX,   mіn                       ; минутты қосу

  OR             CX,   hour                      ; сағатты қосу

  XOR           DX,   DX                       ; DX - тазалау

  OR             DX,   day                       ; күнді қосу

  OR             DX,   mon                      ; айды қосу

  OR             DX,   year                      ; жылды қосу

  ІNT             21h

; деректер сегментіне

  sec    dw     6/2                                 ; 6 секунд

  mіn    dw     15*32                             ; 15 минут

  hour   dw     16*2048                         ; 16 сағат

  day    dw     25                                  ; 25 күннің саны

  mon   dw     3*32                               ; наурыз

  year   dw     15*512                           ; 15 жыл (1995-1980)

3EH - функциясы файлды жабу үшін пайдаланылады. Бұл операция каталогты және FAT таблицасын түзету үшін қажет.

  Мысалы:

  MOV          AH,   3EH                      ; жабу функциясы

  MOV          BX,   handle

  ІNT             21h

  41h функциясы файлды жою үшін пайдаланылады. (Тек қана «оқу

үшін ғана» деген файл атрибутынан басқа) .

  MOV          AH,   41h                       ; жою функциясы

  LEA            DX,   fname ; файл атының адресі

  ІNT             21h                                ; DOS - ті шақыру

Файлмен жұмыс бірнеше кезеңнен тұруы мүмкін:

  1) файлды құру және ашу;

  2) нұсқағышты орнату;

  3) файлдың ұзындығын анықтау;

  4) керекті байтты, блокты оқу; байтты, блокты жазу; файл толтыру;

  5) файлды жабу;

  6) файлды жою.

  Программаны өңдеу кезінде кезеңдердің бәрі керек емес және олар басқа ретпен жүруі мүмкін.

  Керекті байтты оқыған кезде оның нөмерін немесе мәнін көрсетуге болады.

  1-мысал. 10-байтты оқу, оқу үшін файлды ашу.

  . . .

; нұсқағышты 10-байтқа орнату

  MOV          AH,   42h                       ; нұсқағышты орнату

  MOV          BX,   handle

  MOV          AL,    0                           ; файлдың басына

  MOV          CX,   0       

  MOV          DX,   10                         ; 10-байтқа

  ІNT             21h

; керекті байтты оқу

  MOV          AH,   3Fh   

  MOV          BX,   handle

  LEA            DX,   BUF 

  MOV          CX,   1       

  ІNT             21h

. . .

; деректер сегментіне

  BUF            db     ?

  2- мысал. " А " деген символды табу және оның нөмірін анықтау.

; файлды  ашу

  . . .

; файлдың ұзындығын анықтау

  MOV          AH,   42h                       ; нұсқағышты орнату

  MOV          BX,   handle

  MOV          AL,    2                           ; файлдың соңына

  MOV          CX,   0                           ; ығысудың үлкен жартысы

  MOV          DX,   0                           ; ығысудың кіші жартысы

  ІNT            21h

  MOV          FLEN,AX                      ; файл ұзындығын FLEN ұяшықта                                                                             ; сақтау

; нұсқағышты файлдың басына орнату

  . . .

; файлды BUFІN-ға  оқу

  . . .

; "А"символды іздеу

  CLD           ; іздеу солдан оңға жүргізіледі

  MOV          CX,   FLEN          ; файлдың ұзындығы

  MOV          AL,    A                         ; ізделіп отырған символ

  LEA            DІ,     BUFІN                 ; жол адресі

  REPNE       SCASB                         ; іздеу

  JNZ             M                         ; символ табылмаса, М-ге өту

  DEC           DІ                        ; символ табылды - адресті кішірейту

  . . .                                          ; нөмірді экранға шығару

M:     . . .

; символ табылмады деген хабарды экранға шығару

; деректерді жабу.

  . . .

 

Негізгі әдебиеттер: 2[131-134,140-150,182-187], 3[85-94, 103-119]

Бақылау сұрақтары:

1. ІNT 21h 1,7,8 функцияларының айырмашылығы қандай?

2. ІNT 21h 0Ah  функциясын пайдаланған кезде аралық жадының бірінші және екінші байтына не жазылады?

3. Функциялық пернені басқанда енгізу қалай орындалады?

4. 0 (ІNT 16h) және 7 (ІNT 21h) функцияларының орындалуы қалай ажыратылады?

5. ІNT  21h 0Ah және  3Fh функцияларының айырмашылығы қандай?

6. ІNT 21h 0Ah функциясын пайдаланғаннан кейін деректер аралық жадыда қай байттан басталады?

7. ІNT 21h 0Ah функциясын пайдаланғаннан кейін жолдың соңғы байтының мәні неге тең?

8. Символды экранға шығару функциясы.

9. Символдар жолын экранға шығару функциясы.

10. ІNT 21h 9 және 40h функцияларын орындау кезінде символдар жолының соңын қалай анықтайды?

11. Символды шығару кезінде қандай функциялар курсорды жылжытпайды?

12. Қандай функция дисплейге шығу кезінде атрибут символын ауыстырады?

13. Файл дескрипторы деген не?

14. ASCІІZ - жолы деген не?

15. Стандартты енгізу және стандартты шығару дескрипторлары.

16. Кез келген файлдық операцияның сәтті аяқталғаны қалай анықталады?

17. Файл атрибуттары.

18. Файлды ашқандағы қатынау кодалары.

19. Файл ұзындығын қалай анықтауға болады?

20. Файлды жабу функциясы не істейді?

21. 41h функциясы арқылы қандай файлды жоюға болмайды?

 

№6 зертханалық  жұмыс. Windows-ге арналған графикалық қосымшаны өңдеу

 

Жұмыстың мақсаты: Win32 ортасында программалаудың негізін оқып үйрену.

Келесі тапсырмаларды орындаңыздар:

1. Негізгі терезе процедурусын оқып үйрену.

2. Хабарламаларды өңдеу циклын оқып үйрену.

3. Программада қолданылатын  API-функцияларды оқып үйрену.

4. GetMessageA функциясының параметрлерін өзгерту.

5. CreateWindowExA функциясының параметрлерін өзгерту.

6. WNDPROC терезенің негізгі процедурасын өзгерту.

Зертханалық жұмысты орындау үшін керекті әдістемелік нұсқаулар

Енді нақты бір мысалды өңдеуге кірісейік. Оны мұқият талқылаңыз, ол ары қарайғы программа құрудың негізі болып табылады

Қарапайым программаны қарастырайық, MASM32 кестесінде түрлі кітапханалар бар. Біздің мысалда екеуі қолданылады: user32.lib және Kernel32.lib. Олар includelib директивасы көмегімен қосылады.

Бірінші біз тұрақтылар және сыртқы кітапханалық процедураларды анықтаймыз. Барлық осы анықтауларды MASM32 кестесіндегі Include- файлдарда табамыз. Біз стандартты Include- файлдарды екі себеппен қолданбаймыз: біріншіден, осылай программалау технологиясын түсіну ыңғайлы, екіншіден, MASM-нан ТASM-ға өту жеңіл болады.

Терезе процедурасының жұмысын түсіну өте қажет, өйткені дәл осы Windows-та программалау мәнін анықтайды. Бұл процедураның мақсаты- барлық келетін хабарларға дұрыс жауап беру. Барлық өңделмеген хабарлар Defwindow РrocА фунуциясы көмегімен жүйеге қайтарылуы қажет. Біз төрт хабарды қарастырамыз: WM_CREATE, WM_DESTROY, WM_LBUTTONDOWN, WM_RBUTTONDOWN.

WM_CREATE, WM_DESTROY хабарлары объектті программалауда конструктор және дескриптор қызметін атқарады: олар терезе функциясына терезені құрғанда және жойғанда келеді. Терезенің оң жақ бұрышындағы крешті басса, онда терезе функциясына WM_DESTROY хабары келеді. Одан кейін PostQuitMessage функциясы орындалады және қолданбаға WM_Quit хабары жіберіледі, ол күту циклынан шығуды және ExitProcess функциясын орындайды, ал бұл өз кезегінде жадыдан орындайды, ал бұл өз кезегінде жадыдан қолданбаның жойылуына алып келеді.

  _ERR таңбасына көңіл аударыңыз – ол таңбаға ауысу қате болған жағдайда орындалады және мұнда сәйкесінше хабарлама беруге болады.

.386P

.MODEL FLAT, stdcall

; тұрақтылар

; хабарлама терезені жапқан кезде келеді

WM_DESTROY  equ    2

; хабарлама терезені құрған кезде келеді

WM_CREATE     equ    1

; хабарлама терезе аймағынан маустың сол басқышын басқан кезде келеді

WM_LBUTTONDOWN         equ    201h

; хабарлама терезе аймағынан маустың оң басқышын басқан кезде келеді

WM_RBUTTONDOWN         equ    204h

; терезе қасиеті

CS_VREDRAW   equ    1h

CS_HREDRAW   equ    2h

CS_GLOBALCLASS    equ    4000h

WS_OVERLAPPEDWINDOW        equ    000CF0000H

style   equ    CS_HREDRAW + CS_VREDRAW + CS_GLOBALCLASS

; стандартты иконканың идентификаторы

IDI_APPLICATION      equ    32512

; курсор идентификаторы

IDC_CROSS       equ    32515

; терезені көрсету режимі – қалыпты

SW_SHOWNORMAL   equ    1

; сыртқы процедура прототиптері

EXTERN    MessageBoxA: NEAR

EXTERN    CreateWindowExA: NEAR

EXTERN    DefWindowProcA: NEAR

EXTERN    DispatchMessageA: NEAR

EXTERN    ExitProcess: NEAR

EXTERN    GetMessageA: NEAR

EXTERN    GetModuleHandleA: NEAR

EXTERN    LoadCursorA: NEAR

EXTERN    LoadIconA: NEAR

EXTERN    PostQuitMessage: NEAR

EXTERN    RegisterClassA: NEAR

EXTERN    ShowWindow: NEAR

EXTERN    TranslateMessage: NEAR

EXTERN    UpdateWindow: NEAR

; кітапхананы қосу үшін жөндеуішке арналған директивалар

includelib c:\win32\tasm32\lib\import32.lib

;-------------------------------------------------------------------------

; құрылымдар

; хабарлама құрылымы

MSGSTRUCT STRUC

  MSHWND  DD    ?                 ; хабарлама идентификаторы

  MSWPARAM      DD    ?        ; хабарлама жайындағы қосымша ақпарат

  MSLPARAM       DD    ?        ; хабарлама жайындағы қосымша ақпарат

  MSTIME    DD    ?                 ; хабарламаның жіберілген уақыты

  MSPT                  DD    ?        ; хабарламаны жіберген кездегі курсор орны

MSGSTRUCT     ENDS

;---------------------------

WNDCLASS STRUC

  CLSSTYLE                   DD    ?                 ; терезе стильі

  CLWNDPROC              DD    ?        ;терезенің процедурасының көрсеткіші

  CLSCEXTRA                DD    ?        ;берілген құрылымның қосымша байттары жайындағы ақпарат

  CLWNDEXTRA  DD    ?                 ;терезеге арналған қосымша байттары жайындағы ақпарат

  CLSHINSTANCE          DD    ?                 ; қосымша дискрипторы

  CLSHICON                   DD    ?                 ;терезе иконкасының идентификаторы

  CLSHCURSOR   DD    ?                 ;терезе курсорының идентификаторы

  CLBKGROUND  DD    ?                 ;терезе қаламшасының (кист) идентификаторы

  CLMENUNAME  DD    ?                 ;менюдің идентификатор-аты

  CLNAME             DD    ?                 ;терезе класының аты спецификацияланады

WNDCLASS        ENDS

; деректер сегменті

_DATA SEGMENT DWORD PUBLIC USE32 'DATA'

  NEWHWND        DD    0

  MSG MSGSTRUCT     <?>

  WC   WNDCLASS        <?>

  HINST                 DD    0                 ;мұнда қосымша дескрипторы сақталады

  TITLENAME       DB    '32-биттік қосымшаның қарапайым мысалы',0

  CLASSNAME      DB    'CLASS32',0

  CAP           DB    'хабарлама',0

  MES1                   DB    'Сіз маустың сол басқышын бастыңыз',0

  MES2                   DB    'Программадан шығу. Сау бол!',0

_DATA       ENDS

; кодтар сегменті

_TEXT SEGMENT DWORD PUBLIC USE32 'CODE'

START:

; қосымшаның дескрипторын алу

  PUSH         0

  CALL         GetModuleHandleA

  MOV [HINST],EAX

REG_CLASS:

; терезе құрылымын толтыру

  MOV [WC.CLSSTYLE], style

; хабарламаны өңдеу процедурасы

  MOV [WC.CLWNDPROC], OFFSET       WNDPROC

  MOV [WC.CLSCEXTRA], 0

  MOV [WC.CLWNDEXTRA], 0

  MOV EAX, [HINST]

  MOV [WC.CLSHINSTANCE],EAX

;------------------терезе иконкасы

  PUSH         IDI_APPLICATION

  PUSH         0

  CALL         LoadIconA

  MOV [WC.CLSHICON],        EAX

;------------------терезе курсоры

  PUSH         IDC_CROSS

  PUSH         0

  CALL         LoadCursorA

  MOV [WC.CLSHCURSOR], EAX

;-------------------

  MOV [WC.CLBKGROUND],17                ; терезе түсі

  MOV DWORD PTR [WC.CLMENUNAME], 0

  MOV DWORD PTR [WC.CLNAME], OFFSET CLASSNAME

  PUSH         OFFSET     WC

  CALL         RegisterClassA

; тіркелген кластағы терезе құру

  PUSH         0

  PUSH         [HINST]

  PUSH         0

  PUSH         0

  PUSH         400                                         ; DY – терезе биіктігі

  PUSH         400                                         ; DX – терезе ені

  PUSH         100                                         ;Y–жоғарғы сол жақ бұрыш координаттары        

  PUSH         100                                         ;X-жоғарғы сол жақ бұрыш координаттары

  PUSH         WS_OVERLAPPEDWINDOW

  PUSH         OFFSET     TITLENAME       ; терезе аты

  PUSH         OFFSET     CLASSNAME      ; класс аты

  PUSH         0

  CALL         CreateWindowExA

; қатеге тексеру

  CMP EAX, 0

  JZ      _ERR

  MOV [NEWHWND], EAX

  PUSH         SW_SHOWNORMAL

  PUSH         [NEWHWND]

  CALL         ShowWindow                         ; құрылған терезені көрсету

  PUSH         [NEWHWND]

  CALL         UpdateWindow                       ;WM_PAINT хабарламасы, терезенің көрінетін бөлігін  қайта салу командасы

; хабарламаны өңдеу циклы

MSG_LOOP:

  PUSH         0

  PUSH         0

  PUSH         0

  PUSH         OFFSET     MSG

  CALL         GetMessageA

  CMP EAX, 0

  JE      END_LOOP

  PUSH         OFFSET     MSG

  CALL         TranslateMessage

  PUSH         OFFSET     MSG

  CALL         DispatchMessageA

  JMP   MSG_LOOP

END_LOOP:

; программадан шығу (процессті жабу)

  PUSH         [MSG.MSWPARAM]

  CALL         ExitProcess

_ERR:

  JMP   END_LOOP

;----------------------------------------------------------------------------

; терезе процедурасы

; стектегі параметрлердің орналасуы

; [EBP+14H]  LPARAM

; [EBP+10H]  WPARAM

; [EBP+0CH]  MES

; [EBP+8]       HWND

WNDPROC  PROC

  PUSH         EBP

  MOV EBP, ESP

  PUSH         EBX

  PUSH         ESI

  PUSH         EDI

  CMP DWORD PTR [EBP+0CH], WM_DESTROY

  JE      WMDESTROY

  CMP DWORD PTR [EBP+0CH], WM_CREATE

  JE      WMCREATE

  CMP DWORD PTR [EBP+0CH], WM_LBUTTONDOWN   ;сол басқыш

  JE      LBUTTON

  CMP DWORD PTR [EBP+0CH], WM_RBUTTONDOWN   ;оң басқыш

  JE      RBUTTON

  JMP   DEFWNDPROC

; оң басқышты басу терезені жабады

RBUTTON:

  JMP   WMDESTROY

; сол басқышты басу

LBUTTON:

; хабарламаны шығарамыз

  PUSH         0                                                                ; MB_OK

  PUSH         OFFSET CAP

  PUSH         OFFSET  MES1

  PUSH         DWORD PTR [EBP+08H]

  CALL         MessageBoxA

  MOV EAX, 0

  JMP   FINISH

WMCREATE:

  MOV EAX, 0

  JMP   FINISH

DEFWNDPROC:

  PUSH         DWORD PTR [EBP+14H]

  PUSH         DWORD PTR [EBP+10H]

  PUSH         DWORD PTR [EBP+0CH]

  PUSH         DWORD PTR [EBP+08H]

  CALL         DefWindowProcA

  JMP   FINISH

WMDESTROY:

  PUSH         0                                                       ; MB_OK

  PUSH         OFFSET     CAP

            PUSH         OFFSET     MES2

            PUSH         DWORD PTR [EBP+08H]               ;терезе дескрипторы

  CALL         MessageBoxA

  PUSH         0

  CALL         PostQuitMessage                              ;WM_QUIT  хабарламасы

  MOV EAX, 0

FINISH:

  POP  EDI

  POP  ESI

  POP  EBX

  POP  EBP

  RET  16

WNDPROC         ENDP

_TEXT       ENDS

END  START

 

Негізгі әдебиеттер: 2[12-20];  3[10-43]

Бақылау сұрақтары:

1. Программада қандай API-функциялар қолданылады?

2. Программада қандай құрылымдар қолданылады?

3. Қосымшаның графикалық құрылымы.

4. Хабарламаларды өңдеу циклдері қандай API-функцияларды орындайды?

 

№7 зертханалық  жұмыс. Консольдік қолданба

 

Жұмыстың мақсаты: Консольді қосымшалар үшін  API функцияны қолдану негіздерін үйрену.

Келесі тапсырмаларды орындаңыздар:

1. Консоль терезесінің өлшемін өзгертіңіз.

2. Консоль терезесінің тақырыбын өзгертіңіз.

3. Курсор позициясын өзгертіңіз.

4. Текстің түстік атрибуттарын өзгертіңіз.

5. NUMPAR және GETPAR процедураларының жұмыс алгоритмін түсіндіріңіз.

Зертханалық жұмысты орындау үшін керекті әдістемелік нұсқаулар

Консоль құру үшін AllocConsole функциясын қолданамыз. Программа жұмысын аяқтағаннан кейін консоль автоматты түрде немесе  FreeConsole функциясының көмегімен босатылады.

Айта кететін жағдай, бір процестің бір ғана консольі болады, сондықтан программа орындаудың басында FreeConsole функциясын міндетті түрде орындап кету керек.

Консоль буферінен оқу үшін ReadConsole функциясы қолданылады.

Консольда курсор позициясын орналастыру үшін  SetConsoleCursorPosition функциясын қолдану керек.

Шығарылатын символдар түсін SetConsoleTextAttribute функциясы көмегімен жасаймыз.

Консоль терезесінің тақырыбын анықтау үшін SetConsoleTitle функциясы қолданылады.

CharToOem функциясы  DOS-кодировкадан  Windows-кодировкаға ауыстыру үшін қолданылады.

Көптеген консольді функциялар аяқтауды дұрыс орындаса, онда нөлдік мән қайтарылады. Басқа жағдайда, яғни қате болса, EAX регистріне 0 орналастырылады.

Өз консоліңізді құруға мысал 1.

; cons1.asm

.386P

.MODEL FLAT, stdcall

; тұрақтылар

STD_OUTPUT_HANDLE      equ    -11

STD_INPUT_HANDLE equ    -10

; атрибуты цветов

FOREGROUND_BLUE equ    1h                         ; әріптің көк  түсі

FOREGROUND_GREEN       equ    2h               ; әріптің жасыл түсі

FOREGROUND_RED            equ    4h               ; әріптің қызыл түсі

FOREGROUND_INTENSITY         equ    8h               ; жоғарғы интенсивтік

BACKGROUND_BLUE         equ    10h             ; фонның көк түсі

BACKGROUND_GREEN      equ    20h             ; фонның жасыл түсі

BACKGROUND_RED           equ    40h             ; фонның қызыл түсі

BACKGROUND_INTENSITY         equ    80h; жоғарғы интенсивтік

COL1 = 2h + 8h                                                  ; шығарылатын мәтін түсі

COL2 = 1h + 2h + 8h                                           ; шығарылатын 2-мәтін түсі

; сыртқы процедура прототиптері

EXTERN    GetStdHandle: NEAR

EXTERN    WriteConsoleA: NEAR

EXTERN    SetConsoleCursorPosition: NEAR

EXTERN    SetConsoleTitleA: NEAR

EXTERN    FreeConsole: NEAR

EXTERN    AllocConsole: NEAR

EXTERN    CharToOemA: NEAR

EXTERN    SetConsoleCursorPosition: NEAR

EXTERN    SetConsoleTextAttribute: NEAR

EXTERN    ReadConsoleA: NEAR

EXTERN    SetConsoleScreenBufferSize: NEAR

EXTERN    ExitProcess: NEAR

; кітапхананы қосу үшін жөндеуіш директивалары

includelib c:\win32\work\import32.lib

;----------------------------------------------------------------------------

COOR        STRUC

  X       WORD       ?

  Y       WORD       ?

COOR        ENDS

; деректер сегменті

_DATA SEGMENT DWORD PUBLIC USE32 'DATA'

  HANDL      DWORD     ?

  HANDL1    DWORD     ?

  STR1          DB    'Жолды енгізіңіз: ', 13, 10, 0

  STR2          DB    'Консоль жұмысының қарапайым мысалы', 0

  BUF            DB    200 dup (?) 

  LENS                   DD    ?                                              ; енгізілген символдар саны

  CRD           COOR        <?>

_DATA ENDS

_TEXT SEGMENT DWORD PUBLIC USE32 'CODE'

START:

; жоды қайта кодтайық

  PUSH         OFFSET     STR1

  PUSH         OFFSET     STR1

            CALL         CharToOemA

; консоль құрастырушы

; бірінші бар консольды жою керек

            CALL         FreeConsole

            CALL         AllocConsole

; HANDL1 енгізуді алу

            PUSH         STD_INPUT_HANDLE

  CALL         GetStdHandle

            MOV HANDL1, EAX

; HANDL шығаруды алу

            PUSH         STD_OUTPUT_HANDLE

            CALL         GetStdHandle

            MOV HANDL, EAX

; Консоль терезесінің жаңа өлшемін беру

            MOV CRD.X, 100

            MOV CRD.Y, 25

            PUSH         CRD

            PUSH         EAX

           CALL         SetConsoleScreenBufferSize   

; Консоль тақырыбын беру

            PUSH         OFFSET     STR2

  CALL         SetConsoleTitleA

; Курсор орнын беру

            MOV CRD.X, 0

            MOV CRD.Y, 10

  PUSH         CRD

            PUSH         HANDL

  CALL         SetConsoleCursorPosition      

; Көрінетін текстің түстік атрибутын беру

  PUSH         COL1

            PUSH         HANDL

            CALL         SetConsoleTextAttribute

; жолды шығару

  PUSH         OFFSET     STR1

  CALL         LENSTR     ; EBX жол ұзындығы

  PUSH         0

  PUSH         OFFSET     LENS

            PUSH         EBX

           PUSH         OFFSET     STR1

            PUSH         HANDL

  CALL         WriteConsoleA

; енгізілетін жолды күту

  PUSH         0

            PUSH         OFFSET     LENS

            PUSH         200

            PUSH         OFFSET     BUF

            PUSH         HANDL1

            CALL         ReadConsoleA

; алынған жолды шығару

; бірінші көрінетін текстің түстік атрибутын беру

            PUSH         COL2

            PUSH         HANDL

            CALL         SetConsoleTextAttribute

;---------------------------------------------------

  PUSH         0

            PUSH         OFFSET  LENS

            PUSH         [LENS]

            PUSH         OFFSET  BUF

  PUSH         HANDL

  CALL         WriteConsoleA      

; кішкентай тоқтатым

  MOV ECX, 01FFFFFFFh

L1:

            LOOP         L1

; консольды жабу

  CALL         FreeConsole

  CALL         ExitProcess

; жол - [EBP+08h]

; EBX ұзындық

LENSTR PROC

;        PUSH         EBX

;        MOV EBP, ESP  

            ENTER       0, 0

            PUSH         EAX 

;------------------------------------

            CLD

            MOV EDI, DWORD PTR [EBP+08h]

            MOV EBX, EDI

            MOV ECX, 100    ; жолдың ұзындығын шектеу

            XOR AL, AL

            REPNE         SCASB     ; 0 символын табу

            SUB  EDI, EBX    ; 0 қосқандағы жол ұзындығы

            MOV EBX, EDI

  DEC  EBX

;

  POP  EAX

;        POP  EBP

  LEAVE

            RET  4

LENSTR     ENDP

_TEXT ENDS

END START

Командалық жолмен жұмыс жасау үшін GetCommandLineA АРІ функциясы қолданылады, ол көрсеткішті командалық жолға қайтарады. Бұл функция консольді қосымшалар үшін де, GUI (Graphic Universal Interface) қосымшалары үшін де бірдей жұмыс істейді.

Мысал 2. Командалық жолдың параметрлерін шығаруға программа құру

; cons_2.asm

.386P

.MODEL FLAT, stdcall

; тұрақтылар

STD_OUTPUT_HANDLE      equ    -11

; сыртқы процедура прототиптері

EXTERN    GetStdHandle: NEAR

EXTERN    WriteConsoleA: NEAR

EXTERN    ExitProcess: NEAR

EXTERN    GetCommandLineA: NEAR

; кітапхананы қосу үшін жөндеуіш директивалары

includelib c:\win32\work\import32.lib

; деректер сегменті

_DATA SEGMENT DWORD PUBLIC USE32 'DATA'

  HANDL      DWORD     ?

  NUM          DWORD     ?

  BUF            DB    100 dup (0)

  LENS                   DWORD     ?        ; енгізілген символдар саны

  CNT           DWORD     ?

_DATA ENDS

; код сегменті

_TEXT SEGMENT DWORD PUBLIC USE32 'CODE'

START:

; HANDLЕ шығаруды алу

  PUSH         STD_OUTPUT_HANDLE       

  CALL         GetStdHandle

  MOV HANDL, EAX

; параметрлер санын алу

  CALL         NUMPAR

  MOV NUM, EAX

  MOV CNT, 0

;----------------------------------------------

; командалық жолмен параметрлерді шығару

LL1: 

  MOV EDI, CNT

  CMP NUM, EDI

  JE      LL2

; параметр нөмері

  INC   EDI

  MOV CNT, EDI

; EDI нөмерңмен параметр алу

  LEA  EBX, BUF

  CALL         GETPAR

; параметр ұзындығын  алу

  PUSH         OFFSET BUF

  CALL         LENSTR

; соңында  - келесі жолға өту

  MOV BYTE PTR [BUF+EBX], 13

  MOV BYTE PTR [BUF+EBX+1], 10

  MOV BYTE PTR [BUF+EBX+2], 0

  ADD  EBX, 2

; жолды шығару

  PUSH         0

  PUSH         OFFSET LENS

  PUSH         EBX

  PUSH         OFFSET BUF

  PUSH         HANDL

  CALL         WriteConsoleA

  JMP   LL1

LL2:

  PUSH         0

  CALL         ExitProcess

; жол - [EBP+08H]

; ұзындық EBX

LENSTR PROC

  PUSH         EBX

  MOV EBP, ESP  

  PUSH         EAX 

;-------------------------------------------

  CLD

  MOV EDI, DWORD PTR [EBP+08H]

  MOV EBX, EDI

  MOV ECX, 100                      ; жолдың ұзындығын шектеу

  XOR AL, AL

  REPNE         SCASB              ; 0 символын табу

  SUB  EDI, EBX                      ; 0 қосқандағы жол ұзындығы

  MOV EBX, EDI

  DEC  EBX

;-------------------------------------------

  POP  EAX

  POP  EBP

  RET  4

LENSTR     ENDP

; параметрлер санын анықтау (->EAX)

NUMPAR            PROC

  LOCALS

  CALL         GetCommandLineA

  MOV ESI, EAX                      ; жол көрсеткіші

  XOR ECX, ECX                    ; санауыш

  MOV EDX, 1                          ; қызметі

@@L1:      

  CMP BYTE PTR [ESI], 0

  JE      @@L4

  CMP BYTE PTR [ESI], 32

  JE      @@L3

  ADD  ECX, EDX                    ; параметр нөмірі

  MOV EDX, 0

  JMP   @@L2

@@L3:

  OR    EDX, 1

@@L2:

  INC   ESI

  JMP   @@L1

@@L4:

  MOV EAX, ECX

  RET

NUMPAR            ENDP

; параметрді алу

; EBX – параметр орналасқан буферді көрсетеді

; буферге соңында 0 бар жол орналастырылады

; EDI - параметр нөмері

GETPAR    PROC

  LOCALS

  CALL         GetCommandLineA

  MOV ESI, EAX                      ; жол көрсеткіші

  XOR ECX, ECX                    ; санауыш

  MOV EDI, 1                           ; қызметі

@@L1:

  CMP BYTE PTR [ESI], 0

  JE      @@L4

  CMP BYTE PTR [ESI], 32

  JE      @@L3

  ADD  ECX, EDX                    ; параметр нөмірі

  MOV          EDX, 0

  JMP   @@L2

@@L3:

  OR    EDX, 1

@@L2:

  CMP ECX, EDI

  JNE   @@L5

  MOV AL, BYTE PTR [ESI]

  MOV BYTE PTR [EBX], AL

  INC   EBX

@@L5:

  INC   ESI

  JMP   @@L1

@@L4:

  MOV BYTE PTR [EBX], 0

  RET

GETPAR    ENDP

_TEXT ENDS

END START

 

Программаның компиляциясы үшін келесі командалық жолдар қолданылады:

TASM32 /ml prog.asm

TLINK32 /ap pgog.obj

 

Негізгі әдебиеттер: 2[12-20]; 3[10-43]

Бақылау сұрақтары:

1. GetStdHandle АРІ функциясы қандай аргументтерді қолданады?

2. SetConsoleTextAttribute функциясымен қолданылатын әріптер және символдардың түстерін атаңыз?

3. CharToOem функциясының параметрлерін атаңыз?

4. Операциялық жүйемен қандай жағдай типтері резервтелген?

Әдебиеттер тізімі

 

1. Юров В., Хорошенко С. Ассемблер. - СПб.: Питер, 1999. – 534 с.

2. Зубков С.В. Assembler для DOS, Windows и Unix. - М.: ДМК, 1999. – 382 с.

3. Пирогов В.Ю. ASSEMBLER. Учебный курс. - М.: Нолидж, 2001. – 434 с.

4. Финогенов К.Г. Самоучитель по системным функциям MS-DOS. - М.: МП "МАЛИП", 1993. – 688 с.

5. Пирогов В.Ю. ASSEMBLER для Windows. - М.: Издатель Молгачева С.В., 2002. – 465 с.

6. Том Сван. Освоение Turbo Assembler. М.: Диалектика, 1996. – 445 с.

7. Рудаков П.И., Финогенов К.Г. Язык ассемблера: уроки программирования. - М.: ДИАЛОГ-МИФИ, 2001. – 589 с.

8. Скэнлон Л. ПЭВМ IBM PC и XT. Программирование на языке Ассемблера. - М.: Pадио и Связь, 1989. – 687 с.

9. Абель П. Язык Ассемблера для IBM PC и программирования. - М.: Высшая школа, 1992. - 456 с.

10. Брэдли Л. Программирование на языке Ассемблера для персональных ЭВМ IBM. М.: Радио и Связь, 1988. – 856 с.

11. Нортон П., Соухэ Д. Язык Ассемблера для IBM РС. Пер. с англ., - М.: Компьютер, 1993. - 931 с.

12. Hортон П. ПК фирмы IBM и OS MS-DOS. - М.: Радио и Связь, 1991. – 651 с. 

Мазмұны 

№1 зертханалық жұмыс. Қарапайым есептерді орындау. 3

№2 зертханалық  жұмыс. Қарапайым деректер типінің түсінігі. Turbo Debugger (td) жөндегіші 7

№3 зертханалық  жұмыс. Программаға басқаруды беру. 11

№4 зертханалық  жұмыс. Процессор командаларының әртүрлі топтарын қолдана отырып программаларды өңдеу. 16

№5 зертханалық  жұмыс. Қолданбалы программада жүйелік функцияларды қолдану  23

№6 зертханалық  жұмыс. Windows-ге арналған графикалық қосымшаны өңдеу. 36

№7 зертханалық  жұмыс. Консольдік қолданба. 42