АЛМАТЫ ЭНЕРГЕТИКА
ЖӘНЕ БАЙЛАНЫС ИНСТИТУТЫ
Физика кафедрасы
Физика
Физика курсын меңгеру үшін
әдістемелік жетекші құрал
(Радиоэлектроника
және телекоммуникациялар - 380000 бағыты мамандығы бойынша
оқитын студенттер үшін )
Алматы 2004
ҚҰРАСТЫРУШЫЛАР:Байпақбаев, М.Ш.Құлымбаева, А.М. Саламатина. ФИЗИКА. Физика курсын меңгеру үшін
әдістемелік жетекші құрал
(Радиоэлектроника және телекоммуникациялар бағыты мамандығы бойынша оқитын студенттер үшін ).-Алматы: АЭжБИ, 2004. –
Әдістемелік жетекші құралда практикалық
сабақтар тақырыптары, типтік есептердің әр
тақырыпқа арналған нөмірлері мен дайындалу
үшін сұрақтары;ЕГЖ тапсырмаларының
нұсқа нөмірлері; СӨЖ
тақырыптары мен осы
СӨЖ тақырыптарына дайындалуға бағыттаушы сұрақтар
берілген.Лабораториялық жұмыстарды
орындау, ЕГЖ өткізу мерзімдері,
колоквиумдар мен бақылау
жұмыстарының болатын
кезеңдері,сондай-ақ,емтиханға дайындалу үшін
сұрақтар келтірілген.
Әдістемелік жетекші құрал радиотехника және
байланыс факультетінің инженер мамандықтары бойынша күндіз оқитын І – ІІ
курс студенттеріне
арналған.
Кесте - 6 Библиограф. - 12 атау.
Пікір жазушы: физ-мат. ғылм.канд., доцент Л.А. Тонконогая
Алматы энергетика және байланыс институтының 2004 ж. жоспары бойынша басылады.
© Алматы энергетика және байланыс институты, 2004 ж.
Кіріспе
Жоғарғы техникалық оқу орнында физиканың кәсіптік бағдарланған курсын оқыту инженерлік білім мен біліктіліктің, практикалық дағдылардың іргесін қалауға, инженерлік-техникалық ойлаудың негізін , сондай-ақ болашақ инженер үшін кәсіптік маңызы зор сапалылықты жасауға мүмкіндік береді.
Бұл курстың,білім берудің Мемлекеттік стандартына сай негізгі мақсаттары:
1 Дүниенің қазіргі заманғы физикалық көрінісі туралы көзқарасты қалыптастыру.
2 Мыналарды:
- механиканың, электродинамиканың, тербелістер мен толқындардың,кванттық физиканың, статистикалық физика мен термодинамиканың,қатты денелердің зоналық теорияларының негізгі ұғымдарын, заңдарын және модельдерін;
- физиканы теориялық және эксперименттік зерттеу тәсілдерін;
- физиканың әр бөлімдеріне тән шамалардың ретін сандық бағалауды
пайдалана алуды білу мен біліктілігін қалыптастыру.
3 Мына тәлімдерді қалыптастыру:
- механикалық, электромагниттік және біріктірілген жүйелері тербелістерінің сипаттамаларын есептеу және талдау есептерін қою және шығару;
- электр және магнит өрістерін есептеудің негізгі есептерін қою және шығару;
- аталған есептердің шешу нәтижелерін тәжірибемен тексеру.
Физика курсында
физикалық құбылыстар,
ұғымдар, заңдар, модельдер және теориялар
олардың ішкі өзара
байланысымен оқытылады.Физиканы
оқу барысында алынған білім мен біліктілік “Электр
тізбектерінің теориясы” ,“Электр
байланысы теориясы”“Электромагниттік
толқындар тасымалдану теориясы”, “Антена-фидерлік
құрылғылар және радио толқындардың таралуы”
, “АЖЖ
электрондық приборлар және
кванттық приборлар”,“Радиоэлектрондық
құралдардың электромагниттік сәйкестілікте болуы “
және басқа да пәндерді оқып үйренуде аса қажет болатын негізгі білім жүйесін
құрайды.
Студент, білімді игеру адам белсенділігінің аса
маңызды процесі ретінде психологиялық
заңдарға бағынатынын білуі
керек. Оның мағынасы:
1 Даму және білім адамға беріле салатын немесе хабарлай берілетін нәрсе емес. Дамығысы келетін және білім алғысы келетін әр адам оған өзінің жеке басының еңбегімен, ерік күшінің кернелуімен, бірбеттілігімен және мақсатына деген ұмтылысымен жетуі керек.
2 Ұғыну іскерлігі табысты болу үшін іскерлікті саналықпен түсініп және оның мақсаттарын қабылдай білу, келешекте қол жететін нәтижені айқын көре білу, сондай-ақ , алға қойылған мақсатқа жету үшін керек тәсілдер мен шараларды білу қажет .
Педагогикалық психологияда білімді игеруді 4 деңгейге бөледі. Бірінші, репродуктивтік деңгейде, үйренуші оқылатын объекттермен танысады, заңдар мен принциптердің тұжырымдамалары мен ұғымдардың анықтамаларын жаңғыртады, осыған сәйкес есептерді берілген үлгі бойынша шығарады. Екінші, меңгерудің реконструктивтік деңгейінде,үйренуші заңдардың тұжырымдамалары мен ұғымдарын жаңғыртып қана қоймай ,сонымен бірге
олардың бір-бірімен ішкі байланыстылығын ескере отырып, еркін қолдана алады да, белгілі алгоритм бойынша деңгейлі есептерді шығара алады. Егер студент оқылған материалды,оның ішкі байланыстары мен сандық қатынастарын көрсете отырып , жан жақты талдай білсе, онда ол берілген нақты есепті өзі білетін жалпы тәсілдерге сүйене отырып, сенімділікпен белсене отырып , шешу жолдарын іздей бастайды, міне бұл үшінші – білім алудың конструктивтік деңгейі. Төртінші – шығармашылық - деңгейде студент жалпылама қорытындылар жасай алады, белгілі элементтерден жалпы бағыттаушы нұсқаулардың негізінде жаңа объект құра алады,есептерді шығарудың, стандарттан( үлгіден) тыс тәсілдері мен әдістерін көре алады, анықсыздық жағдайындағы проблеманы көре алатын болады.
Берілген жетекші құралда семестрлік тапсырмалардың (есептеу графикалық жұмыс) нұсқалары берілген. Оларда есептердің қиындық деңгейлері ескерілген.
Физика курсы екі семестрде оқытылады, сондықтан курстың бар оқу материалы екі бөлімнен тұрады. Әр бөлім үш модульдан тұрады. Студенттер , әр модульге сәйкес бірден келетін үш ЕГЖ –тан басқа, мазмұны кәсіптік бағдарланған есептерден тұратын, № 4 ЕГЖ орындайды.
Алдына төртінші деңгейді игеру мақсатын қойған студенттерге қосымша шығармашылық тапсырма орындау ұсынылады. Мұндай тапсырманың тақырыбы мен мазмұнын ағым лекторы немесе басқа сабақты жүргізетін мұғалімдер бере алады. Сипатының ерекшелігіне қарай олар компьютерлік анимациялар және физикалық поцестердің өту моделі , әдеттегіден тыс тәсілмен есептер шығару, рефераттар және студенттердің ғылыми конференциясына баяндамалар дайындау сияқты жасалуды мақсат етеді.
Өздік жұмыстардың мазмұны мен безендіруіне қойылатын талаптар.
Әр есептеу графикалық жұмыс жеке дәптерде орындалады, оның сыртқы мұқабасында пәннің аты және жұмыс, нұсқа нөмірі, кім орындағаны, кім тексергені, тексеруге берілген уақыты көрсетіледі. Жұмысты таза, көркем етіп, суреттерді қарындаш пен сызғышты пайдаланып орындайды.
Есептердің берілгендері қысқартылмай, толық жазылуы керек. Сонан кейін оны жалпы белгілі жағдайдағы сияқты түрде « Берілгені» деген атаумен шығара бастайды. Берілген сан мәндерді СИ бірліктеріне аударады. Әр есептің шығарылуы пайдаланылған белгілеулердің мағынасы мен мәнін ашатын, есептің шешуіне негіз болған заңдар мен принциптерді көрсететін түсіндірмелермен жазылуы керек. Есеп жалпы жағдайда шығарылғаннан кейін , яғни есептеу формуласы түрін тапқаннан кейін , жуықтап есептеу ережелерін қолдана отырып , есептеулер жүргізіледі. Есептің жауабының сан мәнін , оның дұрыс-бұрыстығына көз жеткізу үшін оны қайта тексеру керек, бұл қайта тексеру жіберілген қателерді табуға мүмкіндік береді.
Өз бетінше оқуға арналған теориялық тақырыптарды дайындағанда осы жетекші құралда әр СӨЖ тақырыбына арналып берілген өзін өзі тексеру жоспары мен сұрақтарына жүгінуі керек.
ЕГЖ – ды өткізу, лабораториялық жұмыстарды орындау, жазбаша бақылау жұмыстарының және коллоквиумдардың өту мерзімдері оқу процестері графиктерінде көрсетілген.