АЛМАТЫ ЭНЕРГЕТИКА ЖӘНЕ БАЙЛАНЫС ИНСТИТУТЫ

Телекоммуникациялық жүйелер кафедрасы

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ЭЛЕКТРЛIК БАЙЛАНЫС ТЕОРИЯСЫ

 

Курстық жұмысты орындауға тапсырмалар мен әдістемелік нұсқаулар

(380100-Байланыс желілері және коммутация жүйелері, 380200-Көпарналы телекоммуникациялық жүйелерi  мамандықтардың студенттері үшiн)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Алматы  2004

ҚҰРАСТЫРУШЫ: А.Т.Омаров. Электрлiк байланыс теориясы. Курстық жұмысты орындауға тапсырмалар мен әдістемелік нұсқаулар (380100-Байланыс желілері және коммутация жүйелері, 380200-Көпарналы телекоммуникациялық жүйелерi мамандықтарының студенттері үшiн).- Алматы: АЭжБИ, 2004. – 21 б.

 

 

 

 

Бұл әдістемелік нұсқаулар техникалық жоғары оқу орындарының бағдарламасына сәйкес, электрлiк байланыс теориясы курсының маңызды тақырыптарына арналып жазылған. Оның iшiнде 100 вариантқа арналған курстық жұмысының тапсырмаларынан басқа, оларды орындау және өңдеу бойынша әдiстемелiк нұсқаулар мен талаптар, сонымен қатар пайдаланылатын әдебиеттер тiзiмi келтірілген.

Әдiстемелiк нұсқаулар 380100-Байланыс желілері және коммутация жүйелері, 380200-Көпарналы телекоммуникациялық жүйелерi мамандықтарының, сонымен қатар 380000- Радиоэлектроника және телекоммуникациялар бағыты бойынша мамандықтарының студенттеріне арналған.

Кесте 6, библиогр.  12 атау.

 

 

 

 

 

Пiкiр жазушы: техн. ғылым. канд., доцент А.С. Байкенов.

 

 

 

 

 

 

 

 

Алматы энергетика және байланыс институты 2004 ж. жоспары бойынша басылады. 

 

 

                              

 

 

ÓАлматы энергетика және байланыс институты, 2004 ж.

                                           2004 ж. жинақтық тақырыптық жоспары, ретi 82

Кіріспе

 

Қазіргі байланыс жүйелері, әр түрлі функционалды тәуелді элементтерден тұратын күрделі комплекс болып шығады. Жалпы жағдайда кез келген техникалық жүйенің тиімділігі шығарылатын өнімнің сапасымен және санымен анықталады. Байланыс жүйелерiнде мұндай өнім болып берілетін информация есептелінеді, оның саны болып информацияны тарату жылдамдығы, ал сапасы болып қатенiң ықтималдылығы болады. Байланыс жүйесі тиімділігінiң ең маңызды көрсеткiшi болып, жүйемен арнаның өткізу жолағын пайдалынатын дәрежесін анықтайтын, инфрмациялық тиімділігі болып шығады.

Қазіргі кездегi инженер, нақты техникалық талаптарды қанағаттандыратын байланыс жүйесін жобалай отырып, жобаланып тұрған жүйеде қабылдауының, модуляцияның және кодтауының таңдалған әдістердің потенциалдық мүмкіндіктерін жүзеге асыру жеткілікті толық па, соны бағалауын және  жүйенiң сипаттамаларын потенциалдық сипаттамаларына жақындату үшін жақсарту жолдарды анықтауын бiлу керек.

Байланыс жүйелердің тиiмдiлiгiн жоғарлату мiндетi, бұл берілген шарттар мен  шектеулер кезінде тұтынушыға уақыттың бірлігiнде таратудың берілген дұрыстығымен информацияның максималды санын жеткізетiн, жүйенің ең жақсы нұсқауын табу. Жүйелердің тиімділігін жоғарлату үшін шығу көзiнiң артықтылығын төмендетуiмен, бөгеуiлге орнықты кодтауымен және басқалармен пайдаланылады.

Курстық жұмысында, берілген модуляцияның түрі мен қабылдау әдісі кезiнде, қателер ықтималдылығының минимумы критерий бойынша квазиоптималды байланыс жүйенің құрылымы және оның параметрлерiн потенциалдық мүмкіндікті параметрлермен салыстыруы қарастырылады.

Курстық жұмысының мақсаты электрлiк байланыс теориясы (ЭБТ) пәнiн оқитын студенттерге көмек көрсету, информацияны тарату жүйелердің бөгеуілге орнықтылы мен тиімділігiнiң талдау жасауына үйрену, сонымен қатар үзiлiссiз хабарларды цифрлық түрiнде тарату әдiстерiмен таныстыру.

Курстық жұмысын орындауы студенттер ЭБТ пәннiң ең маңызды бөлімдерін үйренуге, инженерлік тәжірибеде кездесетін есептерді шығаруға көмектеседі.

Курстық жұмысты қорғау кезiнде әрбір студент осы жұмысқа жататын есептердің шешімдеріне түсініктемелер беруге дайын болуы керек.

Жұмысты ойланып, шешімнің әрбір қадамын нақты қарастырып, алынған нәтижені негіздеп орындауы керек. Орындалған жұмыс оқытушыға тапсырылады. Тексеруден кейін студент белгіленген қателермен ескертулерді түзету керек. Егер, жұмыс қорғауға жіберілмесе, онда ескертулерге сай түзетулер еңгiзiлiп, қайтадан тексеруге тапсырылады. Егер жұмыс оқу жұмыстарын өңдеу бойынша фирмалық стандарттың [1] талаптары сақтамай, ұқыпсыз, толық емес немесе басқа вариантпен орындалған болса, онда жұмыс тексерілмей, қайтадан жасауға жiберiледi.

1 Вариантты таңдау

 

Курстық жұмысының тапсырмасы 100 вариант үшін құрастырылған. Варианттың нөмірі сынақ кітапшасының екi соңғы (соңғыдан бұрынғы және соңғы) цифрларына сәйкес келедi. Мысалы, егер сынақ кітапшасының нөмірі 983102 болса, онда варианттың нөмірі 02 болады.

 

2 Жұмысты өңдеуге арналған талаптар

 

2.1 Курстық жұмыс оқу жұмыстарын өңдеу және оларды орындау әдістері бойынша фирмалық стандарттың [1, 5.1 - бөлімi, 7 - бет] талаптарына сәйкес орындалуы керек.

Есептеулерді компьютермен жүргізген жағдайда, есептеу алгоритм мен алгоритмдiк тілдегі есептеу бағдарламасын келтiру керек.

2.2 Курстық жұмысты өңдеу кезiнде стандартта көрсетілген оның құрамына кіретін барлық элементтерi болуы керек [1, 4.1 - бөлімi, 2, 3 - бет].

Курстық жұмыстың элементтерінiң мазмұны мен өңделуi берілген стандартта баяндалған талаптарға толық сәйкес болуы керек. Жұмыс ұқыпты өңделуi қажет.

2.3 Курстық жұмыстың мәтіні мазмұнды, сонымен қатар ол қысқа, анық және әртүрлі түсіндірулерсіз орындалуы керек. Жұмыстың мәтінінде есептеулердiң қысқа түсініктемелерi, сонымен қатар формулаларды, сұлбаларды, теориялық материал келтірілген кезде пайдаланылған әдебиеттерге сілтемелер болуы керек.

Теориялық материалды түсіндіру кезінде, қажетті жағдайда, мәтін суретпен қоса болуы керек.

2.4 «Тапсырма» бөлімінде курстық жұмысы бойынша тапсырмалардың барлық пунктерін және өз вариантының бастапқы мәліметтерін келтіру керек.

2.5 Құрылымдық схемалар, уақыттық және векторлық диаграммалары бар суреттерді қарындашпен миллиметрлік немесе торлы қағазға орындап, жұмыстың парағына жабыстырып немесе жеке параққа орындап қосуға болады. Сонымен қатар мұндай суреттердi компьютерде орындап, компьютерде терілген түсініктеменi қағаздың мәтінiнiң арасына кiргiзуге болады.

2.6 Барлық суреттер, кестелер, формулалар [1] фирмалық стандарт талаптарына сәйкес өңделген және нөмірленген болуы қерек. Суреттер, кестелер, формулалар курстық жұмыстың мәтінінде келтірілген сілтемелерден соң орналасуы керек.

2.7 Барлық есептеулер 0,01 дейінгі дәлдікпен орындау керек. Есептеулерді орындау және формулаларды шығару кезінде аралық есептеулердi жүргізу керек.

2.8 Әдебиеттер тізімі [1, 4.10 - бөлімi, 6 - бет] өңдеудi фирмалық стандартқа сәйкес құрастыру керек.

 

 

 

3 Курстық жұмысына тапсырмалар

 

Арнада аддитивті гаусстық ақ шуыл әрекетi кезінде, берілген модуляцияның түрі мен қабылдауының әдісі үшін, қателер ықтималдылығының минимумы критерий бойынша квазиоптималдық байланыс жүйесiн жетілдіру керек. Оның негізгі параметрлерін есептеп, жетілдірген байланыс жүйесінің даму жолдарын көрсету қажет.

3.1 Дискреттiк (цифрлық) модуляцияның басқа түрлеріне қарағанда, берілген модуляция түрінiң потенциалдық бөгеуiлге орнықтылығы және оны қолдану аймағының салыстырмалы талдауын жасау керек. Берілген модуляцияның түрі мен қабылдау әдісі, арнаның қандай түрінде қателер ықтималдылығының минимумы критерий бойынша оптималды болатынын түсіндіру керек.

Берілген модуляцияның түрі мен қабылдау әдісі үшін (1 - кесте) байланыс жүйесінің құрылымдық сұлбасын құрастыру керек.

3.2 Шығу көзімен шығаратын информациялық сигнал төменгі жиілікті аналогтық сигнал екенін ескере отырып, оны цифрлық ИКМ сигналға көшiрткенде аналогты-цифрлық түрлендіргіштегi (АЦТ) түрлендіруiнiң түрлерiн түсiндiрiп жазып алу керек.

Аналогтық сигналдың спектрiнiң ені - DF (2 - кесте) болған кезiндегi цифрлық ИКМ сигналдың Fд дискреттеу жиілігi мен Тд дикреттеу интервалын есептеу керек.

Аналогтық сигналдың берілген санақтар үшін (бұл пунктке әдiстемелiк нұсқау) кодтық комбинацияларды құрастыру және цифрлық ИКМ сигналдың уақыттық диаграммасын салу керек. Кванттау деңгейлерiнiң саны - М (2 - кесте), бірқалыпты кванттау заңы, кванттау қадамы - D (3 - кесте), симметриялық екілік код.

3.3 Жұптыққа тексеретiн кодпен бөгеуiлге орнықты кодтау процесін түсіндіру және жоғарыда алынған кодтық комбинацияларын осы кодпен кодтау қажет.

Кодердің құрылымдық сұлбасын және осы кодты қолдануын есептеп цифрлық сигналдың уақыттық диаграммасын салу керек.

Жұптыққа тексеретiн кодпен кодталған цифрлық ИКМ сигналдың Fтакт тактiлiк жиілігi мен Ттакт тактiлiк интервалын (кодтық комбинацияның бірлік элементтің ұзақтығын) есептеу керек.

3.4 Цифрлық ИКМ сигналында «1» деген элементтiң шығу ықтималдылығы р(1)=0,001+0,kn, (мұндағы k,n- вариант нөмірінің соңғыдан бұрынғы және соңғы цифрлар) кезiнде хабарлардың шығу көзiнiң параметрлерін анықтау керек (бұл пунктке әдiстемелiк нұсқау).

Санақтардың кодтық комбинацияларындағы Ikk1 және Ikk2 информацияның сандарын табу керек.

N арналы (3 - кесте) цифрлық тарату жүйесі үшін B модуляция жылдамдығын және R информацияны тарату жылдамдығын есептеу керек.

3.5 Байланыс жүйесіндегi цифрлық модулятордың құрылымдық сұлбасын

құрастыру және оның жұмыс алгоритмін жазу керек.

Модулятордың кірісіндегі цифрлық информациялық сигналдың және шығысындағы модульденген сигналдың, сонымен қатар модулятор сұлбасындағы тән нүктелеріндегі сигналдың уақыттық диаграммаларын салу керек.

Модульденген сигналдың спектрiнiң енін есептеу және оның спектрлiк диаграммасын салу керек.

3.6 Берiлген қабылдау әдісі үшін (1 - кесте), байланыс жүйесіндегi демодулятордың (қабылдағыштың) құрылымдық сұлбасын құрастыру және оның жұмыс алгоритмiн жазу керек.

Демодулятордың кірісіндегi модульденген сигналдың және шығысындағы демодульденген информациялық сигналдың уақыттық диаграммаларын, сонымен қатар демодулятор сұлбасындағы тән нүктелеріндегі сигналдың уақыттық диаграммаларын салу керек.

3.7 Егер сигналға әсер ететiн бөгеуiлдiң жалғыз түрi - W0   (4 - кесте) қуаттың спектрлiк тығыздығы аддитивті гаусстық ақ шуылы ғана есептелінсе, берілген рқат қатенiң ықтималдылығын (4 - кесте) қамтамасыз ететiн демодулятордың кірісіндегі һ2 параметрінің шамасын анықтау керек.

Анықталған h2 мәнін жеткiзетiн модульденген сигналдың амплитудасын есептеу керек.

3.8 Жұптыққа тексеретiн кодпен бөгеуiлге орнықты кодтауды есептемей және есептеп Рқат.к.к кодтық комбинацияны қате қабылдауының ықтималдылығын табу керек.

3.9 Берілген байланыс жүйесіндегі арнаның өткізгiштiк қабiлетiн  анықтау керек.

DFк арнаның жиілік жолағын шексіздікке дейін (Шеннон шегі) көбейту кезінде арнаның потенциалды өткізгiштiк қабiлетiн есептеу керек.

3.10 Жұмыстың нәтижелері бойынша қорытынды жасау керек:

- кодтық комбинацияларды (3.8 - пунктi) қате қабылдауының ықтималдылықтарын салыстыру және жұптыққа тексеретiн кодпен бөгеуiлге орнықты кодтауының тиімділігі туралы қорытынды жасау керек;

- арнаның өткізгiштiк қабiлетi мен хабарлар шығу көзiнiң өнiмдiлiгiн салыстыру және арнаның өткізгiштiк қабiлетiн жоғарлату мүмкiндiгi мен оның әдістері туралы қорытынды жасау керек;

- Шеннонның кодтау теоремасына сәйкес, мүмкiн алуға болатын қатенiң ықтималдылығын берілген қатенiң ықтималдылығымен салыстыру және тарату дәлдiгiн жоғарлату мүмкіндігі мен оның әдiстерi туралы қорытынды жасау керек;

- байланыс жүйесінің өткізгiштiк қабiлетiн оның потенциалдық мүмкіндігімен (Шеннон шегі) салыстыру және берілген модуляцияның түрі мен қабылдауының әдісі үшін, арнаның өткізгiштiк қабiлетiн пайдалану тиімділігі туралы қорытынды жасау керек.

Курстық жұмысындағы 3.4, 3.7, 3.8, 3.9 - пункттер бойынша есептеулердi компьютер көмегiмен жасауы ұсынылады. Ол үшiн, есептеу алгоритмдерiн құрастырып, оларды программалау алгоритмдiк тілінде жүзеге асыруы қажет. Бiр

есебiнiң мысалы Б қосымшасында келтiрiлген.

 

 

1 - кесте 

Вариант нөмерiнiң

соңғы саны

Дискреттік модуляцияның түрі және қабылдауының әдісі

1

ДАМ, оптималды когерентті қабылдау

2

ДАМ, оптималды когерентті емес қабылдау

3

ДАМ, оптималды емес қабылдау

4

ДЖМ, оптималды когерентті қабылдау

5

ДЖМ, оптималды когерентті емес қабылдау

6

ДЖМ, оптималды емес қабылдау

7

ДФМ, оптималды когерентті қабылдау

8

ДСФМ, оптималды когерентті қабылдау (полярлықты салыстыру)

9

ДСФМ, оптималды когерентті емес қабылдау (фазаларды салыстыру)

0

ДФМ, келістiрілген сүзгiлерге оптималды когерентті қабылдау

 

 

2 - кесте

Вариант нөмерiнiң соңғыдан бұрынғы саны

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

∆F, кГц

3,4

5,2

9,5

14,1

18

23,4

2,5

12,0

8,2

7,8

Вариант нөмiрiнiң соңғы саны

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

М

64

128

256

512

1024

64

128

256

512

1024

 

 

3 - кесте

Вариант нөмерiнiң соңғыдан бұрынғы саны

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

∆, мВ

1,6

1,7

1,8

1,9

2,1

2,2

2,3

2,4

2,5

2,6

Вариант нөмiрiнiң соңғы саны

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

N

1

3

6

12

15

24

30

120

480

1920

 

 

4 - кесте

Вариант нөмерiнiң соңғыдан бұрынғы саны

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

W0, В2/Гц

10-7

2∙10-6

10-5

5∙10-6

14∙10-7

8∙10-7

3∙10-7

7∙10-6

8∙10-6

5∙10-7

Вариант нөмiрiнiң соңғы саны

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

рқат

10-7

2∙10-6

8∙10-7

2∙10-7

5∙10-6

7∙10-7

3∙10-6

8∙10-6

2,5∙10-6

9∙10-7

 

4 Курстық жұмысты орындауға арналған әдiстемелiк нұсқаулар

 

Курстық жұмыс келесі элементтер мен бөлімдерден тұруы керек:

- титулдық парақ;

- курстық жұмысқа тапсырма;

- мазмұны;

- кіріспе;

- байланыс жүйесінің құрылымдық сұлбасы (3.1 - пунктi);

- аналогтық сигналды цифрлық сигналына түрлендiру (3.2 - пунктi);

- жұптыққа тексеретiн кодпен кодтау (3.3 - пунктi);

- хабарлар шығу көзінің сипаттамалары (3.4 - пунктi);

- цифрлық (сандық) модулятордың құрылымдық сұлбасы (3.5 - пунктi);

- цифрлық (сандық) демодулятордың құрылымдық сұлбасы (3.6 - пунктi);

- байланыс жүйесі параметрлерінің есебі (3.7, 3.8, 3.9 - пункттерi);

- қорытынды (3.10 - пунктi);

- әдебиеттер тізімі.

 

4.1  3.1 - пунктіне арналған әдiстемелiк нұсқаулар

[2, 10-23, 165-169, 180, 187-189, 197-209 - бет; 3, 8-16, 258-267 - бет; 4, 17-18, 126-131, 135-151 - бет; 5, 6-8, 150-152, 164-167, 169-171 - бет] әдебиеттерiнде келтiрiлген материалдармен танысу ұсынылады.

Тапсырмасының бұл пунктінде қажетті:

а) бөгеуiлге орнықтылығы, потенциалды бөгеуiлге орнықтылығы, оптималды қабылдағыш деген түсiнiктерге анықтамасын беру қерек;

б) дискреттік сигналдар қабылдауының бөгеуiлге орнықтылығы немен бағаланады және ол неден тәуелді деген сұраққа жауап беру керек;

в) модульденген сигналдардың векторлық диаграммалар көмегімен дискреттік (цифрлық, сандық) модуляция түрлерiнiң потенциалды бөгеуiлге орнықтылығының салыстырмалы талдауын жүргізу керек;

г) берілген модуляцияның түрін қандай арналарда пайдалануға болатынын түсіндіру керек (арналардың түрлері төменде келтірілген);

д) когерентті және когерентті емес қабылдау әдістеріне түсініктемелердi беру және оларды қолдану аймақтарын сипаттау керек;

е) келесі арналардың түрлерi үшін әр түрлі модуляцияның түрлерін және қабылдау әдістерін пайдалану мүмкіндіктерін түсіндіру керек:

                1) қабылдағыштың кірісіндегi сигналдың белгісіз бастапқы фазалы арна;

                2) фазаның жылдам флуктуациялы арна;

                3) жиіліктің жылдам флуктуациялы арна;

                4) жиіліктің жай флуктуациялы арна;

                5) қабылдау нүктесіндегі сигналдың анықталмаған бастапқы фазалы

                    арна;

ж) берілген мордуляцияның түрі мен қабылдауының әдісі арнаның қандай түрінде және неге оптималды болатынын түсіндіру керек;

и) байланыс жүйесінің құрылымдық сұлбасын құрастыру керек. Оның кұрамына үздіксіз хабарлардың шығу көзiнен шығаруын және алушымен алынуын, хабарды аналогтық сигналға және керi түрлендiруiн, аналогтық сигналды цифрлық сигналға және керi түрлендiруiн,  сигналды бөгеуiлге орнықты кодтау және декодтауiн, модульдеу және демодульдеуiн, сүзгiлеу және күшейтуiн, арнаны және бөгеуiлдердiң шығу көзiн көрсететiн блоктарын кiргiзу керек. Байланыс жүйесінің құрылымдық сұлбасындағы барлық блоктардың қысқартылған атаулық аббревиатурасының толық аттарын және олардың қолдану мақсатына қысқаша түсініктемесін беру қажет.

 

4.2  3.2 - пунктіне арналған әдiстемелiк нұсқаулар

[2, 24-25, 44-47, 335-338 - бет; 3, 13-16, 279-285 - бет; 5, 26-28, 30-31 - бет; 6, 214-220 - бет] әдебиеттерiнде келтiрiлген материалдармен танысу ұсынылады.

Сонымен қатар белгілерді екілік кодпен кодтаумен [7, 8-10 - бет] - те танысуға болады.

Тапсырмасының бұл пунктінде қажетті:

а) аналогтық сигналды цифрлық сигналға түрлендiруiн түсiндiрiп жазу, сигналмен жасалатын операцияларды тізбелеу және түсіндіру, дискреттеу интервалын таңдауға талаптарын тұжырымдап айту қажет;

б) әрбір нүктесіндегi сигналдың түрін көрсетіп АЦТ-тiң құрылымдық сұлбасын келтіру керек;

в) нақты мысал ретінде сигналдың Uд1 және Uд2 екі дискреттік санақтары үшін цифрлық сигналды құрастыруын көрсету керек, мұндағы: Uд1 - оң таңбалы вариант нөмiрiне тең мәнi және Uд2 - терiс таңбалы вариант нөмiрiнiң жартысына тең мәнi. Мысалы, № 41 вариант үшін: Uд1= 41 мВ, Uд2=- 41/2= -20,5 мВ, мұндағы Uд - дискреттiк санақтың мәнi.

Варианттың нөмірі 15-тен кiшi болса, санақтардың мәндерін 10-ға көбейтілген варианттың нөмірі ретінде алу қажет. Мысылы, № 13 вариант  үшін, дискреттік санақтардың мәндері келесі варианттағыдай алынады: № (13+10)=23, яғни Uд1=23 мВ және Uд2= -11,5 мВ.

Fд дикреттеу жиілігі мен Тд дискреттеу интервалын, сонымен қатар k кодтық комбинацияның ұзындығын (элементтердiң санын), аналогтық сигналдың мүмкіндікті мәндерiнiң диапазонын анықтау керек, өзіне барлық мүмкіндікті Uкв квантталған мәндерін, Мi кванттау деңгейлердiң нөмірлерін, Q(0,1) кванттау  деңгейлер нөмірлерінің кодтық комбинацияларын қосатын АЦТ-тiң техникалық параметрлерінiң кестесiн құрастыру қажет.

Қарапайым төменгi жиiлiктi сүзгi (ТЖС) көмегiмен аналогтық сигналдың дискреттік санақтар арқылы оны қалпына келтiруін жеңілдететін, дискреттік АИМ сигналдың спектріндегi қажеттi қорғаныш жиілік интервалын ескере отырып, дискреттеу жиілігі немесе интервалы Котельников теоремасына сай анықталады: Fд>2∙∆F, Тд<1/(2∙∆F).

Fд дискреттеу жиілігін есептеу кезінде, 0,3÷3,4 кГц спектрлі телефондық сигнал үшін халықаралық стандарт бойынша оның мәнi 8 кГц-ке тең екенін ескертілуi керек. Телефондық емес сигналдарды дискреттеу кезiнде, арналар құру жабдықтарын унификациялау үшін, дискреттеу жиілігін 8 кГц-ке еселi болып таңдау қажет.

Симметриялық екілік код үшін кодтық комбинацияның ұзындығы М кванттау деңгейлердiң санынан анықталады

                                              k =ЦЧ[log2M] +1,                                                (4.1)

мұндағы ЦЧ- жоғарғы жағына қарай айналдырған бүтiн саны.

N санының екiлiк логарифмнiң мәні ондық логарифм арқылы формуламен  инженерлік калькулятор көмегiмен анықтауға болады

                                        log2N=lgN/lg2≈3,32∙lgN.                                          (4.2)                                                   

Аралығы кванттау қадамына тең, нөлден бастап оң және терiс жаққа қарай болатын санақтардың квантталған (рұқсат етiлген) мәндерi тiзiмделедi. Квантталған мәндерiнiң саны кванттау деңгейлердiң М санына оң жағына қарай, нөлдік деңгейдi қоса есептегенде, сол жағы да сәйкес келуi тиiс.

Барлық кванттау деңгейлерi, нөлдік деңгейден бастап оң және сол жағына қарай нөмiрленедi (0, ±1, ±2, ±3...).

Санақтардың кодтық комбинацияларындағы разрядтардың саны есептелген k мәнiне сәйкес келуi тиiс.

k=4 кезіндегi, кванттау деңгейлердің нөмiрлерін симметриялық екілік  кодпен кодтауы 5 - кестесінде келтірілген.

 

5 - кесте

Кванттау деңгейлердің нөмiрлерi

0

±1

±2

±3

±4

±5

±6

±7

Кодтық  комбинациялар

1000

1001

0001

1010

0010

1011

0011

1100

0100

1101

0101

1110

0110

1111

0111

 

Қодтық комбинациясындағы бірінші (басты) разряды - таңбалы, ол деңгей нөмірiнiң таңбасын (кодталатын санақтың полярлығын) кодтау үшiн қызмет етеді: «0» - терiс және «1» - оң мәндерi үшін. Нөлге тең санақтың мәнi үшін, әдетте «1» деген таңбалы элементi қосылады.

k=6 кезіндегi екілік сандағы разрядтарының салмақтары 6 - кестесiнде келтірілген:

 

6 - кесте

Кодтық комбинациялардың разрядтары

х

х

х

х

х

х

Разрядтардың салмақтары

таңбалы разряды

24=16

2³=8

2²=4

21=2

20=1

 

k=6 кезінде «-19» деңгейдің нөмірiн қодтау мысалы.

19 санын екілік кодтың разрядттар салмақтарының қосындысы ретінде көрсетуге болады: 19=1∙24+0∙23+0∙22+1∙21+1∙20=16+2+1. Қосындысына қатысқан разрядттардың орнына «1» деген элементi, ал қатыспаған разрядттардың орнына - «0» деген элементi қойылады. Терiс саны үшін бірінші (таңбалы) элементi - «0». Кодтық комбинациясы 010011 түріне ие болады.

Одан әрі сигналдың Uд1 және Uд2 дискреттік санақтардың мәндерін, Uкв1 және Uкв2  санақтардың квантталған мәндерін, санақтардың квантталған мәндеріне сәйкес келетiн деңгейлердiң М1 және М2 нөмiрлерін және берiлген санақтардың (олардың кванттау деңгейлер нөмiрлерiнiң) Q1(0,1) мен Q2(0,1) кодтық комбинацияларын келтіру керек.

Кванттау кезінде Uд дискреттік санақтардың мәндері оларға ең жақын Uкв квантталған (рұқсат етілген) мәндерiмен  теңеседі;

г) уақыт осі бойынша масштабын көрсетіп, АЦТ шығысындағы цифрлық ИКМ сигналдың уақыттық диаграммасын салу керек.

 

4.3    3.3 - пунктіне арналған әдiстемелiк нұсқаулар

[2, 282 - бет; 3, 314-315 - бет; 4, 307-309 - бет; 5, 176-178 - бет] әдебиеттерiнде келтiрiлген материалдармен танысу ұсынылады.

Барлық тақ санына еселi қателердi табатын, бөгеуiлге орнықты (түзетушi) жұптыққа тексеретiн кодпен кодтау кезiнде, k элементтiң ұзындығы қарапайым кодтың бастапқы кодтық комбинацясына бір тексеруші элементі r1 қосылады. Тексеруші элементі кодтың толық кодтық комбинация iшiндегi «1» деген элементтердiң санын тақ санына жеткiзедi. Тексеруші элементі кодтық комбинацияның соңында, информациялық элементтерден кейін қойылады. Жұптыққа тексеретiн кодтың кодтық комбинацияның ұзындығы келесіге тең

                                                     n=k+1,                                                     (4.3)

мұндағы  k- қарапайым кодтың кодтық комбинациясының ұзындығы.

Тексеруші элементi қарапайым кодтың кодтық комбинациясындағы барлық информациялық элементтерінің модуль екі бойынша қосындысымен анықталады.

                                              r1=k1 Å k2 Å…Å kk,                                             (4.4)

мұндағы Å- модуль екі бойынша  қосындысы;

               k1, k2 ... kk- қарапайым кoдтың кодтық комбинациясындағы

                                 информациялық элементтері.

Жұптыққа тексеретiн кодтың параметрлері: (n, k)=( k+1, k).

Санақтардың Q1(0,1) және Q2(0,1) кодтық комбинациялары үшін жұптыққа тексеретiн кодтың F1(0,1) және F2(0,1) кодтық комбинацияларын құрастыру қажет.

Жұптыққа тексеретiн кодты пайдалануды ескере отырып, уақыт осі бойынша масштабын көрсетіп цифрлық ИКМ сигналдың уақыттық диаграммасын салу қажет.

Демек, кодтық комбинацияның жалпы узақтығы Тд дискреттеу интервалына тең боп есептеу керек.

Fтакт тактылық жиiлiгi мен Ттакт тактылық интервалдың ұзақтығын (бірлік элементтiң ұзақтығын) анықтау кезінде, санақтың n элементтi кодтық комбинациясы таратып берілетінін есте сақтау керек.

 

 

 

4.4    3.4 - пунктіне арналған әдiстемелiк нұсқаулар

[2, 224-227 - бет; 3, 16, 295-300 - бет; 7, 6-8, 11-13 - бет] әдебиеттерiнде келтiрiлген материалдармен танысу ұсынылады.

Хабарлар шығу көзiнiң келесі параметрлерін тізбектей есептеу қажет:

- «0» деген элементтiң (символдың) р(0) шығу ықтималдылығын;

- «0» және «1» деген элементтерiндегi (символдарындағы) I0 және I1 информацияның санын;

- Нэл- элементтің энтропиясын (шығу көзiнiң энтропиясын);

- Н'- шығу көзiнiң өнімдiлiгiн;

- Нэл.max-  элементтің максималды мүмкін энтропиясын;

- Н'max- шығу көзiнiң максималды мүмкін өнімдiлiгiн;

- æ- шығу көзiнiң артықтылығын.

«1» деген элементтiң (символдың) шығу ықтималдылығы келесі түрiнде беріліді: № 06 вариант үшін, k=0, n=6, p(1)=0,001+0,06=0,061.

Екілік кодтың «0» және «1» деген элементтерi (символдары) оқиғалардың толық тобын құрайтынын ескере отырып, олардың шығу ықтималдылықтарының қосындысы бірге тең болады

                                                 р(0)+р(1)=1.                                                           (4.5)

«1» және «0» деген элементтерiндегi информацияның саны

                                  I1=log2[1/p(1)]= - log2p(1), бит,                                 (4.6)

                                  I0=log2[1/p(0)]= - log2p(0), бит.                                 (4.7)

Элементтің энтропиясы

                                       Нэл=p(0)∙I0 +p(1)∙I1, бит/эл.                                 (4.8)

Энтропияның мәнi элементтердің шығу ықтималдылықтары бiр - бiрiне тең болатын кезiнде ғана максимумына жетеді.

Шығу көзiнiң өнімдiлiгi (уақыттың бірлігiнде шығаратын элементтердiң саны) келесі формуламен анықталады

                                        Н' =Нэл/Tэл= Нэл∙B, бит/с,                                               (4.9)

мұндағы Тэл - бірлік элементтiң ұзақтығы, с;

                В- модуляция жылдамдығы (уақыттың бірлігiнде таратып

                     берiлетiн элементтердiң саны), Бод.

Дискреттік хабарарлар шығу көзінiң артықтылығы, шығу көзімен пайдаланылмайтын энтропияның максималды мүмкiн мәнiнiң бөлігiмен бағаланылады. Шығу көзінiң артықтылығы коэффициентi келесіге тең

                             æ = (Нэл.max - Нэл)/Нэл.max =1-Нэл/Нэл.max                              (4.10)

Санақтың кодтық комбинациясындағы информацияның саны кодтық комбинациясының элементтеріндегі информация сандарының қосындысымен анақталады

                                          Iк.к.= k0 ∙I0 + k1∙I1, бит,                                               (4.11)

мұндағы k0 - кодтық комбинациясындағы «0» деген элементтердiң саны;

               k1 - кодтық комибинациясындағы «1» деген элементтердiң саны.

N арналы тарату жүйесiндегi В модуляция және R информацияны тарату жылдамдықтарын анықтау кезінде келесілерді ескергенi дұрыс:

- жүйесінің тарату циклы N арналы сигналдарды тарату үшін құрамында N арналы интервалдарды және синхросигнал мен басқа кызметтiк сигналдарды тарату үшiн бiр қосымша арналы интервалды ұстау керек;

- жүйесіндегi В модуляция жылдамдығы, уақыттың бірлігінде (секунданың iшiнде) таратып берiлетiн бiрлiк элементтердiң санына, яғни тарату жүйесінің тактiлiк жиiлiгiне тең;

- тактiлiк жиілігiн анықтау кезінде арналық интервалында санақтың n элементті кодтық комбинациясы таратып берілетінін есте сақтау керек;

- тарату жүйесіндегі информацияны тарату жылдамдығы дискреттеу жиілігiн, элементтің энтропиясын ескерумен және информацияны тасымайтын таратып берiлетiн қызметтiк сигналдардың элементтерiн  ескерусіз (қосымша арналық интервалда таратып берілетін қызметтік сигналдар, санақтардың кодтық комбинацияларындағы жұптыққа тексеретiн кодтың тексеруші элементтері) есептелінеді;

- дискреттеу интервалдың iшiнде информацияны тасыйтын арналы сигналдар санақтардың  N  k-элементтi кодтық комбинациялары таратып берiледi.

 

4.5  3.5 - пунктіне арналған әдiстемелiк нұсқаулар

[3, 70-72, 128-130 - бет; 4, 159-164 - бет] әдебиеттерiнде келтiрiлген материалдармен танысу ұсынылады.

Әр түрлі дискреттік модуляциялар үшін модуляторлардың құрылымдық схемалар салыстырмалы қарапайым болу керек және өзіне тек модульденген сигналды кұрастыру үшін құрылғыларды қосу керек. Олардың құрамында әдетте «0» және «1» деген элементтерiн (символдарын) тарату үшiн s0(t) және s1(t) сигналдардың генераторлары, сигналдардың көбейткіштері, инверторлары, сигналдардың сумматорлары, бірполярлық кодты екіполярлық кодына түрлендiргiштерi болу мүмкiн.

Дискреттік салыстырмалы фазалық модуляция (ДСФМ) үшін модулятордың сұлбасында модуль екі бойынша сумматор мен бірлік элементтің ұзақтығына кідіру блогынан тұратын «салыстырмалығын кiргiзу» (салыстырмалы қайта кодтау) құрылғыны және фазалық модуляторды пайдалануға тура  келеді [3, 129 - бет; 4, 164 - бет].

Модулятор жұмысының алгоритмы модулятордың кірісіндегі цифрлық информациялық сигналдың және оған сәйкес келетiн модулятордың шығысындағы модульденген сигналдың, «0» және «1» деген элементтерін (символдарын) тарату кезіндегi математикалық жазылудан тұрады.

Уақыттық диаграммаларында модулятордың кірісіндегi информациялық сигнал ретінде АЦТ-тiң шығысында құрастырылған және жұптыққа тексеретiн кодпен кодталған (3.3 - пунктi) цифрлық (сандық) ИКМ сигналын алу қажет.

Әр түрлі модуляция кезiндегi сигналдың спектiрiнiң енiн анықтағанда тікбұрышты бейне импульстiң спектрін спектрлiк тығыздығы бірінші рет нөлге тең болатын жиiлiкке дейiн шектеу кезінде, модульденген сигналдың спектiрiнiң енiн есептейтiн жеңілдетілген формуларымен пайдалануға болады:

               ∆FДАМ  =∆FДФМ  = ∆FДСФМ  = (2÷3)/Ттакт = (2÷3)∙Fтакт, Гц,           (4.12)

                               ∆FДЖМ  = (4÷5)/Ттакт = (4÷5) ∙Fтакт, Гц.                   (4.13)

Сигналдардың спектрлiк диаграмаларын жиілік осі бойынша масштабын көрсетiлуiмен салған дұрыс. Спектрлiк диаграмасында модульденген сигналдың спектрiнiң енiн көрсету керек.

 

4.6  3.6 - пунктіне арналған әдiстемелiк нұсқаулар

[2, 173-181, 197-199, 204-206 - бет; 3, 260-264, 274-276 - бет; 4, 108-114, 138-139, 147-148, 151-152, 165-172 - бет] әдебиеттерiнде келтiрiлген материалдармен танысу ұсынылады.

Әр түрлі дискреттік модуляциялар үшін қабылдағыштардың (демодуляторлардың) құрылымдық сұлбалар салыстырмалы қарапайым және өзіне тек модульденген сигналды кұрастыру үшін құрылғыларды қосу керек. Олардың құрамында әдетте s0(t) және s1(t) сигналдардың генераторлары, сигналдардың көбейткіштері, интеграторлар, келістірiлген сүзгiлер, алу құрылғылар, табалдырық кернеулi шешу құрылғылар, инверторлар, амплитудалық детекторлар, жолақты сүзгiлер, төменгі жиілікті сүзгiлер болуы мүмкiн.

Дискреттік салыстырмалы фазалық модуляция (ДСФМ) үшін қабылдағыштың (демодулятордың) сұлбасындағы фазалық детекторды және модуль екі бойынша сумматор мен бірлік элементтің ұзақтығына кідіру блогынан тұратын «салыстырмалығын алып тастау» (кері қайта кодтау) құрылғыны пайдалануға тура келеді [3, 276 - бет; 4, 165, 168 - бет].

Демодулятор жұмысының алгоритмi демодулятордың кірісіндегі қабылданатын модульденген сигналдың және демодулятордың шығысындағы оған сәйкес келетiн цифрлық (сандық) информациялық сигналдың, «0» және «1» деген элементтерін (символдарын) тарату кезіндегi математикалық жазылудан тұрады.

Оптималды когерентті қабылдау әдістері үшін сонымен бiрге қабылдау алгоритмін келтіру керек [3, 262 - бет].

Уақыттық диаграммаларында демодулятордың кірісіндегi қабылданатын модульденген сигнал ретінде модулятордың шығысындағы құрастырылған сигналды (3.5 - пунктi) алу қажет.

 

4.7  3.7 - пунктіне арналған әдiстемелiк нұсқаулар

 [2, 189, 191, 203 - бет; 3, 46-47, 264-267 - бет] әдебиеттерiнде келтiрiлген материалдармен танысу ұсынылады.

Аддитивті гаустық ақ шуылдың лездiк мәндерiнiң ықтималдылықтары қалыпты (нормалы) заңымен үлестiруге болады. Арнада аддитивті гаустық ақ шуыл мен толық белгiлi сигналдар кезiндегi оптималдi когерентті және когерентті емес қабылдау үшін қатенiң ықтималдылығын есептеулерi [3, 265 - бет, 15.2 - кесте] - те келтірілген.

Оптималдi когерентті емес қабылдауынан оптималдi емес қабылдауына

көшкенде В=∆Fэ·Тс есе энергетикалық ұтылысқа эквивалентті, мұндағы В - сигналдың базасы, ∆Fэ- қабылдағыштың кірісіндегi сүзгiнiң тиімді өткізу жолағы, Тс- сигналдың ұзақтығы. Яғни, жолақты сүзгiлi сұлбасында (оптималдi емес қабылдау кезінде) оптималдi когерентті емес қабылдағышпен бiрдей қатенiң ықтималдылы болу үшін, сигналдың В есе үлкен қуаты талап етіледі.

Арнаның жиілік жолағы модулятор шығысындағы модульденген сигналдың спектірінің еніне тең болғандықтан ∆Fэ=∆FДАМ (∆FДЖМ, ∆FДФМ немесе ∆FДСФМ), ал Тс =Ттакт. Онда ДАМ, ДФМ, ДСФМ үшін В=2÷3, ДЖМ үшін В=4÷5. Бұдан, оптималдi емес қабылдау кезіндегi қатенiң ықтималдылығын мына формуламен есептеуге болады

                                           рқат=0,5·exp[-h2/(g·B)],                                           (4.14)

мұндағы γ = 4 (ДАМ үшін), γ = 2 (ДЖМ үшін).

Осыдан, берілген модуляцияның түрі мен қабылдау әдісі кезінде қатенiң ықтималдылығын анықтайтын формуланы пайдаланып, 4 - кестеде берілген рқат қатенiң ықтималдылығын қамтамас ететiн детектордың кірісіндегi оның h2 параметрдiн (сигналының энергиясы шуыл қуатының спектрлiк тығыздығына қатынасының) мәнiн анықтау керек.

Оптималдi когерентті қабылдау үшін есептеу кезінде, Ф0(z) ықтималдылық интегралдың мәні арқылы оның z аргументін анықтау қажет. Ықтималдылық интегралының есептеуi А  қосымшасында келтірілген.

Одан кейiн, (4.15) - (4.17) қатынастар көмегімен есептелген h2 параметрiнiң (берілген рқат қатенiң ықтималдылығының) мәнін қамтамасыз ететiн Um сигналдың амплитудасы анықталады

                                                   Pc=U2m/2,                                                (4.15)

                                          Ec=Pc·Tтакт=Pc/Fтакт,                                      (4.16)

                                                   h2=Tc/W0,                                               (4.17)

мұндағы Рс - сигналдың қуаты, Вт;

               Um - гармоникалық сигналдың амплитудасы, В;

               Ec - сигналдың энергиясы, Вт·с;

               W0 - шуыл (богеуiл) қуатының спектрлiк тығыздығы, Вт/Гц.

 

4.8  3.8 - пунктіне арналған әдiстемелiк нұсқаулар

 [4, 315-321 - бет] әдебиеттерiнде келтiрiлген материалдармен танысу ұсынылады.

Егер оның iшiнде бір элементi (символы) қате қабылданған болса, барлық кодтық комбинациялары рұқсат етілген қарапайым кодтың кодтық комбинациясы қате қабылданылады. Онда кодтық комбинацияны қате қабылдауының ықтималдылығы келесі формуламен анықталады

                                    Рқат.к.к.қаб.=1-P(0,k)=1-(1-pқат.)k,                             (4.18)

мұндағы Р(0, k)- k элементті кодтық комбинацияны қатесіз (0 қателер болатын) қабылдауының ықтималдылығы.

Егер кодтық комбинацияның iшiнде қате қабылданған элементтердің (символдардың) саны жұп боласа, онда пайдаланылатын түзетушi кодтың

(жұптыққа тексеретiн кодтың) кодтық комбинациясы қате қабылданылады, себебi

бұл кодтық комбинациясы басқа рұқсат етілген комбинациясы болып шығады.

Егер қате қабылданған элементтердің (символдардың) саны тақ болса, онда бұл кодтық комбинациясы тыйым салынған комбинациясы болып табылады.

Онда кодтық комбинацияның қате қабылдауының ықтималдылығы мына формуламен анықталады

       Рқат.к.к.түз=P(2,n)+P(4,n)+…=C2n∙p2қат∙(1-pқат)n-2+C4n∙p4қат∙(1- pқат)n-4+…,    (4.19)

немесе

                                      Рқат.к.к.түз=1-P(0,n)-P(1,n)-P(3,n)-…=

                           =1-(1-pқат)n-C1n∙pқат∙(1-pқат)n-1-C3n∙p3қат∙(1-pқат)n-3-…,                (4.20)

мұндағы Р(t,n)- n элементті кодтық комбинациясындағы t қателердiң

                           ықтималдығы;

               Сtn - n элементтерiнен t элементтерi бойынша үйлесімі.

                                                  Ctn=n!/[t!(n-t)!].                                                (4.21)

рқат«1 болғандықтан, кодтық комбинациясындағы тек қана екі элементiн (символын) қате қабылдауының ықтималдылығын ескеруге болады. Онда n элементті кодтық комбинацияны қате қабылдауының ықтималдылығы мына формуламен анықталады

                            Рқат.к.к.түз≈P(2,n)=C2n∙p2қат∙(1-pқат)n-2≈C2n∙p2қат.                          (4.22)

 

4.9  3.9 - пунктіне арналған әдiстемелiк нұсқаулар

 [2, 250-251, 318, 369 - бет; 3, 300-303 - бет; 4, 36-37 - бет; 5, 52-54 - бет] әдебиеттерiнде келтiрiлген материалдармен танысу ұсынылады.

Аддитивті гаустық ақ шуылды, үздіксіз жадысыз байланыс арнасының С өткізгiштiк қабілетін Шеннон формуласымен анықтау қажет.

Байланыс арнасының ∆Fк жиілік жолағы модулятордың шығысындағы модульденген сигналдың спектiрiнiң енiне (∆FДАМ, ∆FДЖМ, ∆FДФМ, ∆FДСФМ) тең болатынын ескеру қажет. Сигнал/шуыл (сигнал мен шуыл қуаттарының) қатынасын - Рс/Рш (4.16), (4.17) және (4.23) ара қатынастар көмегімен табуға болады

                                                 Pш=W0∙∆Fк.                                                        (4.23)

Арнасының ∆Fк жиілік жолағын көбейту кезінде, арнаның С өткізгiштiк қабілеті шегіне (Шеннон шегіне) ұмтылады

                         С¥= limC = (Pc/W0)∙log2e=1,443∙ (Pc/W0), бит/с.            (4.24)

                                ∆Fк→ ¥    

 

4.10  3.10 - пунктіне арналған әдiстемелiк нұсқаулар

[2, 235-245, 259-263, 423-425 - бет; 3, 303-306, 330-332 - бет; 4, 37-41 - бет; 5, 52-57 - бет] әдебиеттерiнде келтiрiлген материалдармен танысу ұсынылады.

Бөгеуiлге орнықты қодтауының тиімділігі қарапайым және түзетушi қодтау кезіндегi олардың қатенiң ықтималдылықтарының қатынасымен бағаланады.

Шеннонның кодтау теоремасын тұжырымдау және оған қатысты, жүйенің тарату дұрыстығы мен өткізгiштiк қабілетін жоғарлату мүмкіндіктерi туралы қорытындылау, сонымен қатар оларды жоғарлату әдістерiн тізбелеу және түсіндіру қажет.

Арнаның өткізгiштiк қабілетін пайдалану тиімдiлігі, оның потенциалды мүмкiндi (Шеннон шегі) және берілген арнаның өткізгiштiк қабілеттерi арасындығы қатынасымен бағаланады.

 

 
А қосымшасы

Ықтималдылықтар интегралының мәндерін есептеу

 

Ықтималдылықтар интегралының бірнеше түрлері пайдаланылады

                                    Ф0(z)=1/ ∙                                         (А1)

                                    Ф(z)=1/ ∙                                         (А2)

                                    Ф' (z)=2/ ∙                                        (А3)

Әр түрлi ықтималдылықтар интегралдарының байланысы

 

                                     Ф0(z)=0,5∙Ф'(z)= Ф(z)-0,5.                                          (А4)

 

Маңызды нүктелерiндегi ықтималдылықтар интегралдарының мәндері:

 

Ф0(-z)= -Ф0(z),                       Ф'(-z)= -Ф'(z),               Ф(-z)=1-Ф(z),

Ф0(- )=0, Ф0(0)=0,               Ф'(- )=0, Ф'(0)=0,        Ф(- )=0, Ф(0)=0,5,

Ф0( )=0,5,                             Ф'( )=1,                        Ф( )=1.

 

Ықтималдылықтар интегралдардың мәндерінің кестелерiн [8] - де табуға болады.

z аргументтiң оң мәндерi үшiн Ф0(z) ықтималдылықтар интегралының мәнін (3-5) % қателiгiн беретiн рекурренттік формула арқылы есептеуге болады

 

                         Ф0(z) 0,5-0,65∙exp[-0,443∙(z+0,75)2].                                   (A4)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 
Б қосымшасы

 

Шығу көзiнiң параметрлерiн есептеу бағдарламасы

 

10 INPUT "Введите вероятность элемента «1»"; Р1

20 INPUT "Введите количество элементов «1» в кодовой комбинации"; К1

30 INPUT "Введите количество элементов «0» в кодовой комбинации"; К0

40 Р0=1-Р1

50 I1=LOG2(1/(P1))

60 I0=LOG2(1/(P0))

70 HE=P0*I0+P1*I1

80 HV=HE/TE

90 IZB=(HEMAX-HE)/HEMAX

100 IKK=K0*I0+K0*I1

110 PRINT " HE ="; HE : " HV ="; HV: " IZB ="; IZB: " IKK ="; IKK

120 END

 

Әдебиеттер тізімі

 

1. Фирменный стандарт. Работы учебные. Общие требования к построению, изложению, оформлению и содержанию. ФС РК 10352-1910-У-е-001-2002.- Алматы: АИЭС, 2002.- 34 с.

2. Теория электрической связи: Учебник для вузов / А.Г.Зюко, Д.Д.Кловский и др. Под ред. Д.Д. Кловского.- М.: Радио и связь, 1998.- 432 с.

3. Панфилов И.П., Дырда В.Е. Теория электрической связи.- М.: Радио и связь, 1991.- 344 с.

4. Пенин П.И. Системы передачи цифровой инфомации.- М.: Советское радио, 1976.- 368 с.

5. Пенин П.И., Филиппов Л.И. Радиотехнические системы передачи информации.- М.: Радио и связь, 1984.- 256 с.

6. Баева Н.Н. Многоканальная электросвязь и РРЛ.- М.: Радио и связь, 1988.- 312 с.

7. Емельянов Г.А., Шварцман В.О. Передача дискретной информации.- М.: Радио и связь, 1982.- 240с.

8. Справочник по специальным функциям с формулами, графиками и математическими таблицами / Под ред. М. Абрамовица и И. Стиган.- М.: Наука, 1979.

9. Баскаков С.И. Радиотехнические цепи и сигналы: Учебник для вузов.- М.: Высшая школа, 2003.- 464 с.

10. Радиотехнические цепи и сигналы. Задачи и задания: Учеб. пособие./Под ред. А.Н. Яковлева.-М.: ИНФРА- М: Новосибирск: НГТУ, 2003.- 352с.

11. Баскаков С.И. Радиотехнические цепи и сигналы. Руководство к решению задач: Учеб. пособие.- М.: Высшая школа, 2002- 218 с.

12. Карташов В.Г., Жихарева Г.В. Основы теории сигналов: Учеб. пособие.- М.: МЭИ, 2002.- 80 с.

 

 

Мазмұны

 

Кiрiспе……………………………………………………………………...  3

1 Вариантты таңдау……………………………………………………….  4

2 Жұмысты өңдеуге арналған талаптар………………………………….  4

3 Курстық жұмысына тапсырмалар.….………………………………….  5

4 Курстық жұмысты орындауға арналған әдiстемелiк нұсқаулар……..  8

А қосымшасы…………………………………………………………….…18

Б қосымшасы…………………………………………………………….…19

Әдебиеттер тізімі………………………………………………………….. 20

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Алмас Тұрғалиұлы Омаров

 

 

ЭЛЕКТРЛIК БАЙЛАНЫС ТЕОРИЯСЫ

Курстық жұмысты орындауға тапсырмалар мен әдістемелік нұсқаулар

(380100-Байланыс желілері және коммутация жүйелері, 380200-Көпарналы телекоммуникациялық жүйелерi  мамандықтарының студенттері үшiн)

 

 

 

 

 

 
 
Редакторы  Ж.А. Байбураева

Стандарттау жөнiндегi маман Н.М. Голева         

 
 
 
 
Басуға қол қойылды_________­­__              Пiшiмi 60 х 84 1/16

Таралымы 150 дана                               № 1 типография қағазы

Көлемі 1,3 оқу- басп. т.                               Тапсырыс____________   

          Бағасы  42 теңге

 

 

 

 

 

 

 

 

Алматы энергетика және байланыс институтының

көшiрмелi- көбейткiш бюросы

                          480013, Алматы, Байтурсынов к., 126