АЛМАТЫ ЭНЕРГЕТИКА ЖӘНЕ БАЙЛАНЫС ИНСТИТУТЫ

¤неркғсіптік жылу энергетика кафедрасы

ЖЫЛУ ЭЛЕКТР СТАНЦИЯЛАРЫНДАЃЫ ЖӘНЕ ¤НДІРІСТІК

КӘСІПОРЫНДАРДАЃЫ СУ ТЕХНОЛОГИЯСЫ

Зерттеу ж±мыстарына арналѓан ғдістемелік н±сқау

(220200 – су жғне отын технологиясы мамандыѓы бойынша оқитын студенттерге арналѓан)

Алматы 2003

Қ¦РАСТЫРУШЫЛАР: Р. Н. Календарев, Л. Р. Ж‰нісова.

"¤неркғсіптік кғсіпорындар мен жылу электр станцияларындаѓы су технологиясы" зерттеу ж±мыстарына арналѓан ғдістемелік н±сқаулар (220200 отын және судың тәсілдемесі мамандығы студенттері үшін). – Алматы: АЭжБИ, 2003. – 28 бет.

Берілген ж±мыста ІBMPC/AT дербес компьютерінде студенттермен орындалатын зерттеу ж±мыстарына т‰сініктеме кµрсетілген.

Ғдістемеде, зерттеу ж±мыстарын орындауѓа қойылатын жалпы талаптар, тғжірибеде алынатын маѓл±маттарды жинауѓа жғне µндіруге, ақпарды дайындауѓа қатысты н±сқаулар берілген.

Зерттеу ж±мыстары бойынша ғдістеме жылу энергетика баѓытында даярланатын студенттерге арналѓан.

4 Сурет, 6 кесте, библиогр. – 3.

Пікір жазушы: тех.ѓыл.канд., доц. М. Е. Туманов

Алматы энергетика жғне байланыс институтыныњ 2003 ж. жоспары бойынша басылады.

ã Алматы энергетика жғне байланыс институты, 2003 ж.

Жалпы түсініктемелер

1 Ж±мыс жеке топтармен қатарлас орындалады. Топ қ±рамы екі адамнан т±рады.

2 Ж±мысқа дайындық кезінде студент ж±мыс т‰сініктемесімен, арнайы ғдебиеттермен танысуы керек, ж±мысқа сғйкес есептеу бланкін дайындап жғне жауаптарын есеп бланкісіне толтырылѓан бақылау с±рақтарына жазбаша жауап жазып келуі қажет.

3 Ж±мысты орындау алдында бригада м±ѓалімнен қосымша т‰сініктемелер мен ж±мыс вариантыныњ нµмірін алады.

4 Ж±мыс аяѓында ғр топ м±ѓалімге кµрсетілген ғдістер бойынша алынѓан нғтижелерді кесте т‰рінде кµрсетеді.

5 Ж±мыс кезінде алынѓан нғтижелер зертханалық ж±мыс мазм±нында кµрсетілуі керек. Есептеуғр студентпен жеке жасалады.

1 Компьютердіњ жғне перефериялық қондырѓылардыњ қоректенуі, жиілігі 50 Гц, 220 В-ѓа тењ айнымалы бірфазалы кернеумен ж‰зеге асырылады. Кинескоп дисплейініњ қоректенуі, 12 В-ѓа тењ т‰зетілген жоѓары кернеумен ж‰зеге асады.

2 Дербес ІBMAT-286 компьютерінде ж±мыс істер алдында, студенттер қауіпсіздік технологиясымен танысуы қажет.

3 Компьютер қ±рылѓыларыныњ бµліктері ашылып қалѓан к‰йде болѓан кезде ж±мыс істеуге тыйым салынады.

4 Зерттеу ж±мысы аяқталар алдында ж±мыс орнынан кетпес б±рын м±ѓалімге немесе лаборантқа ескерту керек.

№1 Зерттеу ж±мысы

Су дайындаѓыш қондырѓылардыњ технологиялық с‰лбесі

Кіріспе

Қосымша суды дайындау процесі электр станцияларда ғрт‰рлі мақсатта қолданылатын с‰згілерде жасалады, жарықтандырѓыштар мен декарбонаттарда, су қ±бырларыныњ кµмегімен арматуралар, бактар, су айдаѓыш насос принципиалды технологиялық с‰лбеге жалѓанѓан. Технологиялық с‰лбеніњ ғр элементтерініњ қосалқы ж‰йесін ескере отырып, µзініњ функционалды қолданылуы жғне графикалық бейнеленуі болады, б±л оѓан САПР элементтерін пайдаланып, соњында осындай с‰лбені жасауѓа м‰мкіндік береді.

1.1 Ж±мыстыњ мақсаты

Ж±мыстыњ мақсаты студенттердіњ кейбір САПР элементтерімен танысу жғне су дайындаѓыш қондырѓылардыњ технологиялық с‰лбелерін жасаудыњ практикалық ғдістерін алу.

1.2 Ж±мысқа дайындық

1.2.1 Берілген ғдебиеттерді пайдаланып, СДҚ тектестіргішті шаруашылыѓында жғне электр станцияларында қолданылатын СДҚ с‰лбесініњ элементтерініњ графикалық бейнесін салуды оқып ‰йрену.

1.2.2 СДҚ с‰лбесініњ н±сқасын қ±рып, осы с‰лбеніњ ж±мыс істеу принципін жғне қолдану саласын т‰сіндіру.

1.2.3 Зерттеу ж±мысыныњ орындау ретімен танысу.

1.3 Ж±мыс тапсырмалары

Студент СДҚ с‰лбесініњ типтік элементтер каталогын пайдаланып, элементтердіњ шартты белгілерініњ кµмегімен СДҚ с‰лбесін қ±ру керек, жғне с‰лбеде осы элементтердіњ кодтарын қойып шыѓу керек. Б±л жаѓдайда экрандаѓы элементтердіњ каталогта кµрсетілген т‰рде ѓана проэкцияланатынын есте ±стаѓан жµн.

1.4 Ж±мысты орындау

1.4.1 Дербес компьютерді қосқанда, экранѓа “№1 Зерттеу ж±мысыныњ" белгісі шыѓады.

1.4.2 Студент ENTER батырмасын басып, берілген СДҚ-ныњ технологиялық с‰лбесін қ±руѓа кіріседі. Экранѓа "Элемент реті" деген с±рақ шыѓады.

1.4.3 №1 Зерттеу ж±мысыныњ мазм±нында берілген СДҚ технологиялық с‰лбесініњ типтік элементтерініњ каталогын пайдаланып, студент керекті с‰лбе элементін тањдайды, жғне оныњ кодын батырмада тереді. Б±л жаѓдайда, код сандары экранда бетінен шыѓады. Егер код д±рыс емес тањдалса, оны BECSPASE батырмасы арқылы т‰зетуге болады жғне оныњ орнына жања код енгізуге болады.

1.4.4 Элементтіњ керекті белгісі енгізілгеннен кейін, студент ENTER батырмасын басады, осы кезде экранныњ сол жақ б±рышында тањдалѓан элементтіњ бейнесі шыѓады. Ал жоѓарѓы бµлігінде "Б±л элемент СДҚ с‰лбесіне кіре ме" деген с±рақ шыѓады. Егер элемент қате тањдалса, онда студент N батырмасын басады, б±л кезде элемент бейнесі µшеді, ал студент келесі элементті тањдайды.

1.4.5 Егер элемент д±рыс тањдалынбаса, студент "Y" батырмасын басып, элемент бейнесін керекті жерге ауыстырады. С‰лбе орналасатын бет экранныњ барлық ауданын алмайды, ол экранныњ ғр шетінен 3 см орын қалдырып орналасады. С‰лбені қ±рѓанда бар элементтіњ ‰стіне қозѓалмалы элемент қойылѓанда, соњѓысы µшіріледі. С‰лбені қ±ру кезінде, алдынала оныњ графикалық экран шектерінде орналасуын жғне оњай қ±рылуын ескеру керек.

1.4.6 Экрандаѓы бейненіњ орнын ауыстыру, стрелка батырмасы арқылы орындалады, экрандаѓы бейнелерді ғртурлі қадамдар арқылы жылжытуѓа болады. ‡лкен жғне кіші қадам арқылы орын ауыстыруды, ғр сғйкес батырманы басқанда бейне 12-экрандық дискреттерге жылжиды, шамамен 5мм-ге. Оны сулбе элементтерін керекті орынѓа тез орналастыру ‰шін қолданамыз. Кіші қадам элементтерініњ орын ауыстыруын, с‰лбеде элементтерді анық қосу ‰шін қолданамыз. Алдымен, элемент экранѓа шыққаннан кейін машина автоматты т‰рде кіші қадамды орын ауыстыру режимін орнатады. Яѓни кез-келген орын ауыстыру батырмасын басқанда элемент 0,4 мм-ге жылжиды. Бейненіњ ‰лкен ауыстыруына кµшу ‰шін студент (серый "+") батырмасын басады. Керісінше µту ‰шін (серый "-") батырмасын басады.

1.4.7 Элемент бейнесін экрандаѓы керекті жерге орналастырѓаннан кейін, оны "О" ғрпі батырмасын басып, сол орынѓа бекітіп, ENTER батырмасын басамыз.

1.4.8 Принципиалды с‰лбе қосылѓан соњ, м±ѓалім осы ж±мыстыњ д±рыс орыдалуын тексеру керек.

1.5 Ж±мыстыњ нғтижесін талдау

Ж±мыс есеп беруінде: тањдалѓан СДҚ с‰лбесініњ суреттемесі, оныњ техникалық міндеті, тањдалѓан аппараттардыњ орналасу мақсаты, сғйкес код жғне шартты элемент белгісі қолданылѓан СДҚ ж±мыс с‰лбесі, экран дисплейіндегі с‰лбені жинау реті.

1.6 Алынған нәтижелер бойынша қорытынды

Бақылау с±рақтары

1. СДҚ с‰лбесін тањдаѓан кезде қандай шарттар орындалуы керек?

2. СДҚ с‰лбесіне кіректін жғне аппараттардыњ функциясы мен м‰мкіндіктері қандай?

3. Жэс басты ж±мыс істейтін параметрлері, СДҚ с‰лбесіне қалай ғсер етеді?

СДҚ типтік элементтер технологиясының сүлбелік каталогы

Элемент атауы

Шартты бейнелер

Код

1

2

3

Жарықтандырғыш

10

Механикалық сүзгі

12

Н – катионитті сүзгі

13

Nа-катионитті сүзгі

1

ОН – анионитті сүзгі

11

Жарықтандырғыш су күдісі

24

Декарбанизовалық судың күдісі

20

Күбі

25

Декарбонизатор

14

Эжекторлар

18

19

Қ±бырлар

35

41

3

32

2

33

34

36

37

38

39

40

Желдеткіш

15

Бағыттағыш

28

29

30

31

Айдаушы сорғы

6

5

7

8

Ысырма

16

17

Тектесткіш

CaO

NaCL

FeSO₄

23

26

27

Тектескішті сақтайтын ±яшық

9

№2 Зерттеу ж±мысы

Жарықтандырѓышта т±ндыру ғдістерімен суды алданала дайындау

Кіріспе

Табиѓи судыњ қоспаларыныњ ғрт‰рлілігі, қазандарды қоректендіруге арналѓан қосымша суларды тазартуы, су дайындаѓыш қ±рылѓыларда бірнеше сатыда журуініњ себебі болады. Бірінші сатыда судан қатты дисперсті жғне коллоидті заттар бµлінеді, сонымен қатар б±л судыњ гидрокарбонатты сілтілігі тµмендейді. Т‰рлендіру жғне ғктеу процестерініњ реализациясы кезінде, бірінші ретті µњдеу жарықтандырѓыш деп аталатын аппаратта ж‰ргізіледі. Келесі сатыда су тазарту с‰згіш қ±рылѓыларында ж‰ргізіледі.

2.1 Ж±мыстыњ мақсаты

Ж±мыстыњ мақсаты СДҚ с‰лбесініњ алдынала дайындалу технологиясымен танысу, жғне жарықтандырѓыштыњ ж±мыс істеу ғдістерін алу.

2.2 Ж±мысқа дайындық

2.2.1 Берілген ғдебиеттерді пайдаланып, т‰рлендіру жғне ғктеу процесстерініњ теориялық негіздерімен танысу, сонымен қатар жарықтандырѓыштарда ж‰зеге асырылатын осы процесстердіњ ерекшеліктерімен танысу.

2.2.2 Жарықтандырѓыштардыњ ж±мысы істеу с‰лбесімен, оныњ с±йыққаѓу режимімен, жғне µлшенген қабатыныњ қалыптасуымен танысу. ¤лшенген қабаттыњ берік қалыптасу режимі, қалдық терезелер аймаѓында. Су шыѓыныныњ отсечка жғне қалдықсыздандырѓыштаѓы қалдық шыѓару арқылы жарықтандырѓыш ж±мысына ғсері.

2.2.3 Жарықтандырѓыш с‰лбесін салужғне сғйкес ысырманы пайдаланып, оныњ ж±мысқа қосылу ретін анықтау.

2.2.4 Шыѓын суыныњ концентрациясыныњ вариант номеріне сғйкес мг-экв/кг есептеу керек.

2.2.5 Ғк мµлшерін берілген т‰рлендіргіш мµлшерін жғне шыѓын судыњ қоспасыныњ қ±рамы бойынша есептеу.

2.2.6 Зерттеу ж±мыстыњ орындалу тғртібімен танысу.

2.3 Зерттеу тапсырмасы

Студентке жарықтандырѓышты гидравликалық қосу тапсырылады; шыѓын судыњ берілген қоспасыныњ қ±рамын пайдаланып, ғк талшыѓын анықтау жғне жарықтандырѓышқа т‰рлендіргіш ерітінділері мен ғктіњ есептелген мµлшерін енгізіп, суды алдынала тазарту процесін іске асыру.

2.1 Кесте

Н±сқа реті

1

2

3

4

5

6

7

8

9

Жарықтан-дырѓыш µндіргіштігі м³/саѓ

160

170

180

190

200

210

220

230

240

Ион конценцен-трациялары мг/л

Ca²⁺

Mg²⁺

Na⁺

HCO₃^-

SO^2-₄

Cl^-

CO₂

90

15

118

190

202

126

25

34

9

2

119

23

6

10

72

14

20

140

15

20

54

29

19

193

48

5

15

72

17

12

280

33

10

20

47

10

25

158

52

21

25

167

30

67

400

282

47

20

100

23

20

275

95

40

15

102

16

7

264

93

7

10

Т‰рлен-діргіш концент-рациясы, мг-экв/л

0.5

0.6

1

0.8

0.65

0.9

0.5

0.75

1.0

2.4 Ж±мысты орындау

2.4.1 Жарықтандырѓыш сулбесіне байланысты оны қосу келесі т‰рде орындалады (1-сурет). 30⁰-40⁰С қыздырылѓан бастапқы СУ <1> ысырма ашылѓан кезде, берілген µндірістен 20-50%-ТІ ауа бµлгішке жіберіледі, б±л жерде ол ауа кµіктерінен бµінеді. Ауа бµгіштен бастапқы су тангенсалды баѓытталѓан кіріс арқылы µкізу қ±быры мен аппараттыњ тµменгі бµліктеріне µтеді, олар грезевик, су араластырѓыш жғне тектестіргішке. Суды жіберудіњ м±ндай с‰лбесі жарықтандырѓыштыњ осы бµлігінде су аѓыныныњ айналмалы

қозѓалысын тудыру ‰шін, с±йыққаѓуды қосу кезінде осы зонаѓа т‰сетін тектестіргіштермен жақсы араласуы ‰шін қолданамыз. Жарықтандырѓышта су дењгейі кµтерілген кезде оныњ айналмалы қозѓалысы тік жғне кµлденењ тыныштандырѓыш бµгегіштердіњ кµмегімен µшіріледі.

Бос денелі қалдықтыѓыздаѓыштыњ итермелеуін болдырмау ‰шін, жарықтандырѓыштыњ негізгі бµлігіндегі судыњ дењгейі қалдықтыѓыздаѓыштыњ тµменгі бµлігіне жеткен уақыттан бастап оны сумен толтыру керек. Б±л ‰шін <9> ысырмасын ашамыз. Жарықтандырѓыштыњ жғне қалдықтыѓыздаѓыштыњ негізгі бµлігінде су денгейлерініњ тењесуі ењ қолайлы жаѓдай.

Жарықтандырѓыштыњ негізгі бµлігіндегі су дењгейі қ±рама сақина желобьына жеткен кезде жғне су ж‰ретін қ±быр арқылы еркін µтсе, ол қалдық тыѓыздаѓыш сумен толтырылѓан болса жарықтандырѓыштыњ с±йыққаѓу қосқышыныњ негізгі бµлігі аяқталды деп есептесе болады. Ғрі қарай ысырма ашу дғрежесін басқара отырып, жарытандыѓышты µндіріске қосу керек.

Жарықтандырѓыштыњ с±йыққаѓу тғртібі орнатылѓаннан кейін тектескіштерді қосу <8> (т‰рлендіргіш) жғне <7> (ғк қалықтанѓан ±сақ бµлшектері мен с±йық қоспасы) ысырмаларын ашу арқылы ж‰зеге асырылады. Ғк мµлшері келесі формуламен есептелінеді

Д_И=C+C+C+Д_К+і.

Б±л жерде Д_к - т‰рлендіргіш мµлшері, мг-экв/л;

і - артық ғк, ол 0,2 мг-экв/л-ге тењ.

Тектескіштерді қосқан кезде жарықтандырѓыш с‰лбесінде қалдықтардыњ µлшенген қабаты пайда болады. Грязевиктіњ жғне қалдықтыѓыздаѓыштыњ тµменгі бµлігінде қалдықтар жиналады. <2> “отсечка” <5> жғне <6> (қалдықтыѓыздаѓыштардаѓы қалдықтарды шыѓару) жғне <4> (грязевиктегі қалдықтарды шыѓару) ысырмалардыњ ашылу дғрежелерін басқара отырып, жарықтандырѓыштыњ бір қалыпты ж±мыс істеуін ж‰зеге асыру. Осы жаѓдайда µлшенген қабаттыњ жоѓарѓы шегі қалдық терезелерден біршама жоѓары (бірақ сақина желобіне жетпеуі тиіс), ал тµменгі шегі осы терезелерден тµмен орналасуы қажет. Қалдықтыѓыздаѓышта жғне грезевикте қалдық дењгейі тµмен (минималды) болуы керек.

2.4.2 Ж±мыстыњ дербес компьютерде орындалу ретімен танысу Ж±мыс орындау барысында баѓдарлама с±ранысына студент µз

фамилиясын енгізіп, “ENTER” басады.

Содан кейін н±сқа нµміріне сғйкес бастапқы судыњ қоспасыныњ шоѓырлануын мг/кг-ѓа енгізеді. Д±рыс енгізілген жаѓдайда экранѓа 1-суретке сғйкес жарықтандырѓыш с‰лбесі шыѓады.

Жарықтандырѓыш ж±мысын басқару ысырма µлшемдерін µзгерту арқылы келесі батырма кµмегімен, <1> - <9> ысырмаларымен ж‰зеге асырылады:

<1> - бастапқы суды енгізу;

<2> - жарықтанѓан судыњ (отсечкасы);

<4> - грязевикті ‰рлеу;

<5> - қалдықсыздандырѓышты периодты үрлеу;

<6> - қалдықтыѓыздаѓышты ‰здіксіз үрлеу;

<7> - ғк енгізу;

<8> - т‰рлендіруді енгізу;

<9> - қалдықтыѓыздаѓышты сумен толтыру;

“ENTER” – басу арқылы ысырманы тањдаймыз; ® - <µшіру> режимінен <қосу> режиміне µту; ¬ - <қосу> режимінен <µшіру> режиміне µту;

<ENTER> - <қосу> позициясын басу, тањданылѓан ысырманыњ ашылуын кењейтеді: <µшіру> позициясы тањдалынѓан ысырманыњ ашылуын кішірейтеді;

¯ - берілген ысырмамен ж±мысты аяқтау;

<esc> - жаттықтандырѓыштан шыѓу, ж±мыстыњ аяқталуы;

Мысал: <1> батырмасын басқан кезде экранныњ жоѓары сол жақ шетінде келесі хабар т±рады;

1 µшіру. қосу. 1=0%

қосупозициясын ® (стрелка) кµмегімен белгілеп, <ENTER> батырмасын басып, <1>-ысырманыњ ашылуын кењейтуге болады. Екінші жолда ысырманыњ ашылу пайызын кµрсетіледі. <¤шіру> позициясын белгілеу арқылы ысырманыњ ашылу пайызын азайтуѓа болады.

2.4.3 Экран дисплейінде жарықтандырѓыш ж±мысыныњ келесі мғліметтерін кµруге болады:

- шикі сусапасы (жарықтандырѓыш кірісінде) мг-экв/л;

- Жарықтанѓан судыњ сапасы (жарықтандырѓыш шыѓысында) мг-экв/л. ысырма арқылы жғне жарықтандырѓыш шыѓысындаѓы су шыѓыны м³/саѓ;

- Ғктік сүт т‰рлендіру шыѓыны жарықтандырѓыш µндіргіштігіне байланысты, мг-экв/кг.

2.4.4 Тектестіргіш қосылѓаннан кейін, қалдық терезелері мањында “отсечка” жғне қалдықтыѓыздаѓыш ‰рлеуші мен грязевик арқылы µлшенген қабатты қолдау қадаѓаланады жғне жарықтандырѓыш ж±мысыныњ аптималды режимі орнатылады. Д±рыс ж±мыс істеген жаѓдайда жарықтанѓан су экран дисплейіне ашық кµгілдір т‰спен шыѓады. Б±л жаѓдайда сілтілік мғні жалпы 0,5-0,7 мг-экв/л тµмендейді.

2.4.5 Жарықтандырѓыш ж±мысыныњ бір қалыпты тғртібі орнатылғаннан кейін студент экранда шыққан суретті м±ѓалімге кµрсетіп, алынѓан мғндерді есептеулерде қолданады.

Есеп беру

2.2 - кесте Зертеу ж±мысыныњ негізгі нғтижелері

Қоспа аты	Бастапқы судаѓы қоспаныњ мµлшері		Жарықтанѓан судаѓы қоспа мµлшері	Ысырмалар- даѓы су шыѓыны
Қоспа аты	мг/кг	мг-экв/кг	мг-экв/кг	м³/саѓ
CA²⁺ MG²⁺ NA⁺ HCO SO^2-₄ CL^- CO₂
Дғк= Д т‰рлендіргіш =

Сондай-ақ есеп беруде: жарықтандырѓышта ж‰ретін физика-химиялық процестерініњ т‰сініктемесі, жарықтандырѓыш с‰лбесі, оныњ ж±мысқа қосылуы мен ж±мыс режимініњ т‰сініктемесі, басқару м‰мкіндіктерініњ бастапқы жғне µњделген су қоспаларыныњ қ±рамдары, керекті есептеулер болуы керек.

2.5 Алынған нәтижелер бойынша қорытынды

Бақылаус±рақтары

1. Неге ғктеу жғне т‰рлендіру процестерін бір аппаратқа енгізу қолайлы?

2. Неге ғктеу кезінде сульфат алюминий т‰рлендіруі емес, сульфат темір т‰рлендіруін қолданамыз?

3. Неге µлшенген қабаттыњ орналасуыныњ қадаѓалануын жғне ондаѓы бµлшектердіњ концентрациясын жарықтандырѓыштыњ тµменгі бµлігімен суды ж‰ргізумен емес, отсечка кµмегімен µњдеген пайдалы?

1 - сурет. Жарықтандырғыш ж±мысының сүлбесі

№3 Зерттеу ж±мысы

Сутек-катионитті с‰згі ж±мысыныњ оптимизациясы

Кіріспе

Бастапқы судыњ катионитті қ±рамын µзгерту жылдар тғжірибесінде катион алмастырѓыш желбізге батырылѓан жғне регенирацияланатын с‰згілер кµмегімен катионды с‰згілерді қолдану арқылы немесе катиониттерді т±здардан сутекті формаѓа аударатын к‰шті қышқылдардыњ ерітінділерімен ж‰зеге асырылады. Сондай-ақ натрии- катиондау технологиясында хлорлы-натрии ерітіндісін де қолдануѓа болады. Катиондау технологиясына регенерация тғртібімен мањызды т‰рде байланысты бірнеше факторлар ғсер етеді.

3.1 Ж±мыстыњ мақсаты

Ж±мыстыњ мақсаты н-катионды нақты параллельді с‰згілердіњ регенерация тәртібімен жғне ж±мысымен сондай-ақ, регенерация тғртібініњ су тазартудыњ µзіндік қ±нына µсерімен танысу. Су µњдеуде шыѓындардыњ аз болуы ‰шін с‰згі ж±мысын аптимизациялау.

3.2 Ж±мысқа дайындық

3.2.1 Берілген ғдебиеттерді пайдаланып, суды катиондаудыњ теориялық процесстерін ‰йрену, сонымен қатар регенерациялары мен эжғне оларѓа ғсер ететін ғрт‰рлі факторлармен танысу.

3.2.2 Катионды с‰згілердіњ эксплуатация процесстерін, олардыњ регенерацияларыныњ жғне регенерация тіртібініњ с‰згі сапасына ғсерін оқып ‰йрену.

3.2.3 Ж±мыстыњ с‰лбесін жғне катионитті с‰згі регенерациясыныњ с‰лбесін қ±ру жғне катионитті с‰згі регенерациясы кезінде керекті процесстерді жасау ‰шін қажет операцияларды белгілейміз. Мысалы: взрыхление кезінде №3-4 ысырмаларды ашады. Қалѓандары жабық.

3.2.4. Ж±мыстыњ орындалу тғртібімен танысу.

3.3 Зерттеу тапсырмасы

3.3.1 Н-катионитті нақты параллельді с‰згініњ регенерация жғне ж±мысыныњ с‰лбесін пайдаланып, регенерациялық ерітіндініњ ғрт‰рлі кµлемдерінде катионит регенерациясын ж‰ргізу жғне с‰згініњ

µзіндік қ±ныныњ ењ аз мµлшердегі (минимальды) тектестіргіш қ±рауышын анықтау керек.

3.3.2 С‰згініњ µзіндік қ±ныныњ тектестіргіш қ±рауышы к‰кірт қышқылыныњ регенерациялық ерітіндісініњ концентрациясына жғне осы ерітіндініњ µткізу жылдамдыѓы мен кµлеміне тғуелді. Регенерациялық ерітінді концентрациясы т±рақты ол 0,5 г-экв/л-ды қ±райды, ерітіндініњ µткізу жылдамдыѓы 25 м/саѓ. Регенерациялық ерітіндініњ кµлемі ғрт‰рлі болуы м‰мкін (20-дан 4000 м³ дейінгі аралықта). Тапсырманы орындау кезінде регенерация ғрт‰рлі н±сқалар ‰шін 1-кестеде берілген к‰кірт қышқылыныњ 5 т‰рлі µспелі кµлемдерімен ж‰ргізіледі.

3.1-кесте

Н±сқа № (ТОП)	Циклдардаѓы регенерацалық ерітнді кµлемі (м³)
Н±сқа № (ТОП)	1	2	3	4	5
1	50	100	150	200	250
2	60	110	160	210	260
3	70	120	170	220	270
4	80	130	180	250	280
5	90	140	190	240	290
6	40	90	140	190	240
7	55	105	155	205	255
8	65	115	165	215	265
9	75	125	175	225	275

3.4 Ж±мысты орындау

3.4.1 Регенерация циклыныњ бастапқы “взрыхление” операциясын ж‰зеге асыру ‰шін №3-ысыманы ашу керек, ол ‰шін сандар батырмасында сырма номеріне сғйкес батырманы басамыз. Содан кейін “ENTER” батырмасын басамыз. Осы кезде ысырма бейнесі жанып-µшіп т±рады. Ысырма (о) (нµлмен шатастырмањыз) батымасыныњ кµмегімен ашылады, №4-ысырманы арқанда дғл осы операциялар орындалады. Егер ысырма нµмірі қате алынса жғне оны студент байқаса, онда “Э” батырсын басу арқылы ысырманы жауып, оныњ д±рыс нµмірін қайта теріп, қайтадан ашу керек. Егер екі ысырмада (немесе екеуініњ біреуі) қате ашылса жғне “ENTER” батырмасын басу арқылы взрыхление операциясы іске қосылса, онда

ж±мыстыњ қате екендігі туралы мғлімет беріледі. Б±л жаѓдайда қатені тауып, оны жойып, операцияны қайталау керек. Егер ысырма нµмірлері жғне операция реті д±рыс болса, онда диcплей экранында катиониттіњ ашық т‰сі қаралау т‰спен ауыстырылады, катионит қабаты кењейеді, ал операция соњында қабат аѓарады, жғне экранда “взрыхление” орындалды деген мµлімет шыѓады.

3.4.2 Регенераторлық ерітіндіні µткізу операциясын ж‰ргізу ‰шін №5 жғне №6 ысымалар олардыњ жоњарыда кµрсетілген ашу с‰лбесі бойынша ашылады. Регенерация процессі экранда регенерациялық ерітіндініњ концентрация фронтыныњ қозѓалысымен кµрсетіледі. Ж±мысты қосу ‰шін алдынѓы жаѓдайлардаѓыдай, “ENTER” батырмасын басамыз. Осы жаѓдайда экранда регенерация параметрлері кµрсетіледі: µткізілетін ерітінді кµлемі. Кµлем біртіндеп µзгереді.

Жіберілген қышқыл кµлемініњ қажітті µлшемдері экранѓа шыққаннан кейін регенерация процесін “ENTER” батырмасын басу арқылы тоқтатамыз. Кµлемді есептеулерге енгізу керек (2-кестені қарањыз).

3.4.3 Регенерациядан кейін катионитті “тазарту” операциясы ж‰ргізіледі, ол ‰шін Н1 жғне К5 ысырмалары ашылып, “тазарту” операциясы қосылады. Осы кезде экрандаѓы катионит т‰сі біркелкі аѓарады. Осыдан кейін барып с‰згі ж±мысқа қосуѓа дайын болады.

3.4.4 Регенерацияланѓан с‰згіні ж±мысқа қосу №1 жғне №2 ысырмаларын ашу арқылы орындалады. С‰згі ж±мысы кезінде экранда қоспа фронтыныњ қозѓалысын бақылауѓа болады жғне катион т‰сі аѓарады. С‰згілеу аяқталѓаннан кейін (операция автоматты т‰рде тоқтатылады) экранѓа с‰згілеу параметрлері шыѓады: ж‰ргізілген су кµлемі, µњделген судыњ µзіндік қ±ны жғне с‰згініњ ж±мыс істеу уақыты.

3.4.5 Ж±мыстыњ ғр циклын (олардыњ санын тапсырмада м±ѓалім анықтайды) 2-нғтижелер кестесіне енгіземіз. Кез-келген регенерация параметрініњ с‰згі ж±мысына ғсер ету тғуелділігін алу ‰шін ењ азы бес цикл ж‰ргізіп, олардыњ нғтижелерін 2-кестеге енгіземіз.

3.2 - кесте Катионитті с‰згі ж±мысыныњ нғтижелері

Қышқыл концентрациясы Н₂SO₄=0.5 г-экв/кг, регенерация жылдамдыѓы - 25 м/саѓ.

Цикл нµмірі	Қышқыл кµлемі V_р-ра, м³	С‰згініњ ж±м. Уақыт Т,саѓ	С‰згі кµлемі V_ф м³	С‰згініњ µз. қ±ны S,коп/м³
1
2
3
4
5

3.5 Есеп беру

Есептеуге катионитті с‰згініњ регенерация процесініњ т‰сініктемесі (мғтін жғне алмасу реакциялары), ысырма нµмірлері белгіленген с‰згі с‰лбесі, процестерді ж‰ргізудіњ жазбаша т‰сініктемесі (ғр операция кезіндегі ысырмаларды ашу реті), алылѓан нғтижелер кестесі жғне жасалѓан ж±мыс туралы қорытынды ену керек.

3.6 Алынған нәтижелер бойынша қорытынды

Бақылау с±рақтары

1. Су катиондауда қандай катиониттер қолданылады жғне олардыњ т‰сініктемелері қандай?

2. Суды катиондауда материал сыймдылыѓыныњ қандай т‰рлерін ажыратамыз жғне олардыњ өлшем бірліктері қандай?

3. Суды катиондау кезінде кальций, магний жғне натрий иондарыныњ ж±тылу зоналары қалай таратылады?

4. Қаттылық иондарыныњ секірісіне дейін Н-катионитті с‰згі с‰згішінде қандай орта реакциясы болады?

5. Ғрт‰рлі катионит типтерініњ қандай функционалды топтары бар?

6. Регенерация циклы қандай ретті операциялардан т±рады?

І- с‰згі т±рқы ІІ-катионит қабаты, желіден µткізуді реттегіш ысырма. 1-бастапқы су; 2-с‰згілеуді б±ру; 3-взрыхлениеге су беру; 4-дренажѓа суды жіберу; 5-қышқыл ертіндісімен мен тазалау суын дренажѓа жіберу; 6-қышқыл ертіндісін беру.

1 - сурет

№4 Зерттеу ж±мысы

Блокты с‰згіш қосқышы бар т±зсыздандырѓыш қ±рылѓыныњ ж±мысы

Кіріспе

Н-катионды, ОН-анионды процсстерді ионит с‰згілерде ретпен ж‰ргізу арқылы химиялық т±зсыздандырылѓан суды аламыз. С‰згілердіњ қосылу с‰лбесініњ екі т‰рі бар: секциялы жғне блокты (тізбек). Блок қосылѓан кезде СДҚ технологиялық с‰лбесі жеке тізбекке бµлінеді, олардыњ ғрқайсысыныњ қажетті с‰згілері жғне тізбектей қосатын қ±рылѓылары болады. Б±ндай тізбектер СДҚ с‰лбесінде бірнеше болуы керек, µйткені олардыњ бір бµлігі ж±мыста, ал қалѓандары регенерацияда жғне резевте т±рады. Блоктық қосқыш с‰лбесініњ артықшылықтары оныњ судыњ сапасын қалдаѓалаудаѓы жењілдігі жғне сғйкес технологиялық параметрлерде регенерациялық талдау ж‰ргізу арқылы барлық блок с‰згілерінде ж±мыс циклыныњ бірдей уақытта аяқталуын ж‰зеге асырады, таѓы да тек бір с‰згініњ сапасын бақылау сонымен қатар с‰згі блоктарыныњ регенерация процестерін автоматты режимге қояды.

4.1 Ж±мыстыњ мақсаты

Ион алмасу с‰згілерініњ блокты қосылѓышты СДҚ мен ж±мыс жасауды ‰йрену жғне қ±рылѓы ж±мысын оптимизациялау.

4.2 Ж±мысқа дайындық

4.2.1 Кµрсетілген ғдебиеттерді пайдаланып, с‰лле ж±мысы, сонымен қатар с‰згілердіњ блокты қосылѓыштарымен жғне қондырѓы эксплуатация режимімен танысу.

4.2.2 Екі сатылы сутек-катиондау жғне гидроксит-аниондау с‰згілер тізбектерініњ с‰лбесін қ±ру жғне осы с‰лбеніњ ж±мыс циклініњ реализациясыныњ, сонымен қоса с‰згі регенерация операциясымен танысу.

4.2.3 Зерттеу ж±мысыныњ орындалу тғртібімен танысу.

4.3 Ж±мыс тапсырмасы

4.3.1 М±ѓалімнен алынѓан бастапқы судыњ қ±рамыныњ мғндерін пайдаланып, СДҚ с‰лбесініњ ж±мысын оптимизациялау ‰шін ғр студент қажетті манипуляциялар жасайды.

4.3.2 Регенерациялық ерітінділердіњ концентрациясы т±рақты жғне олар қышқылдар ‰шін 1,5 пайыз, ал сілтілер ‰шін 4 пайызѓа тењ деп қабылданѓан. С‰згілеу жылдамдыѓы барлық с‰згілерде бірдей деп алынѓан, жғне ол 25 м/саѓ. Бірінші сатылы с‰згі регенерациясыныњ толуы, регенерациялық ерітіндініњ кµлемініњ 20-дан 4000 м³ аралыѓында µзгеруімен беріледі. Қоспа концентрациялары машинаѓа мг/кг т‰рінде енгізілініп, содан кейін автоматты т‰рде мг-экв/кг-ѓа аударылады.

4.4 Ж±мысты орындау

4.4.1 С‰згілері блокты қосылатын СДҚ с‰лбесімен ж±мыс істегенде, с‰згілердіњ барлыѓы бірдей қосылуы керек, ‰йткені тізбк регенрацияѓа біруақытта толықтай қосылады. Сондықтан тізбек ж±мысын оптимизациялау кезінде тізбекке кіретін барлық с‰згілердіњ ж±мыс істеу циклыныњ бір уақытта бітуін қадаѓалау керек.

Берілген СДҚ регенерациясы мен ж±мысыныњ с‰лбесі мынадай т‰рде қосылѓан: оныњ с‰згілері ж±мыс алдында регенерациялауды қажет етеді. Сол себептен студентке ғр с‰згілерге регенерация операциясын жасау қажет. Б±л операцияларды ж‰зеге асырудыњ бірінші циклінде студент автоматты емес режиммен ж±мыс істейді. Келесі циклдерді автоматты режимде орындауѓа болады. СДҚ ж±мысын оптимизациялауекі ғдіспен ж‰зеге асады:

а) екінші сатылы с‰згі ж‰ктемелерін ионитқа µзгертумен. Ж±мыс басында екінші сатылы ионитті с‰згілер 0.3м биіктікке дейінгі иониттермен ж‰ктелген. Б±л биіктікті 0.3-тен 1.5-ке дейін µзгертуге болады. Бірінші сатылы с‰згілер 2 метр биіктіктегі иониттермен ж‰ктелген, олардыњ ж±мыс істеу барысында ионит ж‰ктемелерініњ биіктігі µзгермейді.

б) бірінші сатылы с‰згілердіњ регенерациясыныњ толықтықтыѓыныњ µзгеруімен ғрт‰рлі регенерациялық ерітінділер кµлемін µткізумен. Бірінші сатылы регенеерация толықтыѓы иониттіњ ж±мыс сыймдылыѓымен баѓаланады. Осы параметрлер экранѓа шыѓарылады. Екінші сатылы регенерациялдар ғр жаѓдайда толықтай ж‰ргізіледі.

4.4.2 Взрыхление операциясы екінші сатылы анионитті с‰згіден бастап бастапқы суды ретпен пайдалану арқылы ж‰зеге асырылады. Регенерация Н1,Н2 жғне А1, А2 с‰згі топтары ‰шін жеке ж‰ргізіледі. Ысырмаларды ашудыњ автоматты емес режимінде Н1,Н2 с‰згілер тобы регенерация кезінде параллелді қосылатынын, ал А2, Д1 с‰згілер тобыныњ тізбекттікке қосылатынын есте ±стау қажет. С‰згілерді жуу Н1 с‰згісінен бастап, жуу суыныњ қ±бырларында ғр с‰згі ‰шін жеке ж‰ргізіледі. С‰згілерді жуу ‰шін бастапқы суды қолданамыз. Барлық регенерация операцияларында пайдаланылѓан су, дринажды қ±быр арқылы сыртқа шыѓарылады.

4.4.3 Студент зерттеу ж±мысын жасау ‰шін н±сқау нµмірін алып, берілген су қоспасыныњ қ±рамыныњ компонеттерініњ сандық мғндерін машинаѓа енгізеді. Ғр мғнін енгізген сайын “ENTER” батырмасын басып отыру керек.

4.1 - кесте Су қоспаларыныњ н±сқау бойынша алынѓан химиялық

қ±рамы


Н±сқа №	¤зен	Алдын ала тазалаудан кейінгі иондар қ±рамы, мг/кг
Н±сқа №	¤зен	CA²⁺	MG²⁺	NA⁺	HCO	CL^-	SO
1	Амудария	90.2	15.2	118.6	190.4	126.9	202.7
2	Волга	72.0	14.5	20.3	140.3	15.0	140.0
3	Воронеж	72.2	17.4	12.5	280.6	10.0	33.5
4	Солт. двина	102.0	16.8	6.9	264.0	7.1	93.2
5	Дон	53.9	29.4	19.6	293.5	5.0	48.2
6	Ертіс	28.0	17.0	36.1	165.0	34.0	31.7
7	Лена	47.2	13.4	81.3	147.5	116.6	61.9
8	Москва	60.0	15.8	1.0	201.0	25.5	13.5
9	Обь	49.2	9.4	0.7	74.0	5.2	91.2
10	Ока	91.8	16.8	7.8	244.0	22.0	81.0
11	Орал	108.2	9.7	107.3	234.2	170.0	107.0
12	Шексна	61.6	15.8	2.3	128.1	2.4	97.7

Келесі операцияѓа кµшкенде экран дисплейінде СДҚ с‰лбесі жғне “меню” шыѓады:

1 ж±мыс

2 взрыхление

3 регенерациялық ерітіндіні µткізу

4 жуу

5 анализ

6 коррекция

7 шыѓу

4.4.4 Меню блогыныњ реттік нµміріне сғйкес келетін батырманы басып, баѓдарлама ж±мысын берілген режимге кµшіреді. Зерттеу ж±мысы қайта басталар кезінде барлық с‰згілер шаршайды, сондықтан оларды регенерациялау қажет.

4.4.5 Регенерация взрыхлениядан басталѓан соњ, 2 жғне “ENTER” батырмасын басып, осы операцияны тањдау керек. Осы кезде экранда қай с‰згіні взрыхленияѓа қосу керек деген с±раныс шыѓады.

Н жғне “ENTER” батырмаларын кезекпен басу арқылы А2 с‰згісініњ взрыхление блогын қосамыз, осы кезде қай ысырманы ашу туралы мғлімееттер шыѓады. Ысырма нµмірлері бар СДҚ с‰лбесін пайдаланып, олардыњ нµмірлерін енгіземіз. Осылайша, (23) батырмасын басып, б±л санды машинаѓа енгізеді. Одан кейін ғріп батырмасында “ENTER” жғне (о) батырмаларын кезекпен басып осы ысырманы ашамыз, дғл осындай ретпен №20-ысырманы ашамыз. Технологиялық взрыхления операциясын орындауѓа керекті ысырмалардыњ барлыѓы ашыѓан кезде ысырма нµмірі туралы мғліметке 99 санын теріп, содан соњ “ENTER” батырмасын басу арқылы А2 с‰згісінде взрыхление операциясын бастаймыз. Б±л с‰згідегі взрыхление аяқталѓаннан кейін Н2, А1, Н1 с‰згілерінде дғл осындай операциялар ж‰ргізіледі.

4.4.6 Ашылуы қажет ысырма нµмірі қате терілсе, онда студент (ысырма нµмірі-“ENTER”-№) осы батырманы басып, ысырманы жауып жғне қатесін т‰зеп, қайта керекті ысырма нµмірін енгізеді. Егер қателік байқалмай взрыхление операциясы қосылса, онда с‰лбе берілген с‰згіде бастапқы т‰ріне енеді де, керекті ысырманы қайта ашамыз.

4.4.7 Барлық с‰згілерде взрыхление операциясы аяқталѓаннан кейін, келесі операцияѓа µту ‰шін “5” батырмасын басу керек. Б±л кезде экранѓа “меню” шыѓады. Б±л жаѓдайда регенерациялық ерітінділердіњ алдымен анионитті с‰згілерден µткізген д±рыс жғне регенерациялық ерітінді алдымен А2 содан кейін А2 с‰згісі арқылы ретпен µтетінін есте ±стау керек. (99) жғне “ENTER” батырмаларын кезекпен басып, сғйкес ысырманы ашып, регенерация операциясын қосамыз. Регенерация операциясын орындаѓанда ерітіндіні µткізу алдында оныњ кµлемі беріледі. Б±л ерітінді кµлемі бірінші сатыѓа беріледі, ал екінші сатыѓа аниониттіњ толық регенерациясына қажетті кµлемі автоматты т‰рде беріледі.

4.4.8 Н-катионитті с‰згілердіњ регенерациясына кµшу қажетті ысырманы ашу арқылы орындалады. Анионитті с‰згілерде сияқты б±ларда да бірінші сатылы с‰згі арқылы µтетін ерітінді кµлемін беру керек. Екінші саты арқылы µтетін ерітінді кµлемі с‰згініњ толық регенерациясына дейін автоматты т‰рде анықталады. Бірінші сатылы с‰згі регенерациясы кезінде келесі циклде регенерациялық ерітінділердіњ кµлемдерін µзгерту арқылы иониттердіњ ауыспалы сыймдылықтарын толықтай қолдану ‰шін қоспа концентрациясыныњ орналасуына кµњіл аудару крек.

4.4.9 Регенерациялық ерітіндіні жіберу аяқталѓаннан кейін машина келесі қадамѓа кµшеді:

1) Н1-Н2

2) А1-А2

3) шыѓу

Регенерация ж‰ргізілгеннен кейін “Э” жғне “ENTER” батырмасын басу керек. Экранѓа қайтадан “меню” шыққаннан кейін жуу операциясын ж‰ргізу керек. Содан соњ (1) жғне “ENTER” батырмасын басу арқылы “ж±мыс” операциясын шыѓару керек. СДҚ-ны іске қосу ‰шін с‰лбеде керекті ысырманы ашу керек. Ысырма нµмірі қате алынса жғне студент оны бірден байқаса, онда “Backspace” батырмасын басу арқылы б±л нµмірді µшіреміз немесе “N” батырмасын басып, қате алынѓан ысырманы жабамыз.

4.4.10 ”Ж±мыс” операциясы ғр с‰згініњ с‰згілеу барысында экран дисплейында концентрация фронтыныњ орын ауыстыруыныњ кµрініп т±руымен сипатталады. Барлық тізбектіњ с‰згілеу уақыты бір с‰згідегі қоспа µзгеруімен анықталѓандықтан басқа с‰згілердегі қоспа концентрациясыныњ фронтыныњ орналасуы бойынша олардыњ ж±мысыныњ толықтай аяқталмауын немесе базалық с‰згімен салыстырѓандаѓы қоспаныњ ерте µзгеруін шамамен анықтауѓа болады.

4.4.11 ”Ж±мыс” режимі аяқталѓаннан кейін машине базалық с‰згініњ ж±мыс уақыты туралы жғне базалық с‰згі ж±мысымен салыстырѓандаѓы басқа с‰згілердіњ ж±мысыныњ уақыт айырмашылыѓы туралы мғлімет береді. Алынѓан мғндерді саралап келесі ғрекеттер туралы шешім қабылдауы керек. Б±л ғрекеттер екінші сатылы с‰згілердіњ қабат биіктігін ±лѓайту немесе регенерациялық ерітіндініњ кµлемін µзгерту болуы м‰мкін. Бірінші жаѓдайда “менюден” “корекция” режимін тањдап алу керек. Экран дисплейіндегі сілтемелер бойынша (6) жғне “ENTER” батырмаларын басу арқылы бір немесе екі с‰згініњ де қабат биіктігін µзгертеміз. Екінші жаѓдайда “менюден”,”Басқару” режимін тањдап алып, регенерациялық ерітінділердіњ кµлемдерін т‰зету керек. Ж±мысты тездету ‰шін регенерация операцияларын ж‰ргізудіњ екі жаѓдайында да автоматты басқару режимінде ж±мыс жасаѓан д±рыс.

4.4.12 Ж±мыс режимінде ғр циклдыњ мғндерін есеп беруге енгізіп отырып жғне мғндерді т‰зетіп, СДҚ ж±мысыныњ режимін қамтамасыз етіп автоматты басқару режиміде ж‰ргізу керек, с‰згілердіњ ж±мысыныњ аяқталу уақыты бірдей болѓан кезде- (м±ѓалім тапсырмасы).

4.4.13 Ж±мыс аяѓында студент алынѓан мғндерді м±ѓалімге кесте т‰рінде кµрсетеді.

Ж±мыс нғтижелерін безендіру

Есептеуге блокты СДҚ с‰лбесініњ сипаттамасы, ионитті с‰згі регенерациясы жғне ж±мыс кезінде декарбонизаторда µтетін процестер сипаттамасы, сонымен қатар м±ѓалім тапсырмасы жғне СДҚ ж±мысыныњ оптимизациясы кезіндегі ғрекеттерініњ суреттемесі жғне ж±мыстыњ қорытындылары 2-кесте т‰рінде енеді.

Бастапқы судыњ химиялық қ±рамы:

CA²⁺=----- МГ/Л; MG²⁺=----- МГ/Л; NA⁺=----- МГ/Л;

HCO=-----МГ/Л; CL^-=----- МГ/Л; SO=----- МГ/Л.

Қышқыл концентрациясы H₂SO₄=1.5%

Сілті концентрациясы NAOH=4%

4.2 - кесте С‰згілеу жылдамдыѓы 25,м/саѓ

Цикл

нµмірі

С‰згі

т‰рі

Ионит ж‰ктеу

биіктігі, м

Тектескіш

кµлемі V_р-ра, м³

Ионит ж±м.

сыйым.

С‰згі ж±м.

уақыты

1

Н1

А1

Н2

А2

2

Н1

А1

Н2

А2

4.5 Алынған нәтижелер бойынша қорытынды

Бақылау с±рақтары

1. Екі сатылы қосымша су дайындау с‰лбесі қандай қазандық ‰шін жарамды?

2. СДҚ с‰лбесінде с‰згілердіњ қырлы қосылысы алдында тізбекті пайдаланудыњ қандай артықшылықтары бар?

3. Декарбонизаторларне ‰шін қолданылады?

4. СДҚ с‰лбесініњ сенімді ж±мыс істеуі ‰шін СДҚ толық с‰лбесінде неше тізбек болуы қажет жғне олар СДҚ ж±мысында қалай қолданылады?

5. Тізбектіњ ж±мыс істеу оптимизациясыныњ маѓынасы неде?

Н1-бірінші сатылы катионитті с‰згі; Н2-екінші сатылы катионитті с‰згі; А1-бірінші сатылы анионитті с‰згі; А2-екінші сатылы анионитті с‰згі; ДК-декарбонизатор; БДВ-декарбанизатты судыњ к‰бісі; 1-25-берілетін жғне шыѓарылатын судыњ регенерациалық ертінділер, қышқыл мен сілтілердіњ желідегі ысырмалары; 26-с‰згілеуден шыѓады.

1 - сурет

Қолданылѓан ғдебиеттер

1. Стерман Л.С., Покровский В.Н. Физические и химические методы обработки воды на ТЭС. -М.: Энергоатомиздат.,1991. - 326 с.

2. Водоподготовка: процессы и аппараты. Учеб. пособие для вузов./Громогласов А.А., Копылов А.С., Пильников А.П.: под ред о.и. Мартыновой. -М.: Энергоатомиздат., 1990. - 272 с.

3. Вихрев В.Ф., Шкроб М.С. Водоподготовка. -М.: Энергия, 1973. - 420 с.

Мазм±ны

Кіріспе-------------------------------------------------------------------3

1. №1 Зерттеу ж±мысы-----------------------------------------------4

2. №2 Зерттеу ж±мысы-----------------------------------------------9

3. №3 Зерттеу ж±мысы-----------------------------------------------16

4. №4 Зерттеу ж±мысы-----------------------------------------------21

5. Қолданылѓан ғдебиеттер------------------------------------------28

Қиюласт. жоспар 2003 ж., реті __29_____

Рахимжан Нихатович Календарев

Лғззат Рысхановна Ж‰нісова

ЖЫЛУ ЭЛЕКТР СТАНЦИЯЛАРЫНДАЃЫ ЖҒНЕ

¤НДІРІСТІК КӘСІПОРЫНДАРДАЃЫ СУ ТЕХНОЛОГИЯСЫ

Зерттеу ж±мыстарына арналѓан ғдістемелік н±сқау

(220200 – су жғне отын технологиясы мамандыѓы бойынша оқитын

студенттер үшін )

Редакторы Ж. А. Байбураева.

Басуѓа қол қойылды___16.01.04.___ Қалпы 60х84 1/16

таралымы_50__экз. Баспаханалық қаѓаз №1

Кµлемі 1,8___оқу есепті баспа табақ. Тапсырма 36__.

Баѓасы_58тн___.

Алматы энергетика жғне байланыс институтыныњ көшірмелі

көбейткіш бюросы

480013 Алматы, Байт±рсын±лы кµшесі, 126 ‰й.