2. №1 Есептеу-сызба жұмысы

Тақырыбы:  жылулық жүктемені анықтау

№1 Есептеу-сызба жұмысының мақсаты: берілген аудан үшін  жылулық жүктемелерді  есептеу әдістерін және олардың жылдық, әрі ай бойынша тұрғызылатын сұлбаларын орындауды игеру.

2.1 №1 есептеу – сызба жұмысының тапсырмасы

Нұсқа бойынша берілген әрбір ауданның әр кварталдары үшін жылулық жүктемелерді анықтау керек. Анықталған жылулық жүктеме бойынша жылулық жүктеменің жылдық сұлбасы мен ай бойынша жылу тұтынудың жылдық сұлбасын тұрғызу қажет.

2.2   №1 есептеу – сызба жұмысын орындауға нұсқау

2.2.1 Жылуландыру, желдету және ыстық сумен қамдауға қажетті жылу шығынын анықтау

Жылуландыру Q_omax, желдету Q_vmax және ыстық сумен қамдауға Q_hmax қажетті максималды жылу шығынын жобаға сәйкес таңдау керек. Егер оның шамасы берілмесе, онда осы жүктемелерге кететін жылу шығыны келесі теңдеулер арқылы анықталады.

_{Тұрғын және қоғамдық ғимараттар үшін жылуландыруға қажетті максималды жылу шығыны}

 

                                  _{.                                          (1)}

_{Тұрғын және қоғамдық ғимараттар үшін желдетуге қажетті максималды жылу шығыны}

                                .                                              (2)   

_{Барлық ғимараттар үшін ыстық сумен жабдықтауға қажетті максималды жылу шығыны}

                                   ,                                               (3)                                         

мұндағы      , - жылуландыруға кететін меншікті жылу шығыны (№1, №5 қосымшалардан ғимараттың түріне байланысты анықталады);

 - ыстық сумен жабдықтауға кететін меншікті жылу шығыны (№4 қосымшадан анықталады);

 - қоғамдық ғимараттарда жылуландыруға кететін жылу шығынын ескеретін коэффициент, егер нақты шамасы берілмесе  = 0.25;

 - қоғамдық ғимараттарда желдетуге кететін жылу шығынын ескеретін коэффициент, егер нақты шамасы берілмесе : 1985 ж. дейін салынған  ғимараттар үшін - 0.4, 1985 ж. кейін  салынған  ғимараттар үшін - 0.6;

- тұрғын кварталдағы жылытылатын ғимараттың жалпы ауданы, , келесі теңдеу арқылы анықталады:

                                                 ,                                                    (4)

мұндағы - тұрғын ғимараттағы бір адамға қажетті аудан, ;  - кварталдағы тұрғындар саны, ол:

,

Мұндағы - есептелетін квартал ауданы, , - кварталдағы тұрғындар тығыздығы, .

Өндірістік кәсіпорындар үшін технологияға қажетті жылу шығыны:

                                           , Вт.                                         (5)

Мұндағы һ_Т және һ_ок бу және конденсат энтальпиясы, олар һ_Т=2686 кДж/кг және һ_ок= 439 кДж/кг тең. Сонда ЖЭО алынатын қосынды жылулық жүктеме мынағын тең:

                                               .                                                (6)

Жылуландыру маусымындағы орташа сағаттық жылу шығыны жылуландыруға:

                                                                                                                             (7)

желдетуге:

                                                                        _.                                                    (8)

Жазғы маусымдағы ыстық суға кететін жылу шығыны:

                                       ,                                       (9)        

мұндағы  - жылытылатын ғимараттың ішкі ауасының орташа  температурасы (№6 қосымшадан алынады);

 - жылуландырудың басталуындағы ауаның орташа температурасы 8^оС;

- жылуландыру үшін сыртқы ауаның орташа есептік температурасы, ;

 - желдету үшін сыртқы ауаның орташа есептік температурасы, ;

t_c – жылуландыру кезеңіндегі суық су температурасы 5^оС;

t^s_c – жазғы маусымдағы суық су температурасы 15^оС;

- жаз кезінде ыстық судың орташа шығынының өзгеруін ескеретін коэффициент – 0,8;

, - шамалары нақты бір қала үшін климаттық берілген шама болып табылады (№1 қосымшадан алынады).        

2.2.2    Жылулық жүктеменің жылдық сызбасын тұрғызу.

Сызба А3 форматта миллиметрлік қағазға салынады. Ордината өсіне масштаб бойынша  Q, МВт, жылулық жүктеме салынады, ал абцисса өсінің: оң жағына , сағ, уақыт (уақыт масштабы: I мм-50 сағат); сол жағына   t^р_н -дан t_в =20⁰ С-қа дейін сыртқы ортаның температурасы салынады. 

Жылуландыру мен желдетуге кететін жылу шығынының сағаттық сұлбасын тұрғызу үшін жылу ағынының екі мәнін қолдану жеткілікті: сыртқы ауаның температурасы t_н= +8^оС бойынша анықталған максималды Q_omax және Q_vmax.  Ыстық сумен жабдықтауға қажетті орташа сағаттық жылу  шығыны екі маусым үшін есептеледі – жылуландыру және жаз маусымы үшін. Ыстық сумен жабдықтауға қажетті орташа сағаттық жылу  шығынының сұлбасы сыртқы ортаның температурасына тәуелді емес, сондықтан түзу сызық түрінде салынады, ол  жылуландыру периоды үшін абсцисса өсіне  параллель  ординатамен және жаз маусымы үшін  ординатамен салынады.

Жылу тұтынудың әртүрлі жүктемелерін және оның қосындысын Q_å ордината өсіне енгіземіз, абсцисса өсінің оң жағына берілген қала бойынша сыртқы ортаның температураларының мәндерін, ал сол жағына сол температуралардың сағаттық ұзақтығын енгіземіз ( 2.1 суретті қара).

2.1 сурет  – Жылулық жүктеменің жылдық сұлбасы

Айлар бойынша тұрғызылатын жылдық сұлбаны тұрғызу үшін, №3 қосымшадан сыртқы ортаның орташа сағаттық температураларын қолдана отырып, әр айдағы жылуландыру мен желдетуге және ыстық сумен жабдықтауға кететін жылу шығынын анықтаймыз. Жылуландыру периодындағы әр ай үшін қосынды жылу шығыны жылуландыруға, желдетуге және ыстық сумен жабдықтауға кететін жылу шығынының қосындысы бойынша алынады. 

Жаз маусымы үшін (болғанда) қосынды жылу шығыны берілген периодтағы ыстық сумен жабдықтауға қажетті орташа сағаттық жылу шығынына Q ^s_hm тең болады. Мысалы қаңтар айы үшін:

_{, МВт;}

_{, МВт;}

Q^я_Σ = Q^я_о + Q^я_v + Q_hm, МВт.

Осыған сәйкесті басқа айлардың жылулық жүктемелерін есептеп 2.1 кестеге енгізесің. Сол бойынша сұлбасын тұрғызасың  (2.2 суретті қара).

2.1 к е с т е – Бір жылдағы айлар бойынша жылудың орташа сағаттық шығыны

Ай бойынша орташа сағаттық жылу шығыны

Сыртқы ауаның орташа айлық температурасы

Қаңтар

Ақпан

Наурыз

Сәуір

Мамыр

Маусым

Шілде

Тамыз

Қыркүйек

Қазан

Қараша

Желтоқсан

МВт

2.2 сурет – Ай бойынша жылу тұтынудың жылдық сұлбасы

3  №2 Есептеу-сызба жұмысы

Тақырыбы: ЖЭО-ң негізгі қондырғыларын таңдау

 

№2 Есептеу-сызба жұмысының мақсаты: берілген аудан үшін  қосынды жылулық жүктеменің шамасы арқылы осындай мөлшерде жылуды өндіріп беретін қондырғыларды таңдай білу және оның техникалық экономикалық тиімділігін есептеуді игеру.

3.1 №2 есептеу – сызба жұмысының тапсырмасы

Барлық аудандар үшін анықталған қосынды жылулық жүктеме бойынша өндірістік және жылуландырулық турбиналарды, қазандық қондырғыларды таңдау және сол таңдалған қондырғыларды сипаттау керек, сонымен қатар техникалық экономикалық тиімділікті есептеу қажет.

3.2 №2 есептеу – сызба жұмысын орындауға нұсқау

3.2.1 Бу шығырларын таңдау.

ЖЭО-ң негізгі қондырғыларына бу шығырлары, энергетикалық қазандар, шың су қыздырғыш қазандары жатады.

ЖЭО-ң негізгі қондырғылары қосынды жылулық жүктеме бойынша таңдалынады. Кітаптарда жылуландыруға бу бөлетін шығырдан алынатын алымдардағы бу шығыны немесе жылу шығыны беріледі. Бұл жұмыста шығыр қондырғысын таңдау үшін жылу мөлшерін алымдардан алынған будың эквиваленттік мөлшеріне аударуымыз керек.

Есепті жүргізу үшін жылуландыруға арналған алымдардағы қысым мен температураның мөлшерін шамамен  P_T=0,12 МПа және t=105⁰С деп аламыз. Содан кейін осы шамалар арқылы су және су буының сипаттамалары жазылған кестеден бу және конденсат қажырынын табамыз, олар һ_Т=2686 кДж/кг және һ_ок= 439 кДж/кг тең. Содан кейін бу шығынын анықтаймыз:

                        _n    , кг/с ,                                            (10)

мұндағы - қосынды жылулық жүктеме,  кВт; _n=0,98- қыздырғыш ПӘК-і.       

ЖЭО-ң жылуландыру жүйесіне жылу беруге арналған қондырғыларының түрлері мен жалпы қуатын, әрбір берілген ықшамаудандардың жылулық жүктемесіне байланысты анықтаймыз.  

Шығырды таңдағанда, берілген D_n, т/сағ, өндіріске жұмсалған бу шығынының мәнін қолданамыз. Бірінші  ПТ типті шығырды, содан кейін Р типті, содан кейін Т типті шығыр таңдалынады. ПТ типті шығыр, өндіріске беретін бір жыл бойғы бу жүктемесін қамтамасыз ету керек.  Р және Т типті шығырлар қалған жетпеген жүктеменің орнын толтыру үшін таңдалынады. Шығырды таңдау үшін қосымшаның 6-шы кестесінің мәліметтерін қолданған жөн.

Шығырды таңдауға келесі  мысалды қарастырайық.   - жылулық жүктемесінің мәні есептеулерден 210 МВт-қа тең деп қабылданады. Осы жылулық жүктемені бу  шығырдың жылулық бу алымынан алынған бумен жабады. Яғни (10) формуласын қолданып, өнеркәсіптік ауданды жылуландыруға қажет бу  шығыны   т/сағ. екені анықталады. Ал кәсіпорынға қажет бу шығынының мәні  1.1-ші кестеден анықталады, мысалы т/сағ болсын. Қосымшаның 6-ші кестесінен ПТ-- ЛМЗ бу шығырын таңдалық. Мұндай шығырдың өндірістік П және жылулық Т бу алымдары бар (себебі маркасы – ПТ). Номиналдық электрлік қуаты 60 МВт, максималдық қуаты 75 МВт,  қысымы 9 МПа, температурасы 535⁰С аса қызған бумен жұмыс жасайды. Шығырға берілетін бу мөлшері 390 т/сағ.

Жоғарғы қысымды цилиндрінде – 3 бу алымы, төменгі қысымды цилиндрінде 4 бу алымы бар.

Кестеден жылулық алымынан бу берген жағдайда, оның өндірістік бу алымынан 165 т/сағ буды кәсіпорынға алу мүмкін екенін көреміз. Тапсырма бойынша 160 т/сағ бу қажет болса, ол сол мөлшерде буды алуға мүмкіндік береді. Турбинаның жылулық бу алымынан кестедегі мәлімет бойынша  т/сағ бу алуға  болады. Ал біздің тапсырмада өнеркәсіптік аудан үшін қажет бу мөлшері т/сағ. Осы бу шығыры  бере алмайтын  т/сағ буды басқа шығырдан алуға әрекеттенеміз. Қосымшаның 6-ші кестесінен  ондай бу шығыры  Т-25-90 ТМЗ екенін анықтаймыз. Шығырдың номиналдық электрлік қуаты 25 МВт,   қысымы 9 МПа, температурасы 535⁰С аса қызған бумен жұмыс жасайды. Шығырға берілетін бу мөлшері 130 т/сағ.  Жылулық бу алымынан 92 т/сағ бу алуға болады. Егер осындай үш дана 3 Т-25-90 ТМЗ бірдей шығырлар таңдалса, олардың беретін қосынды бу мөлшері  т/сағ болады.

Сонымен бізге ауданды жылуландыруға қажет бу мөлшері т/сағ осы  Т-25-90 шығырлар есебінен толық теңгеріледі. Осындай екі әртүрлі маркалы шығырларды таңдағанда, олардың бірдей параметрлердегі бумен жұмыс жасайтынын ескердік.

Егер шығырдың маркасында екі түрлі қуат берілсе, онда максималды қуатты қолданамыз, мысалы Т-250/300-240, ЖЭО-ң келтірілген қуатының орнына максималды қуат жазылады. Осындай қондырғылардың жұмыстық қуаты және ЖЭО жобалаудағы электр энергиясын өндіру жылулық жүктеменің сызбағы бойынша анықталады.  Қысқы мерзімдерде максималды электр қуатын қолдана алмаймыз, өйткені соның салдарынан қондырғы істен шығуы мүмкін.

3.2.2 Энергетикалық қазандық қондырғыларды таңдау.

Орнатылатын қазандардың қуаты мен саны қалалық аудандарда және кәсіпорындарда қолданылатын жылу жүктемесіне байланысты таңдалынады. Таңдап алынған шығыр сипаттамасына байланысты таза будың қосынды шығыны мен бу сипаттамалары анықталады. Будың сипаттамалары мен шығынына байланысты қазандардың саны мен бу өндірулігін анықтаймыз. 

Қазандық қондырғыларды таңдағанда, оның қуатын асыра алу керек, себебі қуаты ең үлкен қазан істен шыққан жағдайда қалған таңдалынып алынған қазандар жылытуға, желдетуге, ыстық сумен жабдықтауға қажетті жылу шығындарының орнын толтыруы қажет.

Блокқа шығырмен қоса орналастырылатын қазанның бу өндірулігі шығыр арқылы алынатын өткір будың мөлшеріне байланысты таңдалынады және де ЖЭО-ң өзіндік қажеттіліктері мен 15% қорды қамтамасыз ете алуы керек. 7-ші кестеде әртүрлі қазан агрегаттарының маркалары және олар өндіретін будың параметрлері сипатталған. Бұл жұмыста қазандардың санын турбина санымен тең етіп таңдауға болады. 

Қазандық қондырғыны таңдау үшін жоғарыда қарастырылған мысалды еске түсірейік. Жылу электр орталығына төрт шығыр тағайындадық. Олар: ПТ-- ЛМЗ – 1 дана; Т-25-90 – 3 дана. Шығырларға қажет қосынды бу мөлшерін анықтаймыз: т/сағ. ЖЭО-ның өз қажеттіліктеріне тиісті 15% қорды қамтамасыз ету үшін  т/сағ бу керек. Мұндай мөлшердегі аса қызған будың параметрлері, яғни қысымы МПа, температурасы  535⁰С  болуы қажет. Қосымшаның 7-ші кестесінен осы мысалда көрсетілген талаптарға жауап беретін,  Е-220-100 бу қазанының 4- данасын таңдаймыз. Сонда төрт Е-220-100 бу қазандары бір мезгілде  т/сағ., қосынды бу мөлшерін өндіреді. Сонымен шығырларға қажет бу мөлшерін осы қазандар толық қамтамасыз етеді.

3.2.3 Энергетикалық қазанда   жағылатын табиғи отын шығынын есептеу.

Қазан қондырғысында пайдалы қолданылған жылудың ошақтан берілген барлық жылу мөлшеріне қатынасы қондырғының жылулық тиімділігін анықтайды және оның пайдалы әсер коэффициенті деп аталады.

Қазан қондырғының брутто және нетто пайдалы әсер коэффициенттерін анықтауға болады. Брутто пайдалы әсер коэффициенті қазан қондырғысының өз басының мұқтаждарына кеткен энергия шығындарын ескермейді (қоректік су сорғысының, үрлегіш – түтін сорғыштың, отынды ұсатуға, қызу беттерін үрлеуге және т.б.), сондықтан келесі түрде анықталады:

                                        ,                                      (11)

мұндағы  - табиғи отын шығыны, кг/с;

қазан қондырғысында пайдалы шығындалған жылу, ;

- 1 кг қатты немесе сұйық отынды жаққанда бөлінетін толық жылу, . Есептік-сызба жұмысы үшін =  деп қабылданады.

Енді осы теңдеуден қазан қондырғысында жағылатын сағаттық отын шығынын да анықтауға болады

                                  ,                                                  (12)

мұндағы - қазанда пайдалы қолданылған жылу мөлшері. Бу өндіруші қазандарда пайдалы жылуды келесі формула бойынша анықтайды:

                           ,                               (13)

мұндағы қазанның  бу өндірулігі немесе қазан  өндіретін аса                                       қызған будың массалық шығыны, кг/с;

- аса қызған будың қажыры (37-бет), -қоректік судың қажыры (11-бет) және - қазандық судың қажырлары (17-бет), кДж/кг, [3]-ші әдебиеттің арнайы кестелерінен таңдап алынған шығыр сипаттамасы бойынша (Р, МПа; t, ⁰С) анықталады;

- қазанды үздіксіз үрлеу үшін шығындалған бу мөлшері, ол 35% - ды құрайды.

Механикалық кем жану салдарынан қондырғыға берілген отынның барлығы толығымен жанып кетеді деп айтуға болмайды. Сондықтан бір сағат бойы отын жанғанда бөлінетін газдар көлемі толық жанумен салыстырғанда біраз кем болады. Жану өнімдері көлемі мен қажырын отынның 1кг (1м³) үшін есептегендіктен, механикалық кем жануды ескеру үшін ошаққа берілген отын мөлшері сәл азырақ деп саналады және жылулық есептеулерде сағаттық есептелген отын шығынын қолданады:

                              .                                                       (14)

   

Табиғи отын шығынын анықтау үшін қосымшаның  4-ші кестесінде берілген отын түрі мен сипаттамалары және қазан қондырғысының параметрлері қолданылады.

А қосымшасы

А.1 к е с т е - Қалалардың климаттық сипаттамалары

Қала	Жылуландыру периоды					Жазда
	Ұзақтығы n, тәу	Ауа температурасы,				Ауа температурасы,0С
		Жобалау үшін есептік		Жылуландыру периодағы орташа	Ең суық айдағы орташа	Ең ыстық айдағы орташа	Ең ыстық айдағы 13 сағаттағы орташа
		Жылуландыру  tнро	желдету tнрв
1	2	3	4	5	6	7	8
Архангельск	251	-32	-19	-4,7	-12,5	+15,6	-
Астрахань	172	-22	-8	1,6	-6,8	+25,3	+29,3
Барнаул	219	-39	-23	-8,3	-17,7	+19,7	+24,0
Брянск	-	-	-	2	17	89	356
Волгоград	182	-22	-13	-3,4	-9,2	+24,2	+28,6
Иваново	217	-28	-16	-4,4	-11,8	+17,4	+22,5
Казань	218	-30	-18	-5,7	-13,5	+19,0	+24,0
Киев	187	-21	-10	-1,1	-5,9	+19,8	-
Карағанды	212	-32	-20	-7,5	-15,1	+20,3	+25,1
Москва	205	-25	-14	-3,2	-9,4	+19,8	+21,6
Одесса	165	-17	-6	+1,0	-2,5	+22,2	-
Самара	206	-27	-18	-6,1	-13,8	+20,7	+24,2
Саратов	198	-25	-16	-5,0	-11,9	+22,1	+25,7
Семей	202	-38	-21	-8,0	-16,2	+22,2	-
Орал	199	-30	-18	-6,5	-14,2	+22,6	+28,4
Уфа	211	-29	-19	-6,4	-14,1	+19,3	+23,4
Ташкент	130	-15	-6	+2,4	-0,9	+26,9	+33,3
Томск	234	-40	-25	-8,8	-19,2	+18,1	+22,5
Тобольск	229	-36	-22	-7,0	-18,5	+18,0	+21,6
Махачкала	151	-14	-2	+2,6	-0,4	+24,7	-
Челябинск	216	-29	-20	-7,1	-15,5	+18,8	+22,8
Омск	220	-37	-23	-7,7	-19,2	+18,3	+23,0
Орынбор	201	-29	-20	-8,1	-14,8	+21,9	+26,9
Златоуст	232	-30	-20	-6,6	-15,4	+16,4	+20,6
Пермь	226	-34	-20	-6,4	-15,1	+18,1	+21,8

А.2 к е с т е - Жылуландыру периодындағы сыртқы ортаның орташа тәулікті температурасындағы сағаттар саны

Қала	Сыртқы ауа температурасы,
	-45	-40	-35	-30	-25	-20	-15	-10	-5	0	+8
Архангельск	-	1	10	48	150	380	820	1580	2670	4300	6024
Астрахань	-	-	-	3	32	114	291	601	1238	2460	4128
Барнаул	-	12	52	170	415	792	1430	2260	3120	4130	5250
Брянск	-	-	-	2	17	89	356	870	1730	3210	4950
Волгоград	-	-	-	1	13	126	420	930	1650	3100	4368
Иваново	-	-	5	42	102	275	635	1300	2070	3800	5210
Казань	-	-	1	20	117	328	790	1520	2480	3800	5230
Киев	-	-	-	1	5	36	165	502	1128	2352	4484
Қарағанды	-	3	35	109	276	584	1070	1870	2820	4020	5080
Москва	-	-	3	15	47	172	418	905	1734	3033	4910
Одесса	-	-	-	-	-	5	26	156	544	1950	3960
Самара	-	-	1	10	114	400	890	1490	2360	3780	4950
Саратов	-	-	-	2	38	232	665	1320	2200	2570	4780
Семей	-	6	49	130	320	692	1280	2000	2860	3860	4850
Орал	-	-	2	17	98	362	855	1570	2380	3620	4770
Уфа	-	-	5	40	160	436	980	1780	2770	3900	5060
Ташкент	-	-	-	-	-	7	54	178	459	1206	3120
Томск	3	17	82	228	500	932	1600	2500	3360	4400	5600
Тобольск	-	6	43	158	386	820	1500	2360	3290	4070	5500
Махачкала	-	-	-	-	-	3	18	72	260	1030	3620
Челябинск	-	-	7	39	166	520	1110	1950	2980	3920	5180
Орынбор	-	-	5	35	166	500	1060	1810	2640	3770	4820
Омск	-	6	64	195	485	950	1660	2480	3310	4250	5280
Златоуст	-	-	5	48	190	490	1100	2050	3060	4200	5560
Пермь	-	3	15	75	220	504	1050	1840	2850	4080	5420

А.3 к е с т е - Сыртқы ауаның орташа айлық температуралары

Қала	Ауаның орташа айлық температурасы, С
	Қыркүйек		Қазан		Қараша		Желтоксан		Қаңтар		Ақпан		Наурыз		Сәуір		Мамыр	Маусым
1	2		3		4		5		6		7		8		9		10	11
Архангельск	+8,1		+1,4		-4,5		-9,81		-12,5		-12,0		-8,0		-0,6		+5,6	+12,3
Астрахань	+17,3		+9,8		+2,1		-3,5		-6,8		-5,8		+0,1		+9,6		+17,8	+22,8
Барнаул	+10,8		+2,6		-8,2		-15,2		-17,7		-16,3		-9,5		+1,8		+11,3	+17,4
Брянск	+11,4		+5,1		-0,8		-6,0		-8,5		-8,3		-3,6		+5,2		+12,6	+16,6
Волгоград	+16,1		+7,8		0,0		-6,1		-9,2		-8,7		-2,3		+8,3		+16,7	+21,6
Иваново	+9,6		+3,1		-3,5		-9,3		-11,8		-11,3		-6,2		+2,8		+10,6	+15,2
Киев	+13,9		+7,5		+1,2		-3,5		-5,9		-5,2		-0,4		+7,5		+14,7	+17,8
Казань	+10,7		+3,2		-4,7		-11,0		-13,5		-12,9		-7,0		+3,3		+12,1	+16,9
Караганда	+11,7		+2,8		-7,0		-13,3		-15,1		-14,5		-8,7		+3,0		+12,4	+17,9
Москва	+11,7		+5,0		-1,6		-6,9		-9,4		-8,5		-3,6		+4,9		+12,9	+17,0
Одесса	+16,9		+11,4		+5,3		+0,2		-2,5		-2,0		+2,0		+8,2		+15,0	+19,4
Самара	+12,4		+4,2		-4,1		-10,7		-13,8		-13,0		-6,8		+4,6		+14,0	+18,7
Саратов	+14,1		+5,7		-2,4		-8,7		-11,9		-11,3		-5,2		+5,8		+15,1	+20,0
Семей	+13,4		+4,6		-6,4		-13,5		-16,2		-15,4		-8,5		+4,5		+14,1	+20,0
Орал	+13,7		+5,1		-3,6		-10,6		-14,2		-13,8		-7,3		+5,5		+14,9	+20,2
Уфа	+11,4		+3,0		-5,5		-11,9		-14,1		-13,4		-6,7		+4,0		+12,8	+17,7
Ташкент	+19,4		+12,6		+6,4		+1,6		-0,9		+2,0		+7,6		+14,4		+20,0	+24,7
Тобольск	+9,5		+0,8		-9,3		-16,4		-18,5		-16,1		-9,2		+1,3		+9,1	+15,8
Томск	+9,2		+0,9		-10,4		-17,5		-19,2		-16,7		-10,1		-0,1		+8,6	+15,3
Челябинск	+10,8		+2,4		-6,4		-13,0		-15,5		-14,3		-7,9		+3,1		+11,9	+17,3
Махачкала	+19,3		+13,6		+7,0		+2,3		-0,4		+0,1		+3,4		+9,2		+16,3	+21,5
Омск		+10,4		+1,4		-8,9		-16,5		-19,2		-17,8		-11,8		+1,3	+10,7	+16,6
Орынбор		+13,3		+4,6		-4,4		-11,5		-14,8		-14,2		-7,7		+4,7	+14,7	+19,8
Пермь		+9,4		+1,6		-6,6		-12,9		-15,1		-13,4		-7,2		+2,6	+10,2	+16,0
Златоуст		+8,4		+0,9		-7,5		-13,5		-15,4		-13,8		-8,0		+1,8	+9,8	+14,8

А.4 к е с т е - Ыстық сумен жабдықтауға кететін меншікті орташа жылу шығыны q _h

Жылуландыру периодындағы су шығынының  орташа  нормалық шығыны, л	Бір адам үшін, Вт,
	Ыстық сумен жабдықтауы (ЫСЖ) бар	ЫСЖ бар қоғамдық ғимараттарда қолдануды ескергенде	ЫСЖ жоқ қоғамдық ғимараттарда қолдануды ескергенде
85	247	320	73
90	259	332	73
105	305	376	73
115	334	407	73

Тұрғын үйдің қабаттары	Ғимараттың сипаттамасы	Жылуландыруды жобалау үшін сыртқы ауаның есептік температурасы t o, oC
		-5	-10	-15	-20	-25	-30	-35	-40	-45	-50	-55
1985 ж. дейін салынған үйлер үшін
1 - 2	Энергия үнемдеуші шараларды енгізуді ескермегенде	148	154	160	205	213	230	234	237	242	255	271
3 - 4		95	102	109	117	126	134	144	150	160	169	179
5 және көп		65	70	77	79	86	88	98	102	109	115	122
1 - 2	Энергия үнемдеуші шараларды енгізуді ескергенде	147	153	160	194	201	218	222	225	230	242	257
3 - 4		90	97	103	111	119	128	137	140	152	160	171
5 және көп		65	69	73	75	82	88	92	96	103	109	116
1985 ж. кейін салынған үйлер үшін
1 - 2	Жаңа типтік жоспарлау бойынша	145	152	159	166	173	177	180	187	194	200	208
3 - 4		74	80	86	91	97	101	103	109	116	123	130
5 және көп		65	67	70	73	81	87	87	95	100	102	108

А.5 к е с т е - Тұрғын ғимаратты жылуландырудағы максималды меншікті жылу шығыны q _o, Вт

А.6 к е с т е - Қуаты N≥25000кВт стационарлы жылуфизикалық турбиналардың маркалары мен негізгі параметрлері

Турбина-лардың типі	Белгіленуі	Шығарған зауыт	Электр қуаты, кВт	Бастапқы параметрлері: Қысымы, МПа; Температу-расы,0С	өткір будың номинал шығыны, т/сағ	Реттелетін алымдардың қысымы, МПа	Алымдардағы бу шығыны, т/сағ	Қорек су температурасы, 0С	Регенеративті қыздырғыштар саны	Салқындатқыш су температурасы,   0С	Цилиндрлер саны
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12
Жылулан-дырулық алымы бар шықтық	Т-25-90	ТМЗ		9; 535	130	0,07-0,25	92	225		20	1
	Т--130	ТМЗ		13; 565	256	0,05-0,20 0,06-0,25	180	230		20	2
	Т--130-2	ТМЗ		13; 565	460	0,05-0,20 0,06-0,25	310	230		20	3
	Т--130	ТМЗ		13; 565	745	0,05-0,20 0,06-0,30	520	232		20	3
	Т--130	ЛМЗ		13; 560/565	628	0,05-0,15 0,06-0,20	465	232		20	3
	Т--240	ТМЗ		24; 560/565	905	0,05-0,20 0,06-0,20	645	265		20	4

А.6 кестенің жалғасы

1	2		3	4	5	6	7	8	9	10	11	12
Жылулан-дырулық және өндірістік алымдары бар шықтық	ПТ-25-		КТЗ		9; 535	157	0,8-1,3-жоғарғы 0,07-0,25-төменгі	-жоғарғы -төменгі	215		-	1
	ПТ--		ЛМЗ		9; 535	390	1,0-1,6-жоғарғы 0,07-0,25-төменгі	-жоғарғы -төменгі	230		-	2
	ПТ--		ЛМЗ		13; 565	350	1,0-1,6-жоғарғы 0,07-0,25-төменгі	-жоғарғы -төменгі	230		-	2
	ПТ--		ТМЗ		13; 565	274	0,5-1,0-жоғарғы 0,05-0,20-төменгі	-жоғарғы -төменгі	230		-	2
		ПТ--	ЛМЗ		13; 555	450	1,0-1,8-жоғарғы 0,035-0,25-төменгі	-жоғарғы -төменгі	230		-	2
		ПТ--	ТМЗ		13; 565	738	1,2-1,8-жоғарғы 0,04-0,12; 0,09-0,25-төменгі		230		-	2

Ескерту! 1. Алымы-номинал, бөлімі-максимал электр қуаты. 2. Алымы-номинал режим, бөлімі-екінші алым жабық болғанда берілген алым бойынша өтетін будың максимал шығыны.  3. Алымы-ТҚҚ саны, бөлімі-ЖҚҚ саны

А.7 к е с т е - Бу қазандарының сипаттамалары

Бу қазанының түрі және үлгісі	, т/сағ	, бар	, 0C	, 0C	,бр %
1	2	3	4	5	6
Пп-950-255-2(П-39-2)	950	255	545	265	91,8
Пп-1650-255(П-57-1)	1650	255	545	277	92
Пп-1650-255(П-57-1)	1650	255	545	277	92
Е-420/140Ж(ТП-87-1)	420	140	560	230	86
Пп-660-140(П-60)	660	140	550	240	87
Пп-660-140(П-60)	660	140	550	240	87
Еп-320-140Ж(БКЗ-320-140/25)	320	140	545	230	86,5
Пп-660-140-2К(П-55-1)	660	140	550	240	90,3
Е-420-140(БКЗ-420-140-5)	420	140	560	230	92
Е-420-140(БКЗ-420-140-5)	420	140	560	230	92
Пп-1650-255(П-57-1)	1650	255	545	277	92
Пп-1000/255Ж(ТПП-312)	1000	255	545	260	92,4
Е-420-140(БКЗ-420-140-5)	420	140	560	230	92
Е-320-140Ж(БКЗ-320-140ПТ-5)	320	140	560	230	90,5
Е-320-140Ж(БКЗ-320-140ПТ-1)	320	140	560	230	91,2
Пп-950-255-2(П-39-2)	950	255	545	265	91,8
Е-420-140Ж(БКЗ-420-140ПТ-1)	420	140	560	230	91,2
Е-420-140(БКЗ-420-140-5)	420	140	560	230	92
Еп-670-140(П-62)	670	140	545	242	83,5
Пп-1650-255(П-57-1)	1650	255	545	277	92
Еп-640-140Ж(БКЗ-640-140ПТ-1)	640	140	545	230	92,5
Пп-990-255(П-59)	990	255	545	268	91
Е-320-140(БКЗ-320-140-3)	320	140	560	230	91,6
Е-420/140Ж(ТП-87-1)	420	140	560	230	86
Е-420-140(БКЗ-420-140-5)	420	140	560	230	92
Е-120-100	120	90	540	215	92
Е-160-100	160	90	540	215	92
Е-220-100	220	90	540	215	92

а-ПТ типті турбиналы; б)-Т типті турбиналы; 1-турбина; 2-электр қозғалтқыш; 3-қазан; 4-шықтағыш; 5,6-төмен және жоғары сатылы жылулық қыздырғыштар; 7- желілік сорғы; 8-жылулық қыздырғыштардың шықтық сорғылары; 9-деаратор; 10- қосымша су сорғы; 11-шықтық сорғы; 12-эжекторлық қыздырғыш; 13-16-регенеративті төмен қысымды қыздырғыштар; 17-стансалық деаратор; 18-20- регенеративті жоғары қысымды қыздырғыштар; 21-қоректік сорғы; 22-регенеративті қыздырғыштардың шықтық сорғысы; 23-буландырғыш қондырғы; 24-химиялық су тазалау сорғылары; 25-стансаның қосымша су сорғысы;  26,27-жылу желісінің әкелінетін және әкетілетін сулық коллекторлары; 28,29-булық және шықтық коллекторлар; 30-шықтық сорғы; 31-реттегіш-салқындатушы қондырғы; 32-фильтр-тазартқыш; 33- қосымша суды реттегіш; 34-шың су ысытушы қазандар; 35-бустерлік сорғы; 36-химиялық су тазалау; 37-шықтағыштағышқа орнатылған құбырлар шоғыры.   

А.1 сурет - Органикалық отынмен жұмыс істейтін ЖЭО-ның жылу дайындаушы қондырғыларының қағидалық жылулық сұлбасы

Әдебиеттер тізімі

1.  Сериков Э.А., Абильдинова С.К. Жылуэнергетиканың теориялық негіздері. Дәрістер конспектісі. -А., 2005.

2.  Сибикин Ю.Д. Отопление, вентиляция и кондиционирование воздуха.-М.: «Академия»,  2009.

3. Сотникова О.А. Теплоснабжение.-М.: «Изд-во АСВ», 2009.

4.  Стояк В.В., Абильдинова С.К. Жылумен жабдықтау негіздері. Оқу құралы.-А.: «АЭжБУ», 2012.

5.  Усенбеков С. Жылуландыру және жылулық жүйелері. - Алматы, 2003.

6.  Отын жануының арнаулы сұрақтары. Дәрістер  жинағы. С.Абильдинова.- А., АЭЖБИ, 2008.

7.  Дукенбаев К.Д. Нурекен Е. Энергетика Казахстана (технический аспект). -Алматы: 2001.-312 с.

8.  Темірбаев Д.Ж.  Жылу электр станцаларының жұмысы. - Алматы, 2001.

9.  Дүкенбаев К. Қазақстан энергетикасы. Нарықтық қатынастар.- Алматы: Гылым, 2002.-584 с.

10.  Дукенбаев К.Д. Энергетика Казахстана. Условия и механизмы ее устойчивого развития. -Алматы: 2004.-604 с.

11.  Соколов Е.Я. Теплофикация и тепловые сети. –М.: МЭИ, 2001.- 472 с.

12.  Абильдинова С.К., Бергенжанова Г.Р. Жылумен жабдықтау негіздері. Зертханалық жұмыстарға әдістемелік нұсқаулар. АЭЖБИ, 2008.

13.  Абильдинова С.К., Бергенжанова Г.Р. Жылумен жабдықтау негіздері.  Есептеу-сызба жұмыстарына әдістемелік нұсқаулар. АЭЖБИ, 2009.

14.   Немцев З.Ф., Арсеньев Т.В. Теплоэнергетические установки и теплоснабжение. -М.: Энергоиздат, 1982. -400 с.

15.   Хазен М.М:, Матвеев Г.А., Грицевский М.Е. Теплотехника. -М.: Высшая школа, 1984. -479 с.

16.   Рыжкин В.Я. Тепловые электрические станции. - М.: Энергоатомиздат, 1987.- 328 с.

17.   Тепловые и атомные электрические станции: Справочник/Под общ. Ред. В.А. Григорьева, В.М. Зорина.-2-е изд., перераб.- М.:  Энергоатомиздат, 1989.- 608 с.

18.   Волков Э.П. и др. Энергетические установки электростанций. – М.: Энергоатомиздат,1983. – 280 с.

19.   Ривкин С.Л., Александров А.А. Термодинамические свойства воды и водяного пара.-М.: Энергия 1975.

20.   Панкратов Г.П. Сборник задач по теплотехнике. - М.: Энергия, 1982.

21.   Сафонов А.П. Сборник задач по теплофикации и тепловым сетям. - М.:  Энергоатомиздат, 1985. -232 с.

Мазмұны

Кіріспе	3
1 Есептеу-сызба жұмысы бойынша жалпы мағлұмат	3
1.1           ЕСЖ құрамы мен көлемі	3
1.2 ЕСЖ рәсімдеуге қойылатын талаптар	4
1.3 Бастапқы берілген шамалар	4
2 Жылулық жүктемені анықтау	10
2.1 Жылуландыру, желдету және ыстық сумен қамдауға қажетті жылу шығынын анықтау	10
2.2  Жылулық жүктеменің жылдық сызбасын тұрғызу	12
3 ЖЭО-ң негізгі қондырғыларын таңдау	14
3.1 Бу шығырларын таңдау	15
3.2 Энергетикалық қазандық қондырғыларды таңдау	16
3.3 Энергетикалық қазанда жағылатын табиғи отын шығынын есептеу	17
А қосымшасы	19
Әдебиеттер тізімі	29

2014 қосымша жоспары, реті  17

Гулим Рысказыевна Бергенжанова
Дина Серикбаевна Даркенбаева

ЖЫЛУМЕН ЖАБДЫҚТАУ НЕГІЗДЕРІ

5В071800 – Электр энергетикасы мамандығының студенттері үшін есептеу-сызба  жұмыстарды орындау бойынша әдістемелік нұсқаулықтар

Редактор Қ. Телғожаева
Стандарттау бойынша маман Н.Қ. Молдабекова 

Басуға қол қойылды _________
Қалпы  60х84  1/16
Таралымы  500  дана
Баспаханалық қағаз № 1
Көлемі 1,9 оқу есепті баспа табақ
Тапсырма___Бағасы  950тг.

«Алматы энергетика және байланыс университетінің»
Коммерциялық емес акционерлік қоғамының
көшірмелі-көбейткіш бюросы
050013, Алматы, А. Байтұрсынұлы көшесі, 126